How German is German Art? The Notion of Identity in German Art after 1945.

Podczas wykładów omówione zostaną kluczowe teksty, w których współcześni niemieccy badacze odczytują na nowo niemiecką historię sztuki, wystawy problematyzujące niemieckość niemieckiej sztuki po wojnie oraz po 1989 roku, przedstawione zostaną także postawy zmagających się z własną tożsamością artystów.

Po 1945 roku problem niemieckości stał się paradoksalny: im bardziej starano się od niej odżegnywać na rzecz postkonwencjonalnej czy też postnarodowej tożsamości, tym silniej ujawniała się potrzeba, aby ją dookreślić. Sytuacja skomplikowała się w obliczu podzielenia narodu niemieckiego na dwa państwa, co po 1989 roku zaskutkowało powstaniem „dwóch narodów w jednym państwie”. To właśnie wówczas miało miejsce zintensyfikowanie się debat nad niemiecką tożsamością, które do dziś – wobec dynamicznie zmieniającej się sytuacji społeczno-politycznej – nie tracą na aktualności.

Jednym z podstawowych narzędzi, które miały dostarczyć argumentów podczas tych debat, była analiza niemieckiego dziedzictwa, a także kulturowe przepracowywanie jego treści. Niemałą rolę odegrali w tym procesie zarówno historycy sztuki jak i sami artyści.

Jak słusznie zauważa jednak Fatima El-Tayeb, aby stawić czoła palącym problemom, w obliczu których stają współczesne Niemcy, koniecznym jest zdefiniowanie niemieckiej tożsamości, co wymaga nie tyle kreowania spekulatywnych wizji przyszłości, co nade wszystko krytycznego spojrzenia wstecz.

Transponując tę diagnozę ogólnokulturową na pole sztuki, należałoby zadać sobie pytania: na ile pojęcie „niemieckiej sztuki” jest uprawomocnione? W stosunku do jakiego „innego” konstytuowała się i konstytuuje nadal jej domniemana narodowa odrębność i wyjątkowość? Czy i gdzie w niemieckiej historii sztuki jest miejsce na sztukę narodowosocjalistyczną? Jak w narracje historycznoartystyczną wpisano po 1989 roku produkcję artystyczną dawnych Niemiec Wschodnich?

W celu odpowiedzi na te pytania omówione zostaną kluczowe teksty, w których współcześni niemieccy badacze odczytują na nowo niemiecką historię sztuki, wystawy problematyzujące niemieckość niemieckiej sztuki po wojnie oraz po 1989 roku, przedstawione zostaną także postawy zmagających się z własną tożsamością niemieckich artystów.

Gillen E. (red.), German Art. From Beckmann to Richter. Images of a Divided Country, Yale 1997;

Stonard J.P., Fault Lines: Art in Germany 1945–1955, London 2006;

Stonard J.P., Germany divided: Baselitz and His Generation, London 2014;

Thomas K., Kunst in Deutschland seit 1945, Köln 2002;

Belting H., Die Deutschen und ihre Kunst: Ein schwieriges Erbe, München 1992;

Belting H. Identität im Zweifel. Ansichten der deutschen Kunst, Köln 1999;

Gebhardt V., Das Deutsche in der deutschen Kunst, Köln 2004;

Fatima El-Tayeb, Undeutsch. Die Konstruktion des Anderen in der postmigrantischen Gesellschaft, Bielefeld 2016;

Franke T., Die Nationalität von Kunstwerken, Berlin 2012.

Student / studentka

K2_W02 zna terminologię z zakresu historii sztuki współczesnej na poziomie rozszerzonym

K2_W03 ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę na temat sztuki niemieckiej po 1945 roku, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu historii sztuki i innych nauk historycznych

K2_W05 ma szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach, szkołach badawczych w zakresie współczesnej historii sztuki niemieckiej

K2_W06 ma pogłębioną wiedzę o dziedzinach nauki i dyscyplinach naukowych powiązanych ze współczesną historią

historią sztuki niemieckiej, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych (historia, studia wizualne, studia nad pamięcią zbiorową i kulturową, nauki społeczne i polityczne)

K2_W07 zna i rozumie zaawansowane metody analizy, interpretacji, wartościowania i problematyzowania różnych wytworów współczesnej kultury niemieckiej

K2_U02 potrafi wykorzystywać pogłębione umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi

badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie sztuki i kultury niemieckiej po 1945 roku.

Praca pisemna bądź wygłoszenie referatu podczas zajęć