Ancient laws: punishment

Przedmiotem wykładu jest analiza okoliczności stosowania kary, jej rodzaje i znaczenie nadane karze przez społeczności świata antycznego rozwijające się na Bliskim Wschodzie, w Egipcie, Syrii-Palestynie, Anatolii hetyckiej, Grecji klasycznej i hellenistycznej i w starożytnym Rzymie w okresie królewskim, republiki i cesarstwa. Zajęcia posiadają zarówno charakter wykładu jak i ćwiczeń. Metodą pracy jest analiza integralnokulturowa starożytnych tekstów źródłowych. Wykłady obejmują przedstawienie dziejów starożytnego prawodawstwa w kontekście historii społecznej oraz historię praktyk karania zainicjowaną przez społeczeństwa starożytne.

Na podstawie analizy starożytnych tekstów źródłowych, to jest tekstów praw i narracji zawierających rozumienie pochodzenia i funkcjonowania prawa studenci zapoznają się ze starożytnymi koncepcjami praw społecznych i praktykami stosowania praw, a w tym praktykami aplikacji kar. Wykłady obejmują przedstawienie dziejów starożytnego prawodawstwa w kontekście historii społecznej oraz historię inicjacji i rozwoju praw karnych w starożytnych społeczeństwach semickich i indoeuropejskich.

Podczas wykładu student analizuje kontekst społeczny, w którym wypracowane są modele praw penalnych oraz potrzeby społeczne, które przemawiały za wprowadzeniem kar. Analiza dokumentów starożytnych umożliwia na prezentację okoliczności, w których społeczeństwa starożytne widziały potrzebę penalizacji czynów niepożądanych. Student poznaje tym samym autorytety społeczne decydujące o określeniu czynu jako karnego instytucje dokonujące karania.

Student umie wyróżnienia i nazwania kar stosowanych w starożytności. Potrafi dostrzec kary trwałe, spotykane w wielu społeczeństwach i ich dokumentach normatywnych oraz proces zmiany aplikacji kar, powody tych zmian oraz okoliczności odstąpienia od niektórych form karania w okresie od III tys. przed J. Chr. do VII w. po narodzeniu J. Chr.

Student potrafi stosować metodę diachroniczną pozwalającą na ugruntowanie swoich umiejętności w dziedzinie badania dostępnych starożytnych dokumentów praktyki prawniczej, które informują o karze bezpośrednio. Podczas zajęć praktycznych, w świetle lektury kluczowych starożytnych dokumentów natury prawniczej, mitycznej, magicznej, w przepisach rytualnych i w literaturze mądrościowej, student potrafi podjąć klasyfikację przestępstwa oraz klasyfikację rodzajów kary.

1. Biblia Jerozolimska, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2006. (zob. kodeksy w Torze)

2. Hebrew Old Testament, (Ed.) N. H. Snaith, The British and Foreign Bible Society, Printed in England by Clays Ltd, St Ives plc.

3. Mały atlas biblijny, Wydawnictwa KUL, Lublin, 1990.

4. Roaf Michael, Atlas Mezopotamii i Starożytnego Bliskiego Wschodu, przeł. Hanna Turczyn-Zalewska, Świat Książki, Seria „Diogenes”, Warszawa 1998. (atlas)

5. Filipowicz Bogusława, Recenzja: Kuryłowicz Marek, Prawa Antyczne. Wykłady z historii najstarszych praw świata, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006, w: PJBR 8/2, str. 186 191, Kraków-Mogilany 2009.

6. Jońca Maciej, Głośne rzymskie procesy karne, Seria: Strefa arche, Ossolineum, Wrocław 2009.

7. Kunderewicz Cezary, Najstarsze prawa świata, Łódź 1972.

8. Kunderewicz Cezary, Gaius: instytucje, Warszawa 1982.

9. Kuryłowicz Marek, Prawa Antyczne. Wykłady z historii najstarszych praw świata, Wyd. UMCS, Lublin 2006.

10. Lemaire André, Dzieje biblijnego Izraela, przeł. z jęz. francuskiego Maria Rostworowska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002.

11. Lipiński Edward, Prawo bliskowschodnie w starożytności. Wprowadzenie historyczne, (=PBS), Studia Historico-Biblica 2, Wyd. KUL, Lublin 2009.

12. Lipiński Edward, The Arameans: Their Ancient History, Culture, Religion (OLA 100), Leuven 2000, s. 557-597.

13. Mélèze Modrzejewski Józef, Les Juifs d'Égypte de Ramsès II à Hadrien, Paris 1997.

14. Mélèze Modrzejewski Józef, Law and Justice in Ptolemaic Egypt, [w:] M. J. Geller, H. Maehler (red.), Lefal Documents of the Hellenistic World, London 1995, s. 1-19.

15. Roth Marta, Law Collection from Mesopotamia and Asia Minor, SBL 6, (Ed.) Piotr Michalowski, Atlanta, Georgia 1995.

16. Roux George, Mezopotamia, przeł. z francuskiego Beata Kowalska i Jolanta Kozłowska, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 1998.

17. Sasson Jack M., Baines John, Beckman Gary, Rubinson Karen S. (red.) Civilisation of the Ancient Near East, 2nd ed. Vol. 1-2, New York 2000.

18. Stępień Marek, Kodeks Hammurabiego, przekład i opracowanie, Warszawa 2000.

19. Schulz Regine, Seidel Matthias, (red.) Egipt. Świat faraonów, tłum. Dorota Gorzelany, Agata Kubala, Wydawnictwo Baran i Suszyński, Kraków, 2004.

20. Taubenschlag Rafał, Prawo rzymskie na tle praw antycznych, Warszawa 1955.

21. De Vaux Roland, Les institutions de l'Ancien Testament, (volume I et II), Éditions du Cerf, Paris 1991. (zob. tłumaczenie polskie).

22. Westbrook Raymond (red.), A History of Ancient Near Eastern Law, (=HANEL), Handbook of Oriental Studies 77, Brill: Leiden, Boston 2003.

23. Wołodkiewicz Witold, Zabłocka Maria, Prawo rzymskie. Instytucje, Seria: Podręczniki prawnicze, Wydawnicto C. H. Beck, Warszawa 1996.

24. Zabłoccy Maria i Jan, Ustawa XII Tablic, Tekst, tłumaczenie, objaśnienia, Liber, Warszawa 2003.

Uczestnicy zajęć:

1.Znają historię praw penalnych w starożytności oraz fakt ewolucji form karania.

2.Potrafią zidentyfikować motywy społeczności starożytnych, semickich lub indoeuropejskich naprawienia niektórych stosunków społecznych poprzez zastosowanie różnych systemów kary.

3.Potrafią wykorzystać fachową literaturę przedmiotową w języku polskim i obcym poświęconą przede wszystkim wyłożeniu powstałych w starożytności zbiorów praw i dokumentów praktyki prawniczej.

4.Umieją wyodrębnić prawa penalne na temat czynów przestępczych zdefiniowane jako takie przez konkretne społeczności starożytne.

5.Umieją zanalizować sposoby funkcjonowania norm penalnych, emanujących od autorytetów boskich.

6. Potrafią poprowadzić rzeczową, naukową dyskusję na temat starożytnych form aplikacji kary lub odstąpienia od niej w imię prawa łaski i miłosierdzia.

7. Umieją współpracować w zespole.

1.Ocena ciągła – uwzględniająca przygotowanie do zajęć i aktywność.

2.Praca domowa.

3.Prezentacja / referat będące studium przypadku.

4.Zaliczenie ustne.