Belarusian, Russian and Ukrainian emigration in the 20th century: literary and cultural discourse

Cykl wykładów prezentuje istotne zagadnienia białoruskiej, rosyjskiej i ukraińskiej emigracji literackiej. Ukazuje specyfikę literatury na emigracji na tle literatury białoruskiej rosyjskiej i ukraińskiej okresu sowieckiego. Skupia się na kilku najważniejszych centrach: Berlin, Paryż, Praga, Belgrad, Warszawa i kraje bałtyckie.

Celem wykładów jest zapoznanie studentów ze specyfiką wschodniosłowiańskiej literatury i kultury na emigracji (z uwzględnieniem tła historycznego i społeczno-politycznego). Podczas zajęć charakteryzowana jest literatura tzw. pierwszej, drugiej oraz trzeciej fali emigracji. Przedstawiane są sylwetki reprezentatywnych twórców oraz charakteryzowana ich twórczość. Uwaga zostanie skupiona na kilku najwazniejszych emigracyjnych centrach.

W ramach zajęć omawiane są następujące zagadnienia:

1. Polityka a proces historycznoliteracki. Emigracja dorewolucyjna. Trzy fale emigracji w XX wieku. Misja artysty na wygnaniu.

2. Pierwsza fala emigracji: główne przedstawiciele, ośrodki, organizacje literackie, periodyki.

3. Druga fala emigracji: główne przedstawiciele, ośrodki, organizacje literackie, periodyki.

4. Trzecia fala emigracji: główne przedstawiciele, ośrodki, organizacje literackie, periodyki.

5. Literatura i kultura wschodniosłowiańskiej emigracji w Paryżu.

6. Literatura i kultura wschodniosłowiańskiej emigracji w Berlinie.

7. Literatura i kultura wschodniosłowiańskiej emigracji na Bałkanach.

8. Literatura i kultura wschodniosłowiańskiej emigracji w Warszawie.

9. Literatura i kultura wschodniosłowiańskiej emigracji w krajach bałtyckich.

10. Emigracyjna twórczość Iwana Bunina i Niny Berberowej.

11. Emigracyjna twórczość Władimira Nabokowa i Andrieja Siniawskiego.

12. Emigracyjna twórczość Aleksandra Sołżenicyna.

13. Emigracyjna twórczość Władimira Wojnowicza i Iosifa Brodskiego.

14. Emigracyjna twórczość białoruskich literatów.

15. Emigracyjna twórczość ukraińskich literatów.

1. Janina Sałajczykowa, Prozaicy pierwszej fali emigracji rosyjskiej 1920-1940. Gdańsk 2003.

2. Monika Sidor, Rosja i jej duchowość : proza "pierwszej fali" emigracji rosyjskiej. Lublin 2009.

3. Julita Biniewska, Nina Berberowa i kronika pierwszej fali emigracji rosyjskiej, [w:] «Slavia Orientalis» R. 62, nr 2 (2013), s. 245-256.

4. Alicja Wołodźko, Pasierbowie Rosji. O prozaikach trzeciej emigracji, Warszawa 1995.

5. Izabela Kowalska-Paszt, Proza niefikcjonalna trzeciej fali emigracji rosyjskiej: model typologiczny. Szczecin 2001.

6. Emigracja i tamizdat: szkice o współczesnej prozie rosyjskiej, (pod red. L. Suchanka), Kraków 1993.

7. Realiści i postmoderniści: sylwetki współczesnych rosyjskich pisarzy emigracyjnych, (pod red. Lucjana Suchanka). Kraków 1997.

8. Rosyjska literatura "emigracyjna": język, styl, poetyka (pod red. W. Piłata). Olsztyn 1992.

9. Obraz świata i człowieka w literaturze i myśli emigracji rosyjskiej, (pod red. Andrzeja Dudka). Kraków 2003.

10. Andriej Moskwin, Piśmiennictwo białoruskie na emigracji na przykładzie pisma «Pogoń» z lat 1945-1946, [w:] Europa Środkowo-Wschodnia: doświadczenia i tradycje. Warszawa 2016, s. 309-327.

11. Andriej Moskwin, Piśmiennistwo białoruskie na emigracji na przykładzie pisma «Marzec» z lat 1947-1948, «Studia Interkulturowe» 2017, nr 10, s. 127-201.

12. Andriej Moskwin, Janka Zaprudnik: człowiek pełniący misję, «Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej» 2017, nr 10, s. 246-269.

13. Emilian Wiszka, Emigracja ukraińska w Polsce 1920-1939. Toruń 2005.

14. Lidia Stefanowska, Mission impossible: MUR i odrodzenie ukraińskiego życia literackiego w obozach dla uchodźców na terytorium Niemiec 1945-1948. Iwano-Frankiwsk 2013.

15. Lidia Stefanowska, Życie literackie w niemieckich obozach dla ukraińskich uchodźców po II wojnie światowej: wprowadzenie, [w:] «Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze». Z. 25/26 (2008), s. 222-228.

16. Jerzy Giedroyc, Emigracja ukraińska: listy 1950-1982. Warszawa 2004.

17. Gleb Struve, Russkaâ literatura v izgnanii. New York 1956.

18. Ûrij Terapiano, Literaturnaâ žiznʹ russkogo Pariža za polveka (1924-1974) : ésse, vospominaniʹâ, statʹi. Sankt Petersburg 2014.

19. Vladimir Agenosow, Literatura russkogo zarubež'â : (1918-1996). Moskwa 1998.

20. Bronislav Kodzis, Literaturnye centry russkogo zarubeżja 1918-1939: pisateli, tvorčeskie ob"edineniâ, periodika, knigopečatanie. Munich 2002.

21. Aleksej Zverev, Povsednevnaâ žizn' russkogo literaturnogo Pariža: 1920 - 1940. Moskwa 2011.

WIEDZA

− określa specyfikę rosyjskiej literatury tzw. trzech fal emigracji;

− definiuje reprezentatywne zjawiska w literaturze białoruskiej, rosyjskiej i ukraińskiej na emigracji, zna jej głównych przedstawicieli, ośrodki, periodyki;

− charakteryzuje twórczość ich reprezentatywnych przedstawicieli, umiejscawia ją w szerszym kontekście literackim;

− wyjaśnia zakres znaczeniowy pojęć: emigracja, emigracja wewnętrzna, literatura przywrócona, tamizdat itp.

UMIEJĘTNOŚCI:

− student analizuje i interpretuje wybrane dzieła literackie;

− samodzielnie poszukuje i wykorzystuje materiały poszerzające wiedzę wyniesioną z zajęć.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

− student rozumie specyfikę badań emigracyjnych;

- student postrzega literaturę jako ważny składnik kultury danej społeczności;

− student ma świadomość wkładu kultury wschodiosłowiańskiej w dziedzictwo kulturowe Europy;

− student ma pogłębioną świadomość swojej wiedzy i umiejętności oraz odczuwa potrzebę dalszego uczenia się.

1. obecność na zajęciach.

2. udział w dyskusjach.

3. prezentacja referatu.