Sociology of Education

Celem zajęć jest rozwój następujących kompetencji i umiejętności studentów:

1.Kształcenie myślenia o wychowaniu w kategoriach uwarunkowanego historycznie procesu społecznego. Rozwijanie umiejętności dostrzegania zależności między ogólną wizją rozwoju społecznego przyjmowaną w danych czasach a kształtem systemu edukacyjnego i dominującym modelem wychowania.

2.Kształcenie zdolności spostrzegania związków między strukturą stratyfikacji społecznej a wzorami wychowania obowiązującymi w jej poszczególnych segmentach.

3.Kształcenie umiejętności dostrzegania związków między ideowymi założeniami systemu wychowawczego a organizacją konkretnych instytucji wychowania. Kształtowanie zawodowych kompetencji w zakresie tworzenia i zarządzania instytucjami realizującymi program wychowania.

4.Rozwijanie umiejętności zdobywania wiedzy o doświadczeniach edukacyjnych i wychowawczych innych krajów i ich selektywnej adaptacji w Polskich warunkach.

5.Kształcenie umiejętności analizy i oceny potencjału edukacyjnego społeczeństwa oraz umiejętności wprowadzania innowacji edukacyjnych w praktyce zawodowej uwzględniającej tworzenie społeczeństwa opartego na wiedzy.

Tematy zajęć:

1.Wprowadzenie do socjologii wychowania. Dokonania polskich socjologów wychowania na tle rozwoju teorii socjologicznych na świecie. Prezentacje socjologicznych systemów teoretycznych odnoszących się do zagadnień wychowawczych i edukacyjnych.

2.Instytucje wychowania w ujęciu socjologicznym. Instytucje wychowania naturalnego i formalnego ? charakterystyka mechanizmów rozwoju i działania.

3.Środowiskowa różnorodność oddziaływań wychowawczych. Rodzina, grupa rówieśnicza, środowisko lokalne, szkoła, zakład pracy jako instytucje wychowujące. Zmiany podstawowych funkcji instytucji wychowujących wynikające z przemian cywilizacyjnych.

4.Charakterystyka instytucji wychowania i kształcenia w Polsce. Życie rodzinne a instytucje formalne zaangażowane w proces wychowania: charakterystyka funkcji w zmienionej sytuacji społecznej, gospodarczej i cywilizacyjnej.

5.Wartości i normy w procesie wychowania. Konflikty niewspółmiernych skal wartości we współczesnym społeczeństwie polskim. System edukacji jako instytucja społeczna pośrednicząca w tworzeniu spójności społecznej w warunkach nasilonej dywersyfikacji statusu społecznego.

6.Rola religii i przekonań ideowych w wychowaniu: perspektywa socjologiczna. Pluralizm wzorów postaw i zachowań społecznych a zróżnicowanie podstaw wychowania we współczesnych społeczeństwach.

7.Zróżnicowanie typów szkół, hierarchia uniwersytetów a stratyfikacja społeczna ? kierunki zależności i konsekwencje społeczne.

8.Wzór obywatela i modelu wychowania w ustroju demokratycznym. Świadomość praw i obowiązków obywatelskich jako podstawa działalności publicznej.

9.Wychowawcza rola mediów. Charakterystyka kultury współczesnej i klimatu społecznego jako czynników kształtujących osobowość społeczną wychowanka.

10.Charakterystyka tendencji ideowych, gospodarczych i politycznych kształtujących instytucje wychowawcze współczesnej Europy na tle świata. Wartości uniwersalne i lokalne w wychowaniu jako składniki tożsamości indywidualnej i grupowej.

Informacja o warunkach zaliczenia przedmiotu:

Socjologia wychowania jest przedmiotem zaliczanym na ocenę. Podstawą uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach i pozytywna ocena z eseju na temat uzgodniony z prowadzącą na początku semestru. Esej powinien być złożony na piśmie i przedstawiony do dyskusji na ćwiczeniach.

Literatura podstawowa:

1.Adamski Franciszek, Rodzina: wymiar społeczno-kulturowy, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002.

2.Bernstein Basil, Odtwarzanie kultury, PIW, Warszawa 1990.

3.Bourdieu Pierre, Jean-Claude Passeron, Reprodukcja, WN PWN, Warszawa 2006.

4.Chałasiński Józef, Społeczeństwo i wychowanie, PWN, Warszawa 1958 lub 1969.

5.Education. Culture, Economy, and Society, ed. A.H. Halsey, Hugh Lauder, Philip Brown, and Amy Stewart Wells, Oxford University Press, Oxford, New York 1997.

6.Jaspers Karl, Uwagi o wychowaniu, Znak nr (460), 9/1993.

7.Ossowska Maria, Moralność mieszczańska, Ossolineum, Wrocław, 1985.

8.Ossowska Maria, Wzór obywatela w ustroju demokratycznym, oraz Zapomniany uniwersytet w Salamance, w: O człowieku, moralności i nauce miscellanea, PWN, Warszawa 1983.

9.Ossowski Stanisław, Organizacja przestrzeni i życie społeczne w przyszłych osiedlach oraz Konflikty niewspółmiernych skal wartości, w: Dzieła t. 3, PWN, Warszawa 1963.

10.Pring Richard, Fides Quaerens Intellectum, maszynopis w bibliotece IPSiRu.

11.Szmatka Janusz, Socjologia wychowania ? zarys problematyki, Psychologia wychowawcza nr 3/ 1972.

12.Utrat-Milecki Jarosław, Obrepcja elit, w: Problemy społeczne w grze politycznej, red. Jadwiga Królikowska, WUW, Warszawa 2006.

13.Weber Max, Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Test, Lublin 1994.

14.Włodarek Jan, Socjologia wychowania w Polsce, Wyd. UAM, Poznań 1992.

15.Znaniecki Florian, Socjologia wychowania, t. 1 i 2, PWN, Warszawa 1973.