Demokracja i totalitaryzm - teoria i instytucje

ogólnouniwersyteckie

Celem przedmiotu jest: 1/ prezentacja i dyskusja teoretycznych założeń współczesnej demokracji liberalnej oraz omówienie sposobu funkcjonowania wybranych instytucji demokratycznych; 2/ prezentacja i dyskusja teoretycznych założeń totalitaryzmu.

Celem przedmiotu jest: 1/ zapoznanie studentów z modelami systemów określanych w literaturze jako przedmiotu jako demokratyczne 2/ zapoznanie studentów z teoretycznymi założeniami i sposobem funkcjonowania współczesnej demokracji liberalnej. Program obejmuje zarówno prezentację dyskusji kanonów współczesnej demokracji liberalnej, jak wybrane fragmenty polskiego prawa konstytucyjnego. Prezentowana jest ponadto dyskusja dotycząca granic tolerancji w kontekście założeń teoretycznych współczesnej demokracji. 3/ zapoznanie studentów z teoretycznymi założeniami i mechanizmami działania systemu totalitarnego. System współczesnej demokracji liberalnej oparty na prawie praw człowieka i mechanizmach prawnych zabezpieczających wprowadzenie i działanie mechanizmu tyranii większości jest odpowiedzią na zgodne z prawem wprowadzenie rządów tyranii większości a w efekcie systemu totalitarnego w latach 30-tych XX wieku w faszystowskich Niemczech. Zapoznanie studentów z mechanizmem przejścia od demokracji stricte proceduralnej do tyranii większości a w konsekwencji do totalitaryzmu jest istotnym celem przedmiotu.

Literatura zalecana uzupełniająca

G. Sartori, „Teoria demokracji”, PWN 1994,

R. Dahl: „Poliarchia” (str. 196 – 200), C. Friedrich, Z. Brzeziński: „Dyktatura totalitarna” (str. 208 – 214), J. Linz „Reżym autorytarny” (str. 215 – 221) w: M. Ankiewicz (red.) „Władza i polityka”, Warszawa 1986

S. Huntington, „Trzecia fala demokratyzacji”, PWN Warszawa 1995, rozdz. 1, str. 13 – 40

R. Dahl „Poliarchia”, w: „Władza i polityka”, red. M. Ankiewicz, Warszawa 1988, str. 196

R. Dahl, „O demokracji”, Instytut Wydawniczy ZNAK, Kraków 1998, rozdz. 4 „Co to jest demokracja” str. 37

J. Kurczewski, „Demokracja pod rządami prawa”, w: J. Kurczewski, „Demokracja pod rządami prawa” (red.), ISP PANN, Warszawa 1993; J. Kurczewski, „Stalinizm i drogi wyjścia” w: J. Kurczewski, „Stalinizm”, IPSiR UW, Warszawa 1991

P. Hofmański, Europejska Konwencja Praw Człowieka i jej znaczenie dla prawa karnego”, Temida2, Białystok 1993; rozdz. 2 „Konwencja i jej znaczenie w systemie międzynarodowej ochrony praw człowieka” (str. 19 – 34)

Konstytucja RP; P. Winczorek „Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”, LIBER, Warszawa 2000, Rozdział II (str. 45 – 108)

Z. Krasnodębski „O czym można dyskutować w demokracji” (str. 10 – 42), J. Szacki „Przeciw a nawet za tezami Krasnodębskiego” (str. 43 – 52), E Wnuk-Lipiński „Granice liberalnej demokracji” (str. 53 – 64) w: ZNAK styczeń 2000.

M. Król „Jaka demokracja”, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2017

H. Arendt „Korzenie totalitaryzmu”, Krytyka, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1989

A. Besancon „Pomieszanie języków”, Warszawa 1989

E. Goffman „Charakterystyka instytucji totalnych” w „Elementy teorii socjologicznych”, PWN, Warszawa 1975

V. Havel „Siła bezsilnych” w „Eseje polityczne” Wydawnictwo Krąg, Warszawa 1984

A. Hertz „Szkice o totalitaryzmie”, PWN, Warszawa 1994

J. Linz „Totalitaryzm i autorytaryzm” w „Władza i społeczeństwo”, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1995

K. R. Popper „Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie” PWN, Warszawa 1993

H. Świda-Ziemba „Człowiek wewnętrznie zniewolony”, ISNS UW, Warszawa 1997

Z. Bauman „Nowoczesność i zagłada” Warszawa 1989

1. Ma podstawową wiedzę dotyczącą modeli systemów demokratycznych

2. Ma podstawową wiedzę z zakresu teorii funkcjonowania współczesnej demokracji liberalnej, jej założeń i sposobu realizacji

3. Ma podstawową wiedzę o strukturach i instytucjach demokratycznych oraz o sposobie ich funkcjonowania

4. Ma wiedzę o wartościach stanowiących podstawy aksjologiczne i prawne współczesnej demokracji liberalnej

5. Ma podstawową wiedzę dotycząca modelu i sposobu funkcjonowania państwa totalitarnego.

6. Potrafi prawidłowo interpretować zjawiska społeczne, polityczne i prawne w kontekście teorii współczesnej demokracji liberalnej

7. Potrafi trafnie analizować przyczyny i przebieg konkretnych procesów i zjawisk społecznych w kontekście ich zgodności (bądź jej braku) z paradygmatem współczesne demokracji liberalnej

8. Potrafi analizować propozycje konkretnych rozwiązań problemów społecznych i umie wskazać wady i zalety tych propozycji z punktu widzenia ich zgodności z założeniami współczesnej demokracji liberalnej

9. Potrafi wskazać i zdefiniować najważniejsze działania służące realizacji określonych zadań

10. Potrafi tworzyć projekty społeczne i aktywnie w nich uczestniczyć

1. Ocena ciągła – uwzględniająca obecność na zajęciach i aktywność

2. Egzamin pisemny

30 godzin kontaktowych

25 godzin przygotowania do egzaminu

25 godzin przygotowania do zajęć – czytanie lektur