Anthropological Aspects of Death

optional courses

Death - as one put it - is a matter of those who are still alive. For sure it can not be put down to the physical act of dying. The way people talk about it, the way they handle it is a matter of culture and so is liable to change. The way people treat death and the dead alone speaks volumes about a culture. The seminar seeks to introduce students with diverse attitudes towards death and its' different images and symbolic representations in culture. During the course both classic and contemporary texts as well as some selected filmic testimonies of attitudes towards death (both documentaries and feature films) will be discussed. The discussed texts will include those presenting the entanglement of anthropologist's experience in the possibility of gaining an understanding of certain attitudes towards death as well as the difficulty concerning objective speaking about it.

Calendar of Readings

1. Images of death. Introduction/Course overview/

Oblicza śmierci w ludzkiej historii. [Rozmowa z] Emanuelem Le Roy Ladurie [w:] Ch. Chabanis, Śmierć, kres czy początek?, Warszawa 1987, s. 69-79.

M. Vovelle, Historia ludzi w zwierciadle śmierci, w: Wymiary śmierci, wyb. i słowo wstępne S. Rosiek, Gdańsk 2002, s. 33-58.

L.-V. Thomas, Tworzenie tanatologii, w: Wymiary śmierci, wyb. i słowo wstępne S. Rosiek, Gdańsk 2002, s. 11-32.

M. L. West, Człowiek, przeznaczenie i śmierć w tradycji indoeuropejskiej, "Konteksty" 2/2006.

2. Death: Sacrum and profanum

J.-P. Vernant, Śmierć grecka - śmierć o dwóch obliczach, w: Wymiary śmierci, wyb. i słowo wstępne S. Rosiek, Gdańsk 2002.

J. Kristeva, Martwy Chrystus Holbeina, w: Wymiary śmierci, wyb. i słowo wstępne S. Rosiek, Gdańsk 2002.

3. Death: Sacrum i profanum 2: Indie (2 meetings)

R. Gardner, The Forest of Bliss (film).

4. Death: towards XX century

Ph. Aries, Śmierć na opak, w: Człowiek i śmierć, Warszawa 1989 [inne tłum.: Śmierć odwrócona, w: Antropologia śmierci. Myśl francuska, Warszawa 1993]

G. Gorer, Pornografia śmierci, "Teksty" 1979.

5. Diseases and death

S. Sontag, Choroba jako metafora, w: tejże, Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, PIW, Warszawa 1999

M. Baranowska, To jest wasze życie, Znak 1994 (2. wyd 2005)

V. Jankélévitch, O eutanazji. Rozmowa z Pascalem Dupontem, w: V. Jankélévitch, To, co nieuchronne. Rozmowy o śmierci, przeł. i wstępem opatrzył M. Kwaterko, PIW, Warszawa 2005.

6. Death and dying

Steef Meyknecht, A Hospice in Amsterdam (film dok.).

7. Playing with death

M. Leiris, Lustro tauromachii, Gdańsk 1999 + Ten, który igra ze śmiercią [Rozmowa z] Louisem Miguelem Dominguin, [w:] Ch. Chabanis, Śmierć, kres czy początek?, Warszawa 1987, s. 69-79.

8. Symbolic aspects of death: photography and film (2 meetings)

Dym (film W. Wanga i P. Austeria)

R. Barthes, Światło obrazu, KR 1996.

Ch. Metz, Fotografia i fetysz, "Kwartalnik Filmowy" nr 54-55, 2006 (w druku)

S. Sikora, Fotografia. Między dokumentem a symbolem, Świat Literacki, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2004 (rozdział 4 i 5).

9. Death: old issues still present

P. Łoziński, Miejsce urodzenia (film dok.).

Joanna Tokarska-Bakir, Rzeczy mgliste, Pogranicze, Sejny 2004.

10. Remembering Holocaust

F. Ankersmit, Pamiętając Holocaust: żałoba i melancholia, (w:) tegoż, Narracja, reprezentacja, doświadczenie, Kraków 2005.

11. Ethnographer and death: illustration 1

R. Rosaldo, Grief and a Headhunter's Rage, w: Anthropological Theory. An Introductory History, 3rd ed., ed. by R. Jon McGeen i Richard L. Warms, McGraw Hill 2004.

12. Ethnographer and death: illustration 2

M. Jackson, The Prose of Suffering and the Practice of Silence, "Spiritus" 4, 2004, s. 44-59.

F. Ankersmit, Pamiętając Holocaust: żałoba i melancholia, (in:) Narracja, reprezentacja, doświadczenie, Kraków 2005

Antropologia śmierci. Myśl francuska, wyb. S. Cichowicz, Warszawa 1993

Ph. Aries, Człowiek i śmierć, Warszawa 1989

M. Baranowska, To jest wasze życie, Znak 1994 (2. wyd Świat Książki 2005)

R. Barthes, Światło obrazu, Warszawa 1996

Ch. Chabanis, Śmierć, kres czy początek?, Warszawa 1987

E. Domańska, Diatanaty. Prochy, diamenty i metafizyka obecności, "Czas Kultury" nr 3-4, 2005

G. Gorer, Pornografia śmierci, "Teksty" 1979

M. Jackson, The Prose of Suffering and the Practice of Silence, "Spiritus" 4, 2004, s. 44?59

V. Jankélévitch, To, co nieuchronne. Rozmowy o śmierci, przeł. i wstępem opatrzył M. Kwaterko, PIW, Warszawa 2005

M. Leiris, Lustro tauromachii, Gdańsk 1999

Ch. Metz, Fotografia i fetysz, "Kwartalnik Filmowy" nr 54-55, 2006

R. Rosaldo, Grief and a Headhunter's Rage, w: Anthropological Theory. An Introductory History, 3rd ed., ed. by R. Jon McGeen i Richard L. Warms, McGraw Hill 2004.

S. Sikora, Fotografia. Między dokumentem a symbolem, Świat Literacki, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2004 (chapters 4 & 5)

S. Sontag, Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, PIW, Warszawa 1999

J. Strauss, After Death, "Diacritics", Vol. 30, no 3, 2000,

M. Taussig, Culture of Terror ? Space of Death. Roger Casement's Putumayo Report and the Explanation of Torture, [in:] P. Rabinow i W. M. Sullivan (eds.), Interpretative Social Science. A Second Look, University of California Press 1987

L.-V. Thomas, Trup. Od biologii do antropologii, Wydawnictwo Łódzkie 1991.

J. Tokarska-Bakir, Rzeczy mgliste, Pogranicze, Sejny 2004

Wymiary śmierci, wyb. i słowo wstępne S. Rosiek, Gdańsk 2002

J. Tokarska, J.S. Wasilewski, M. Zmysłowska, Śmierć jako organizator kultury, "Etnografia

M. L. West, Człowiek, przeznaczenie i śmierć w tradycji indoeuropejskiej, "Konteksty" 2/2006.