„Where there are no museums...”. Archaeological collecting in the 19th century Poland
General data
Course ID: | 3101-DWMUZ-OG |
Erasmus code / ISCED: |
08.4
|
Course title: | „Where there are no museums...”. Archaeological collecting in the 19th century Poland |
Name in Polish: | "Tam gdzie nie masz muzeów...". Kolekcjonerstwo archeologiczne w Polsce XIX w. |
Organizational unit: | Institute of Archaeology |
Course groups: |
General university courses General university courses General university courses in the humanities |
ECTS credit allocation (and other scores): |
(not available)
|
Language: | Polish |
Type of course: | general courses |
Prerequisites (description): | (in Polish) patrz niżej |
Mode: | Classroom |
Short description: |
(in Polish) Około połowy XIX w., w rozdartej przez zabory Polsce, obok dominującej wcześniej, dekoracyjnej funkcji kolekcji starożytności, należących do wąskiej grupy polskiej arystokracji i złożonych głównie z marmurowych rzeźb antycznych, ich kopii oraz antykizujących naśladownictw, a także – choć rzadziej – z greckich waz zestawianych w tzw. garnitury, pojawił się nowy typ kolekcji archeologicznych. Były to kolekcje starożytnicze, składające się przeważnie z przedmiotów drobnych. Twórcy tego rodzaju zbiorów, często skromnych rozmiarów albo bardzo wyspecjalizowanych, skoncentrowanych na wybranej kategorii zabytków, miejsce antyku podporządkowali starożytnościom krajowym. Przedmioty antyczne w zbiorach prywatnych 2 połowy XIX w. przywożono z podróży do miejsc objętych niegdyś cywilizacją grecko-rzymską, kupowano na rynku antykwarycznym, a w niektórych wypadkach pozyskiwano na drodze wykopaliskowej i spośród przypadkowych znalezisk. |
Full description: |
Around the mid-19th century, in Poland being under occupation of three empires, a new type of assemblage emerged alongside the chiefly decorative collections of antiquities belonging to the small circle of Polish aristocrats before 1831, which consisted mostly of antique marble sculptures, their copies and antique-like imitations, and more rarely Greek vases compiled in so-called “ensembles”. The new collections of antiquities consisted mostly of small objects. The owners of these assemblages, which were usually modest in size or highly specialised and focused on a selected category of finds, placed local artefacts before Classical antiquities. Private collectors of the second half of the 19th century acquired antique pieces during journeys to the birthplaces of the Graeco-Roman civilization, through purchase on the antiquarian market and, in some cases, as a result of excavations or chance discoveries. Antique objects in the collections may have functioned as mere curiosities, but more often they were meant to provide scientific proof of the long history of the Polish territories and an example of relations between the native culture and products of great civilisations. The Polish society, particularly the intelligentsia and landowning classes, began to actively promote the development of science, culture and art, not only by showing initiative on a personal level, but also, with time, by building an organisational framework for their activities. The revival of the unique form of social life that is the building of private collections manifested itself in the activity of the antiquarian milieu, which consisted of savants and artists, bibliographers and archaeologists. It was their initiative to organise regular meetings of numismatists in the 1850s, and to put together the first antiquities exhibition on Polish soil in 1856. Given the acute lack of museum institutions of a national character, participation in such exhibitions, a series of which were held in the second half of the 19th century, was an example of public engagement in cultural activity, which was in itself an act of manifold significance. Finally, public collections established in the 19th century, especially museums and libraries that opened upon the restoration of Poland’s independence, owed their most precious acquisitions to numerous members of the antiquarian community – owners of private collections with a disposition to generosity. |
Bibliography: |
(in Polish) 200 lat muzealnictwa warszawskiego. Dzieje i perspektywy, Materiały sesji naukowej. Zamek Królewski, 16-17 listopada 2005 roku, Warszawa 2006 Abramowicz A., Historia archeologii polskiej XIX i XX wiek, Łódź 1991 Abramowicz A., Wiek archeologii. Problemy polskiej archeologii dziewiętnastowiecznej, Warszawa 1967 Ajewski K., Zbiory starożytności Stanisława Kostki Zamoyskiego, Meander 1993, nr 7-8, s. 361-362 Andrzejewska M., Cista spod Słupcy. Przyczynek do dziejów polskiej archeologii, w: Antyk i barbarzyńcy. Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Kolendo w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Bursche, R. Ciołek, Warszawa 2003, s. 11-32 Antoniewicz W., Powstanie i losy Muzeum Archeologicznego Erazma Majewskiego, Światowit 13, 1929, s. 1-19 Ars et educatio. Kultura artystyczna Uniwersytetu Warszawskiego, red. J. Miziołek, Warszawa 2003 Antyk w Uniwersytecie Warszawskim. Nauka i nauczanie w okresie od powstania uczelni do 1915 roku, red. J. Kolendo, Warszawa 1993 Blombergowa M.M., Polscy członkowie rosyjskich towarzystw archeologicznych 1839-1914 [acta Archaeologica Lodziensia, 35], Wrocław 1988 Dobrowolski W., Wazy greckie Stanisława Kostki Potockiego. Próba rekonstrukcji kolekcji, Warszawa 2007 Dzieje archeologii na Uniwersytecie warszawskim, red. S.K. Kozłowski, J. Kolendo, Warszawa 1993 Egipt, Grecja, Italia… Zabytki starożytne z dawnej kolekcji Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. J. Śliwa, Kraków 2007 Erazm Majewski i warszawska szkoła prehistoryczna na początku XX wieku, red. S.K. Kozłowski, J. Lech, Warszawa 1996 Et in Arcadia ego. Muzeum księżny Heleny Radziwiłłowej. Katalog wystawy w Świątyni Diany w Arkadii. Maj-wrzesień 2001, red. T. Mikocki, W. Piwkowski, Warszawa 2001 Kolendo J., Badania nad antiquitates w Polsce. Od Jana Zamoyskiego do Stefana Cybulskiego, w: Antiquitates. Od Jana Zamoyskiego do Stefana Cybulskiego [Łacina w Polsce, 5-6], Warszawa 1997 Kowalczyk J., Starożytnicy warszawscy połowy XIX w. i ich rola w popularyzacji zabytków ojczystych, w: Edukacja historyczna społeczeństwa polskiego w XIX w., red. J. Maternicki, Warszawa 1981, s. 157-202 Lorentz S., Dzieje Muzeum Narodowego w Warszawie, Rocznik MNW 6, 1962, s. 7-132 Maternicki J., Warszawskie środowisko historyczne 1832-1869, Warszawa 1970 Mikocki T., Najstarsze kolekcje starożytności w Polsce (lata 1750-1830) [Archiwum Filologiczne KNoKA PAN, 46], Wrocław 1990 Miziołek J., Uniwersytet Warszawski. Dzieje i tradycja, Warszawa 2005 Piwkowski W., Arkadia Heleny Radziwiłłowej. Studium historyczne [Studia i materiały Ośrodka Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Ogrody 5(11)], Warszawa 1998 Wrońska J., Archeolodzy warszawscy na początku XX wieku, Wrocław 1986 Wrońska J., Archeologia w periodykach warszawskich w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław 1989 |
Learning outcomes: |
(in Polish) - Student rozumie miejsce publicznego i prywatnego kolekcjonerstwa archeologicznego w dziejach kultury polskiej w XIX w. - zna historię muzealnictwa i kolekcjonerstwa w Polsce XIX w., - zna najważniejsze osobistości z grona polskich miłośników i znawców archeologii XIX w. - zna kluczowe zagadnienia i najnowsze odkrycia współczesnych badań nad historią polskiego kolekcjonerstwa archeologicznego - zna różnorodne funkcje pełnione przez kolekcje publiczne i prywatne w okresie zaborów w Polsce - potrafi wskazać społeczną i kulturotwórczą rolę kolekcjonerstwa starożytności krajowych oraz archeologii ziem polskich - potrafi wskazać różnice między warunkami rozwoju instytucji kultury w poszczególnych zaborach - posiada wiedzę na temat dziejów najważniejszych polskich zbiorów publicznych i prywatnych w trzech zaborach - przyswoił podstawową terminologię z zakresu muzealnictwa i kolekcjonerstwa archeologicznego, zna podstawową literaturę przedmiotu. |
Assessment methods and assessment criteria: |
(in Polish) Podstawą oceny jest egzamin pisemny, który będzie miał miejsce pod koniec semestru letniego. Przystępujące do niego osoby, które systematycznie uczęszczały na wykłady, mogą liczyć na pełną pomoc w doborze lektur i wskazówki. Osoby regularnie opuszczające wykłady będą musiały samodzielnie wyszukać i przyswoić sobie literaturę przedmiotu. W jesiennej sesji poprawkowej będzie możliwe jedynie zdawanie egzaminu ustnego. |
Copyright by University of Warsaw.