Religia i kultura Ameryki przedhiszpańskiej i wczesnokolonialnej

seminaria magisterskie

Student powinien posiadać podstawowe wiadomości na temat historii i kultury mezoamerykańskiej i andyjskiej, nabywane w trakcie zajęć z Historii Ameryki Łacińskiej 1 (3305-HAŁ11) i seminarium licencjackiego „Mezoameryka w świetle źródeł pisanych z XVI i XVII wieku” (3305-MEZO-SEM-LIC). Przydatne będą również wiedza i umiejętności nabywane w trakcie zajęć z "Antropologii kultury iberyjskiej i iberoamerykańskiej" (3305-AKII-21)

mieszany: w sali i zdalnie
w sali
zdalnie

Seminarium „Religia i kultura Ameryki przedhiszpańskiej i wczesnokolonialnej” jest przeznaczone dla studentów zainteresowanych systemem wierzeń, rytuałów i symboliki indiańskiej Ameryki, w szczególności zaś kultur mezoamerykańskich środkowego Meksyku (Indian Nahua). Ze względu na specjalizację prowadzącej, w dużej mierze wykorzystywane będą przedhiszpańskie księgi środkowego Meksyku, zwane kodeksami, które są doskonałym materiałem do badania ww. tematów, zaś uczestnicy, którzy zdecydują się na taki temat pracy magisterskiej, mogą zostać włączeni w prowadzenie badań naukowych. Jednakże, w odpowiedzi na zainteresowanie studentów tematyka seminarium może zostać poszerzona o kulturę Majów i inne kultury mezoamerykańskie, a także kultury regionu andyjskiego. Poza zaproponowanymi tekstami i tematami założona jest także realizacja tematów zaproponowanych przez seminarzystów.

Seminarium „Religia i kultura Ameryki przedhiszpańskiej i wczesnokolonialnej” jest przeznaczone dla studentów zainteresowanych systemem wierzeń, rytuałów i symboliki indiańskiej Ameryki, w szczególności zaś kultur mezoamerykańskich środkowego Meksyku (Indian Nahua). Ze względu na specjalizację prowadzącej, w dużej mierze wykorzystywane będą przedhiszpańskie księgi środkowego Meksyku, zwane kodeksami, które są doskonałym materiałem do badania ww. tematów, zaś uczestnicy, którzy zdecydują się na taki temat pracy magisterskiej, mogą zostać włączeni w prowadzenie badań naukowych. Szczególnie interesującym tematem jest także praca nad kolekcją zw. "Berlinką" z Biblioteki Jagiellońskiej, w której znajdują się najstarsza wydania faksymilowe kodeksów mezoamerykańskich.

Jednakże, w odpowiedzi na zainteresowanie studentów, tematyka seminarium może zostać poszerzona o kulturę Majów i inne kultury mezoamerykańskie, a także kultury regionu andyjskiego. Poza zaproponowanymi tekstami i tematami założona jest także realizacja tematów zaproponowanych przez seminarzystów.

W pierwszej fazie seminarium (1. i 2. semestr) seminarzyści poznają podstawowe założenia systemu wierzeń mezoamerykańskich, w oparciu o teksty zaproponowane przez prowadzącą. Jednocześnie podejmują pracę badawczą nad swoim własnym tematem, a efekty tejże przedstawiane są w formie prezentacji podczas seminarium. Ma to na celu nie tylko motywację do systematycznej pracy badawczej, ale również aktywną wymianę opinii między seminarzystami, wzajemną inspirację i wspólne rozwiązywanie kwestii spornych.

Zajęcia w zaawansowanej już fazie (3 i 4 semestr) służyć mają przede wszystkim pracy nad rozprawami studentów. W związku z tym będą skoncentrowane na: doprecyzowaniu tematów, tytułów rozdziałów, podrozdziałów itp., prezentowaniu zaawansowanych konspektów i efektów pracy oraz na komentowaniu roboczych wersji fragmentów rozpraw.

Wybrane kodeksy:

Códice Borbónico 1974 Facsímile, Codices Selecti XLIV, ADEVA, Graz.

Códice Borgia (s.f.) Original de la Biblioteca Apostólica Vaticana, núm. cat. Borg. Mess. 1, disponible en: http://digi.vatlib.it/view/MSS_Borg.mess.1 .

Códice Cospi 1968 Calendario Messicano 4095, con comentario de Karl A. Nowotny, Codices Selecti XVIII, ADEVA, Graz.

Códice Telleriano-Remensis 1995 Codex Telleriano-Remensis. Ritual, Divination and History in a Pictorial Aztec Manuscript, ed. de Eloise Quiñones Keber, University of Texas Press, Austin.

Códice Vaticano B (s.f.) Original de la Biblioteca Apostólica Vaticana, núm. cat. Vat. Lat. 3738, disponible en: http://digi.vatlib.it/view/MSS_Vat.lat.3773 .

Wybrane teksty źródłowe:

Acosta, José de (2002) Historia natural y moral de las Indias. Las Rozas (Madrid): Dastin.

Chimalpahín, Domingo (2003[1998]) Las ocho relaciones y el memorial de Colhuacan. Paleografía y traducción de Rafael Tena. México, CONACULTA.

Clavijero, Francisco Javier (1974) Historia antigua de México. México, Editorial Porrúa.

Durán, fray Diego (2006 [1967]) Historia de las Indias de la Nueva España e Islas de la Tierra Firme. 2 vols. México, Ed. Porrúa.

Historia tolteca chichimeca (1989 [1976]). Ed. de Paul Kirchhoff, Lina Odena y Luis Reyes. México, Estado de Puebla, CIESAS, FCE.

Ixtlilxóchitl, Fernando de Alva (1985) Obras históricas. Ed. de Edmundo O’Gorman, 2 vols. México, IIH-UNAM.

Landa, fray Diego de (1986) Relación de las cosas de Yucatán. México, Porrúa.

Mendieta, fray Gerónimo de (1993) Historia eclesiástica indiana. México, Porrúa.

Motolinía, fray Toribio de Benavente (1996) Memoriales. Libro de Oro, MS JGI 31. Ed. critica, introd., notas y apéndice de Nancy Joe Dyer. México, El Colegio de México.

Muñoz Camargo, Diego (2002) Historia de Tlaxcala. Madrid, Dastin.

Pomar, Juan Bautista (1991) “Relación de Tetzcoco”. En: Relaciones de la Nueva España, Germán Vázquez Chamorro (ed.). Madrid, Historia 16: 19-99.

Popol Vuh (2007) Popol Vuh. Księga Majów: o początkach życia oraz chwale bogów i władców. Tłum. Tedlock Dennis. Gliwice.

Ruiz de Alarcon, Hernando (1953) Tratado de las supersticiones y costumbres gentilicas que oy viuen entre los indios naturales de esta Nueva España. Notas, comentarios y un estudio de Francisco del Paso y Troncoso. Mexico, Ediciones Fuente Cultural. T. XX: 17-180. http://www.cervantesvirtual.com/portales/juan_ruiz_de_alarcon/

Sahagún, fray Bernardino de (2001) Historia general de las cosas de la Nueva España. 2 vols. Ed. de Juan Carlos Temprano. Madrid, Dastin.

Sahagún, fray Bernardino de (1997), Primeros Memoriales. Paleografía del texto náhuatl y la traducción al inglés de Thelma D. Sullivan. Norman, Oklahoma, University of Oklahoma Press en cooperación con el Patrimonio Nacional y Real Academia de la Historia, Madrid

Sahagún, fray Bernardino de (1979) Códice Florentino. Mexico.

Serna, Jacinto de la (1953) Manual de ministros de indios para el conocimiento de sus idolatrías y extirpación de ellas. Ed., notas, comentarios y estudio de Francisco del Paso y Troncoso. México, Ediciones Fuente Cultural. X: 47-368. http://www.cervantesvirtual.com/obra/tratado-de-las-supersticiones-idolatrias-hechicerias-y-otras-costumbres-de-las-razas-aborigenes-de-mexico--0/

Tena, Rafael (2002) Mitos e historias de los antiguos nahuas. México, CONACULTA.

Tezozomoc, Fernando Alvarado (2001) Crónica mexicana. Madrid, Dastin.

Tezozomoc, Fernando Alvarado (1998) Crónica mexicayotl. Paleografía y traducción de Adrián León. México, IIH-UNAM.

Torquemada, fray Juan de (1986) Monarquía Indiana. Introd. de Miguel León-Portilla. México, Porrúa.

Tovar, Juan de (2001) Historia y creencias de los indios de México. José J. Fuente del Pilar (ed.), transcr. al castellano moderno de Susana Urraca Uribe . Madrid, Miraguano S.A. Ediciones.

Przykladowe teksty analityczne (dobor tekstow zalezy od wybranych tematow prac magisterskich:

Díaz, Ana G. (2009) “La primera lámina del Códice Vaticano A, ¿un modelo para justificar al topografía celestial de la antigüedad pagana indígena?”. Anales del Instituto de Investigaciones Estéticas. 95: 5-44. http://www.analesiie.unam.mx/index.php/analesiie/article/view/2296/2611

Díaz, Ana, coord. (2015) Cielos e inframundos. Una revisión de las cosmologías mesoamericanas. México, Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas/Fideicomiso Felipe Teixidor y Moserrat Alfau de Teixidor. https://www.academia.edu/25683436/Cielos_e_Inframundos._Una_revisi%C3%B3n_de_las_cosmolog%C3%ADas_mesoamericanas_libro_

Köhler, Ulrich (2001) "«Debt-payment» to the gods among the Aztec: the misrendering of a Spanish expression and its effects”. Estudios de Cultura Náhuatl. 32: 125-133. http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/revistas/nahuatl/pdf/ecn32/630.pdf

Mikulska Dabrowska, Katarzyna (2008) “El concepto de Ilhuicatl en la cosmovisión nahua”. Revista Española de Antropología Americana. 38 (2): 151-171. https://www.academia.edu/4102343/El_concepto_de_ilhuicatl_en_la_cosmovisi%C3%B3n_nahua_y_sus_representaciones_gr%C3%A1ficas_en_c%C3%B3dices

Mikulska, Katarzyna (2015) “Los cielos, los rumbos y los números. Aportes sobre la visión nahua del universo”. En: Ana Díaz (coordinación) Cielos e inframundos. Una revisión de las cosmologías mesoamericanas. México, Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas/Fideicomiso Felipe Teixidor y Moserrat Alfau de Teixidor, pp. 109-174. http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/cielos/CEI004.pdf

Nielsen, Jesper y Toke Sellner Reunert (2015) “Estratos, regiones e híbridos. Una reconsideración de la cosmología Mesoamericana”. En: Ana Díaz (coordinación) Cielos e inframundos. Una revisión de las cosmologías mesoamericanas. México, Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas/Fideicomiso Felipe Teixidor y Moserrat Alfau de Teixidor, pp. 25-64. http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/cielos/CEI002.pdf

Po ukończeniu zajęć Student/ka zna i rozumie podstawową terminologię, przedmiot i kierunki badań obejmujące wybrane obszary dyscyplin naukowych historia oraz nauki o kulturze i religii dotyczących Mezoameryki i regionu andyjskiego w okresie przedhiszpańskim oraz wicekrólestw Nowej Hiszpanii i Peru w okresie kolonialnym; podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego (K_W03, K_W09).

Po ukończeniu zajęć Student/ka potrafi czytać ze zrozumieniem teksty w języku hiszpańskim z różnych epok historycznych (od XV do XXI wieku) dotyczące historii, kultur i religii Ameryki przedhiszpańskiej i kolonialnej (ze szczególnym uwzględnieniem Mezoameryki); rozpoznawać różne rodzaje tekstów hiszpańskojęzycznych dotyczących Ameryki przedhiszpańskiej i kolonialnej (ze szczególnym uwzględnieniem Mezoameryki), umiejscowić je w ogólnym kontekście historyczno-kulturowym oraz przeprowadzić ich analizę z użyciem podstawowej terminologii i metod właściwych dla dyscyplin historia oraz nauki o kulturze i religii; samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności z wykorzystaniem odpowiednich źródeł dotyczących Ameryki przedhiszpańskiej i kolonialnej (ze szczególnym uwzględnieniem Mezoameryki) z wybranych obszarów dyscyplin naukowych historia oraz nauki o kulturze i religii, właściwych dla studiów hispanistycznych (tekstów źródłowych, opracowań monograficznych, albumów itp.); napisać oraz zredagować pracę pisemną w języku hiszpańskim (pracę magisterska) z zastosowaniem odpowiednich metod oraz źródeł właściwych dla dyscyplin naukowych historia oraz nauki o kulturze i religii; przygotować wystąpienia ustne w języku hiszpańskim z zastosowaniem odpowiednich metod oraz źródeł właściwych dla dyscyplin naukowych historia oraz nauki o kulturze i religii; posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla dyscyplin naukowych historia oraz nauki o kulturze i religii (K_U01; K_U03; K_U04; K_U05; K_U06; K_U07).

Po ukończeniu zajęć Student/ka jest gotów/gotowa do krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności i rozumie także potrzebę ciągłego doskonalenia się i rozwoju; planowania i organizacji pracy, rozwoju swojej przedsiębiorczości, współdziałania w zespole oraz przestrzegania zasad etyki zawodowej; aktywnego uczestnictwa w kulturze latynoamerykańskiej korzystając z różnych form i mediów oraz do pracy zarówno w zespole pełniąc różne role jak i w sposób autonomiczny; śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w kulturze i historiografii Ameryki Łacińskiej (K_K01; K_K02; K_K03; K_K04).

Warunkiem zaliczenia zajęć po 1. i 2. semestrze jest:

- aktywny udział studenta w zajęciach i w dyskusjach opierających się na wcześniejszej lekturze tekstów poleconych przez prowadząca, jak również w dyskusjach i komentarzach na temat prezentacji realizowanych przez innych seminarzystów (20 % oceny końcowej)

- prezentacja kilku referatów związanych z poszczególnymi etapami pracy badawczej będącej pierwszym etapem przygotowywania pracy magisterskiej (30 % oceny końcowej)

- przygotowanie pełnego konspektu pracy magisterskiej oraz napisanie jednego (dowolnego) rozdziału pracy magisterskiej (50% oceny końcowej)

Warunkiem zaliczenia zajęć po 4. semestrze jest napisanie pracy magisterskiej.