(in Polish) Oddziaływania wychowawcze, profilaktyczne i resocjalizacyjne w przestrzeni instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej

Przedmiot jest poświęcony przygotowaniu studentów do redagowania pracy magisterskiej z zakresu oddziaływań podejmowanych wobec osób nieprzystosowanych/ wykluczonych społecznie, bądź zagrożonych nieprzystosowaniem/ wykluczeniem społecznym oraz demoralizacją.

W trakcie zajęć zostanie ugruntowana wiedza przedmiotowa dotycząca szeroko pojętej profilaktyki społecznej i resocjalizacji, a także sposobów oddziaływania w warunkach instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych, obejmujących osoby zagrożone nieprzystosowaniem społecznym lub nieprzystosowane społecznie.

Kształcone będą ponadto kompetencje w zakresie metodologii badań społecznych i pedagogicznych w ujęciu ilościowym oraz jakościowym. Kładziony będzie nacisk na zdobycie umiejętności samodzielnej pracy naukowej, obejmującej dobór i analizę literatury przedmiotu, projektowanie i realizację badań, analizę i interpretację danych oraz redakcję tekstu naukowego.

Przedmiot jest poświęcony przygotowaniu studentów do redagowania pracy magisterskiej z zakresu oddziaływań podejmowanych wobec osób nieprzystosowanych/ wykluczonych społecznie, bądź zagrożonych nieprzystosowaniem/ wykluczeniem społecznym oraz demoralizacją. W trakcie zajęć zostanie ugruntowana wiedza przedmiotowa dotycząca szeroko pojętej profilaktyki społecznej i resocjalizacji, a także sposobów oddziaływania w warunkach instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych, obejmujących osoby zagrożone nieprzystosowaniem społecznym lub nieprzystosowane społecznie.

W części wstępnej zostanie dokonana rekapitulacja kluczowych zagadnień dla oddziaływań profilaktycznych i resocjalizacyjnych, takich, jak m. in. demoralizacja (przyczyny, objawy, konsekwencje), wykluczenie i nieprzystosowanie społeczne (etiologia, symptomy, mechanizmy, fazy, konsekwencje osobiste i społeczne), by następnie przejść do problematyki oddziaływań obejmujących osoby zagrożone demoralizacją/ nieprzystosowaniem lub zdemoralizowane/ nieprzystosowane społecznie.

Przedstawione będą również cele, funkcje i struktura systemu profilaktyki i resocjalizacji w Polsce i w Europie w formach instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych. Kładziony będzie przy tym nacisk zarówno na ujęcie komparatystyczne, jak i na ukazanie mocnych i słabych stron prezentowanych rozwiązań z punktu widzenia realizacji założonych celów interwencji. Zaakcentowany zostanie wreszcie probabilistyczny charakter wychowania i resocjalizacji oraz znaczenie właściwego doboru wskaźników służących ocenie efektywności oddziaływań.

W zakresie przygotowania do redagowania pracy magisterskiej kształcone będą kompetencje w zakresie metodologii badań społecznych i pedagogicznych w ujęciu ilościowym oraz jakościowym.

Podkreślone zostaną także ograniczenia, z jakimi spotyka się badacz instytucji wychowawczych/ resocjalizacyjnych, zwłaszcza o charakterze zamkniętym oraz sposoby minimalizacji zawartych w ich właściwościach zmiennych zakłócających proces badawczy.

Istotną częścią przedmiotu będzie kształtowanie umiejętności samodzielnej pracy naukowej, obejmującej dobór i analizę literatury przedmiotu, projektowanie i realizację badań, analizę i interpretację danych oraz redakcję tekstu naukowego. Podjęte zostaną także zagadnienia prawa autorskiego i omówione narzędzia służące do walki z plagiatem.

Szacunkowa liczba godzin, jakie studenci powinni przeznaczyć na osiągnięcie efektów uczenia się:

• seminarium magisterskie - 40 godzin

• przygotowanie do zajęć - 30 godzin

• projekt - 15 godzin

• praca samodzielna - 125 godzin

RAZEM ok. 210 godzin

Literatura obowiązkowa

1. Bielecka, Elżbieta (red.) Profilaktyka i readaptacja społeczna- od teorii do doświadczeń praktyków, Białystok 2007

2. Czapów, Czesław, Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki, PWN, Warszawa 1978

3. Czapów, Czesław, Jedlewski, Stanisław, Pedagogika resocjalizacyjna, PWN, Warszawa 1971

4. Gaś, Zbigniew, B., Profilaktyka w szkole. WSiP, Warszawa 2006

5. Górski, Stanisław, Metodyka resocjalizacji, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1985

6. Konopczyński, Marek, Metody twórczej resocjalizacji. Teoria i praktyka wychowawcza. PWN, Warszawa 2010

7. Pytka, Lesław, Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2005

8. Urban Bronisław, Stanik, Jan M., (red.) Resocjalizacja T.I i II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008

9. Wysocka, Ewa, Diagnoza w resocjalizacji. Obszary problemowe i modele rozwiązań w ujęciu psychopedagogicznym, PWN, Warszawa 2008

Literatura uzupełniająca

1. Babbie, Earl, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004

2. Brzeziński, Jerzy, Elementy metodologii badań psychologicznych, PWN, Warszawa 1984

3. Denzin, Norman K., Lincoln Yvonna S. (red.), Metody badań jakościowych, T. I i II, PWN, Warszawa 2009

4. Ferguson, George A., Yoshio, Takane, Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice, PWN, Warszawa 2009

5. Nowak, Stefan, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2021

6. Pilch, Tadeusz, Bauman, Teresa, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2019

7. Schmidt, Dariusz, Badania prowadzone w środowiskach zamkniętych, Warszawa 2021 (mps)

8. Szczepanik, Renata, Prowadzenie badań naukowych w warunkach izolacji więziennej, w: Kuźma I. B. (red.), Tematy trudne. Sytuacje badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, s. 173-196

9. Sztumski, Janusz, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wyd. Naukowe „Śląsk”, Katowice 2005

Wiedza

Po zakończeniu procesu uczenia student, na podstawie zgromadzonej wiedzy

1. analizuje oddziaływania wychowawcze, profilaktyczne i resocjalizacyjne w przestrzeni instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej z perspektywy ich efektywności oraz sposobu pomiaru tej efektywności,

2. zna zaawansowaną metodologię badań społecznych i pedagogicznych w ujęciu ilościowym i jakościowym - sposoby pomiaru, opisu, analizy i interpretacji oddziaływań podejmowanych wobec osób nieprzystosowanych/ wykluczonych społecznie bądź zagrożonych nieprzystosowaniem/ demoralizacją oraz ich korelatów,

3. opisuje bariery naukowej eksploracji środowisk wychowawczych i resocjalizacyjnych oraz sposoby optymalizacji procesu badawczego,

4. definiuje pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej, w tym prawa autorskiego.

Umiejętności

Po zakończeniu procesu uczenia student posiada następujące umiejętności

1. krytycznie ocenia działalność wychowawczą, profilaktyczną i resocjalizacyjną z punktu widzenia realizacji założonych celów oraz dobra osób nieprzystosowanych/ wykluczonych społecznie, bądź zagrożonych nieprzystosowaniem/ demoralizacją,

2. samodzielnie stosuje różne metody, techniki oraz narzędzia służące eksploracji środowisk wychowawczych i resocjalizacyjnych,

3. dokonuje pomiaru, analizy, opisu oraz interpretacji zebranego materiału badawczego zgodnie z kryteriami metodologii badań społecznych i pedagogicznych w ujęciu ilościowym i jakościowym,

Kompetencje społeczne

Po zakończeniu procesu uczenia student posiada następujące kompetencje społeczne

1. postępuje zgodnie z zasadami etyki pracy naukowej,

2. weryfikuje działania wychowawcze, profilaktyczne i resocjalizacyjne w przestrzeni instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej w zależności od zmieniających się potrzeb indywidualnych i społecznych.

1. Ocena ciągła udziału w seminarium

Wiedza

• Stopień opanowania materiału do przygotowania przez studentów na każde zajęcia,

• Projekt związany z tematyką pracy magisterskiej,

• Prezentacja kolejnych etapów redagowania pracy magisterskiej

Umiejętności

• Projekt związany z tematyką pracy magisterskiej,

• Prezentacja kolejnych etapów redagowania pracy magisterskiej

Kompetencje społeczne

• Projekt związany z tematyką pracy magisterskiej,

• Prezentacja kolejnych etapów redagowania pracy magisterskiej

2. systematyczna ocena dorobku (postępów nad pracą magisterską):

• I semestr – tematyka pracy oraz koncepcja badań,

• II semestr – zorganizowany warsztat badawczy oraz samodzielnie napisany fragment pracy,

• III semestr – przeprowadzenie badań i analiz,

• IV semestr – złożenie pracy.