Facultative course. From tribal sheikdoms to oil monarchies. Socio-political changes in Eastern Arabia in the 20th century.

Na zajęciach zostanie podjęta próba charakterystyki przemian społeczno-politycznych, które zaszły w krajach Arabii Wschodniej w XX w. po przejściu z gospodarki tradycyjnej, opartej na pasterstwie i handlu, do gospodarki bazującej na dochodach z wydobycia ropy naftowej. Pokazany zostanie proces transformacji luźnych organizacji plemiennych w nowoczesne i scentralizowane monarchie. Nastąpi to z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych krajów, roli religii oraz zmian w otoczeniu międzynarodowym.

Tematem konwersatorium są zmiany społeczne i polityczne w krajach Arabii Wschodniej: Arabii Saudyjskiej, Bahrajnie, Katarze, Kuwejcie, Omanie i Zjednoczonych Emiratach Arabskich w XX w. Państwa te wchodziły w poprzednie stulecie jako organizacje plemienne, nierzadko zależne od Wielkiej Brytanii. Ich gospodarka opierała się na pasterstwie, handlu i ograniczonym rolnictwie.

Odkrycie ropy naftowej w latach 30. XX w. otworzyło przed nimi całkowicie nowe perspektywy. Dotychczasowe dziedziny gospodarki zostały wyparte przez przemysł naftowy i związane z nim usługi. Dochody z niego uzyskane pozwoliły przekształcić konfederacje plemienne w nowoczesne państwa, jak i utworzyć nowe organizmy państwowe, takie jak Arabia Saudyjska czy Zjednoczone Emiraty Arabskie. W efekcie region uważany dotąd za mało znaczący, zaczął odgrywać coraz większą rolę w polityce międzynarodowej, co uwidoczniło się w kryzysach naftowych z lat 1973 i 1979.

Gwałtowane wejście Arabii Wschodniej w nowoczesny świat niosło za sobą również negatywne konsekwencje. Sprowadzenie licznych pracowników z zagranicy sprawiło, że arabskie społeczności stały się mniejszościami we własnych państwach. Aspiracje bogatych i wykształconych mieszkańców Kuwejtu czy Bahrajnu zaczęły coraz częściej być w konflikcie z absolutystycznymi rządami opartymi na konserwatywnym islamie i tradycyjnych wartościach. Ujawniły się też z nową mocą lokalne spory i geopolityczne rywalizacje (przede wszystkim na linii Arabia-Iran).

Celem zajęć jest analiza zarysowanych wyżej zmian i procesów. Szczegółowy zakres tematów znajduje się w sylabusie zajęć.

Wykaz źródeł i opracowań znajduje się w rubryce „Literatura” w sylabusie zajęć.

1) Wiedza

- student posiada uporządkowaną wiedzę na temat zmian społeczno-politycznych w Arabii Wschodniej w XX w.

- student zna w stopniu podstawowym geografię polityczną Arabii Wschodniej

- student charakteryzuje różnice w rozwoju omawianych krajów

2) Umiejętności

- student potrafi korzystać z różnych rodzajów źródeł do historii Bliskiego Wschodu w XX w.

- student potrafi wskazać najważniejsze zmiany w społeczeństwach Arabii po odkryciu ropy

- student potrafi ocenić politykę wewnętrzną i zagraniczną omawianych krajów

3) Postawy

- student ma świadomość kulturowej specyfiki regionu Arabii Wschodniej

- student rozumie potrzebę znajomości historii do wyjaśnienia współczesnych zjawisk

- student zdaje sobie sprawę z konieczności ciągłego pogłębiania swojej wiedzy

Konwersatorium będzie polegało na analizie materiału źródłowego, obejmującego opisy podróżnicze, dokumenty archiwalne, artykuły prasowe, wspomnienia czy akty normatywne. Analiza ta będzie odbywała się w formie dyskusji i będzie dodatkowo uzupełniona lekturą opracowań naukowych.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność i aktywność na zajęciach.

- Dopuszczalne są 3 nieobecności. Pierwszą można mieć bez konieczności usprawiedliwienia się. Drugą i trzecią należy odrobić w porozumieniu z prowadzącym. Czwarta i kolejna będą oznaczały niezaliczenie przedmiotu.

- W zakresie aktywności oceniany będzie stopień przygotowania z zadanej literatury oraz merytoryczny udział w dyskusji na zajęciach.