Cultural Heritage: Theory and Practice

Punktem wyjścia zajęć jest antropologiczne spojrzenie na dziedzictwo kultury jako sfery społecznie tworzonych znaczeń przeszłości. Celem zajęć jest refleksja nad konstruowaniem lub/ i wykorzystaniem dziedzictwa kultury lub jego elementów w różnych działaniach i sferach, legitymizujących istniejący porządek społeczny, przynależność do wspólnoty lokalnej, a także ponadlokalnej.

W trakcie zajęć studenci zapoznają się z: rozumieniem dziedzictwa materialnego i niematerialnego w konwencjach UNESCO, ich założeniami oraz lokalnym przełożeniem, z przykładami programów edukacji formalnej i nieformalnej dotyczących dziedzictwa regionalnego, projektami realizowanymi np. przez władze samorządowe (szlak kulturowy) i organizacje pozarządowe. Poznają również przykłady działań i poglądów indywidualnych na kwestie dziedzictwa. Ważnym elementem zajęć jest ich część warsztatowa, w której studenci poznają zasady wypełniania wniosku dot. zgłoszenia zjawiska niematerialnego dziedzictwa kulturowego na krajową Listę Dziedzictwa Niematerialnego; przygotują program zajęć poświęconych dziedzictwu, czy też opracują szlak kulturowy.

Zajęcia mają formę konwersatoryjno-warsztatową z elementami wykładu

Zagadnienia:

1. Dziedzictwo  od teorii do praktyki (wprowadzenie).

2. Dziedzictwo kultury w świecie wirtualnym  analiza wybranych stron internetowych.

3. Dziedzictwo materialne i niematerialne w rozumieniu Konwencji UNESCO oraz charakterystyka podejmowanych działań: identyfikacja dziedzictwa (kto, gdzie, jak), dokumentacja, procedury zgłaszania na krajową i światową listę dziedzictwa kulturowego.

4. Dziedzictwo kultury w edukacji formalnej i nieformalnej. Edukacja regionalna/wiedza o kulturze (założenia programowe), analiza wybranych programów i zajęć.

5. Dziedzictwo kultury w turystyce i o turystyce kulturowej. Co to jest turystyka kulturowa, szlak kulturowy (ABC szlaku kulturowego czyli: powstawanie/powoływanie, zarządzanie, marketing). Różne rodzaje szlaków kultowych (międzynarodowe, ponadregionalne, regionalne, lokalne) oraz refleksja nad sposobem wykorzystania/kreowania dziedzictwa kultury w kontekście szlaku kulturowego. Analiza konkretnych przykładów szlaków kulturowych.

6. Zachować i popularyzować dziedzictwo - działania: instytucji kultury; organizacji pozarządowych;indywidualne (przykłady osoby/osób działającej/działających na rzecz dziedzictwa kultury, m.in. grupy rekonstrukcyjne).

Ashworth G.J., Sfragmentaryzowane dziedzictwo: sfragmentaryzowany instrument sfragmentaryzowanej polityki [w:] Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, red. M.A. Murzyn, J. Purchla, Kraków 2007, s.29-42.

Baraniecka-Olszewska K., Reko-rekonesans. Praktyka autentyczności. Antropologiczne studium odtwórstwa historycznego drugiej wojny światowej w Polsce, Kęty 2018.

Brzezińska A.W., Linda K., Dziedzictwo kulturowe regionu - projekty z zakresu edukacji regionalnej i dziedzictwa kulturowego, [w:] Edukacja kulturowa. Społeczność-aktywizacja-uczenie się, red. A.W. Brzezińska, A.Hulewska, J.Słomska-Nowak, Wrocław 2010, s. 187-202.

Etnografie instytucji dziedzictwa kulturowego, red. Ł. Gaweł, M. Kostera, Kraków 2018.

Gaweł Ł., Szlaki dziedzictwa kulturowego. Teoria i praktyka zarządzania, Kraków 2011.

Kirschenblat-Gimblett B., Od etnologii do dziedzictwa. Rola muzeum, „Etnografia Nowa”, 2011: 3, s.125-136.

Klekot E., Zabytki dziedzictwa nrodowego a problem stosunku do przeszłości, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2004, t. 58, z. 3-4, s. 206-208.

Mokrzan M., Songin-Mokrzan M., Artykulacja lokalności. Konwencja UNESCO dotycząca ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego jako praktyka dyskursywna, „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej”, 2012/2 (17), s. 55-67.

Potencjał dziedzictwa. Społeczno-gospodarcze przykłady z Europy Środkowej, red. J. Sanetr-Szeliga, K. Jagodzińska, Kraków 2017.

Smith L., „Zwierciadło dziedzictwa”: narcystyczna iluzja czy zwielokrotnione odbicie?, „Rocznik Antropologii Historii” 2016, rok VI (9), s. 25-44.

Szlendak T., Nowiński J., Olechnicki K., Karwacki A., Burszta J.W., Dziedzictwo w akcji. Rekonstrukcja historyczna jako sposób uczestnictwa w kulturze, Warszawa 2012.

Urry J., Spojrzenie turysty, Warszawa 2007.

Tomaszewski A., Ku nowej filozofii dziedzictwa, Kraków 2012.

Tunbridg J., Czyje dziedzictwo? Czyje dziedzictwa?, [w:] tenże, Zmiana warty. Dziedzictwo na przełomie XX i XXI wieku, Kraków 2018, s.19-104.

Wieczorkiewicz A., Apetyt turysty: o doświadczaniu świata w podróży, Kraków 2008.

Vorbrich K., Stowarzyszenie jako forma działalności edukacyjnej, [w:] Edukacja kulturowa. Społeczność-aktywizacja-uczenie się, red. A.W.Brzezińska, A.Hulewska, J.Słomska-Nowak, Wrocław 2010, s. 129-146.

Po zakończeniu zajęć student:

 ma wiedzę na temat dziedzictwa kultury, czym jest, kto i jak je tworzy/konstruuje oraz w jaki sposób i do czego jest wykorzystywane;

 potrafi wskazać i zanalizować działania, w których wykorzystywane są elementy dziedzictwa kultury;

 potrafi samodzielnie przygotować projekt, w którym wyjaśnia znaczenie dziedzictwa kultury i popularyzuje je;

 rozumie rolę jaką w społeczności lokalnej i ponadlokalnej pełni dziedzictwo kultury;

 jest uwrażliwiony na zagadnienia dziedzictwa kultury, poddaje je refleksji i krytycznej ocenie.

 obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności nieusprawiedliwione);

 aktywne uczestniczenie w zajęciach konwersatoryjnych i warsztatowych;

 zaliczeniem zajęć jest praca pisemna, na którą składa się przygotowanie autorskiego projektu z tematyki:

• Antropolog kultury a dziedzictwo - projekt popularyzacji zagadnienia dziedzictwa;

• Antropolog kultury wskazuje niematerialne dziedzictwo kultury warte ochrony UNESCO - opis wybranego zjawiska wraz z uzasadnieniem (zgodnie z wymogami Konwencji);

• Antropolog kultury a program edukacjyjny - projekt zajęć/spotkania dotyczącego dziedzictwa kulturowego;

• Antropolog kultury a szlak kulturowy - projekt szlaku/paszportu dla szlaku.