Penology

Opis uwarunkowań wyodrębniania różnych zakresów wykładów i badań określanych jako penologiczne i ich współzależności z innymi wykładami i badaniami prowadzonymi w ramach studiów kryminologicznych i badań polityki karnej. Przedstawienie głównych nurtów myśli penologicznej, koncepcji i ich wpływu na współczesne rozwiązania prawne w ujęciu prawno-porównawczym diachronicznym i synchronicznym. Ukazuje i analizuje powiązania myśli penologicznej i polityki karnej z ogólnymi koncepcjami z zakresu nauk społecznych, a także w sferze aksjologii z ogólnymi założenia ustroju demokratycznego państwa prawnego.

Przedmiot przedstawia w syntetyczny sposób genezę i strukturę głównych kierunków rozwoju współczesnej myśli penologicznej w kontekście szerszych zagadnień z zakresu kontroli społecznej badanych w naukach społecznych. Przedstawia analizy możliwych konsekwencji przyjęcia różnych rozwiązań prawnych i organizacyjnych w wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych, oraz pomaga powiązać różne współczesnej programy reform polityki karnej z odmiennymi rodzajami racjonalizacji reakcji prawno-karnych w ramach różnych koncepcji penologicznych. Umożliwia poznanie złożoności i współzależności elementów składających się na wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych, od nurtów abolicjonistycznych i sprawiedliwości naprawczej, po rozwiązania motywowane przede wszystkim koniecznością inkapacytacji niebezpiecznych sprawców. W ramach przedmiotu prowadzona jest analiza polityki karnej w kontekście myśli społecznej. Przedstawione są teorie i praktyki karania oraz ich powiązania z ogólnym zagadnieniem niezbędności poczucia bezpieczeństwa, ładu i sprawiedliwości w grupie społecznej (społeczeństwie), jak i znaczenia prezentowanych rozwiązań prawnych i organizacyjnych odnośnie reakcji prawno-karnych dla ochrony praw i wolności indywidualnych zarówno sprawcy, ofiary, społeczności dotkniętej wprost skutkami przestępstwa, jak i ogółu społeczeństwa. Kwestie w czasie wykładu są analizowane w kontekście rozwoju standardów europejskiej polityki karnej, akcentu na prawa ofiary, wspierania sankcji wolnościowych, rozważane jest odpowiednie penologiczne kwalifikowanie różnych sankcji, w tym reakcji prawno-karnych o charakterze probacyjnym czy kompensacyjnym i typowych kar o charakterze wolnościowym, rozwój nowoczesnych form technicznych, w szczególności monitoringu elektronicznego jako elementu wykorzystywanego zarówno dla budowy reakcji prawno-karnej (areszt domowy), jak i środków reakcji prawno-karnej o szczególnym znaczeniu przede wszystkim prewencyjnym (zakaz i nakazy moniotorowane zdalnie).

Jednocześnie szerzej omawiane są kwestie reakcji dwutorowej, środków zabezpieczających od strony ich wykonawstwa, ale także problemów ustrojowych, w toku analiz omawiane stosowanie tych reakcji jest przedstawiane w kontekście ogólnoustrojowej zasady proporcjonalności środków do celów i ważenia interesów stron: ofiary sprawcy, społeczności i całego społeczeństwa. Odpowiednio analizowane są kwestie wpływu systemu reakcji prawno-karnych na ogólny sposób funkcjonowania społeczeństwa, omawiane w tym kontekście są zarówno reformy z zakresu sprawiedliwości naprawczej, jak i zjawisko punitywności populistycznej, w tym także w zakresie politologicznych i antropologicznych analiz zagadnienia populizmu penalnego.

Nakład pracy studenta:

- godziny zorganizowane – 25 h

- przygotowanie do zajęć – 35 h

- przygotowanie prezentacji – 20 h

 M. Filar, J. Utrat-Milecki (red.), Kulturowe uwarunkowania polityki kryminalnej, Oficyna Naukowa Warszawa 2014,

 L. Lernell, Podstawowe zagadnienia penologii, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1977,

 D. Scott, Penology, Sage Publication, London 2008;

 B. Stańdo-Kawecka, Polityka karna i penitencjarna między punitywizmem i menedżeryzmem, Wolters Kluwer, Warszawa 2020,

 M. Sztuka, Anachronizm i aktualność. Idea resocjalizacji w sporze o nowoczesność, UJ, Kraków 2013,

 J. Utrat-Milecki (red.), Kara w nauce i kulturze, Wyd. UW, Warszawa 2009,

 J. Utrat-Milecki (red.), Reformy prawa karnego. W stronę spójności i skuteczności, Wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa 2013,

 W. Zalewski, Przestępca niepoprawny- jako problem polityki kryminalnej, Arche, Gdańsk 2010,

 W. Zalewski, Sprawiedliwość naprawcza, początek ewolucji polskiego prawa karnego, Arche, Gdańsk 2006.

Po zakończeniu zajęć student/ka

w sferze wiedzy:

 posiada podstawową wiedzą z zakresu penologii na temat zasad posługiwania się w toku polityki karnej środkami represji karnej, w szczególności odnośnie poszczególnych form organizacyjnych środków orzekanych i wykonywanych w ramach prawa karnego

 zna podstawowe zasady wymiaru kary kryminalnej stosowane w ramach prawa karnego a także zasady wykonania kary kryminalnych, w szczególności kary pozbawienia wolności

 posiada podstawową wiedzę na temat ustrojowych i społecznych współzależności stosowania kary kryminalnej oraz kwestii jej efektywności

w sferze umiejętności:

 w zakresie podstawowym umiejętność krytycznej analizy teksów z zakresu kryminologii i pedagogiki resocjalizacyjnej odnośnie kwestii związanych z polityką karną i penitencjarną

 potrafi krytycznie analizować literaturę na temat rozwiązań prawnych i organizacyjnych związanych z wymiarem i w szczególności wykonaniem kary kryminalnych, w szczególności kary pozbawienia wolności, oraz kar prac społecznie użytecznych w środowisku lokalnym

w sferze kompetencji społecznych:

 ma świadomość znaczenia zasady humanitaryzmu i praw człowieka w toku realizacji polityki karnej,

 jest świadomy problemów dotyczących ochrony praw człowieka, zarówno sprawcy jak i ofiary związanych z reakcją prawno-karną na przestępstwo

Obecność, ocena ciągła aktywności w toku ćwiczeń, ocena co najmniej jednego referatu przygotowanego w ramach zajęć.