Etyka prokreacyjna

ogólnouniwersyteckie

Seminarium dotyczy etycznych aspektów ludzkiej prokreacji i medycyny reprodukcyjnej. Celem zajęć jest dostarczenie studentom wiedzy oraz umiejętności niezbędnych do rozumienia i krytycznego analizowania kwestii z zakresu etyki prokreacyjnej, w szczególności dotyczących powoływania ludzi do istnienia, diagnostyki prenatalnej oraz przerywania ciąży.

Seminarium dotyczy etycznych aspektów ludzkiej prokreacji i medycyny reprodukcyjnej. Zajęcia mają dwa główne cele. Pierwszym jest dostarczenie studentom wiedzy teoretycznej oraz narzędzi pojęciowych i metodologicznych niezbędnych do rozumienia i krytycznego analizowania kwestii z zakresu etyki prokreacyjnej, w szczególności dotyczących powoływania ludzi do istnienia, diagnostyki prenatalnej i preimplantacyjnej oraz przerywania ciąży. Drugim celem jest rozwijanie zdolności analitycznych i argumentacyjnych niezbędnych do formułowania poprawnych i uzasadnionych argumentów oraz ocen moralnych odnoszących się do konkretnych wyborów prokreacyjnych.

Zajęcia obejmują następujące grupy zagadnień i tematy:

I - ETYKA POWOŁYWANIA LUDZI DO ISTNIENIA

1. Licencja na rodzicielstwo. Czy każdy powinien mieć dzieci?

2. Natura ludzkiej prokreacji a nowe technologie reprodukcyjne: od etyki daru do etyki wolnego wyboru.

3. Etyka wspomaganej prokreacji - Status ludzkiego zarodka.

4. Etyka wspomaganej prokreacji - Zapłodnienie pozaustrojowe. Donacja gamet i zarodków.

5. Etyka wspomaganej prokreacji - Macierzyństwo zastępcze. Wpływ nowych technologii reprodukcyjnych na pojęcie rodziny.

6. Etyka a klonowanie reprodukcyjne.

II - ETYCZNE ASPEKTY DIAGNOSTYKI I SELEKCJI PRENATALNEJ

7. Zasady poradnictwa i diagnostyki prenatalnej

8. Diagnostyka prenatalna a eugenika. Diagnostyka prenatalna a prawa osób niepełnosprawnych.

9. Prawo do decydowania o cechach przyszłego potomstwa

10. Odpowiedzialność za jakość życia przyszłego potomstwa

III- ETYKA PRZERYWANIA CIĄŻY

11. Status moralny ludzkiego płodu. Istota czy osoba?

12. Aborcja a integralność cielesna kobiety

13. Aborcja i zasada potencjalności

14. Aborcja i „przyszłość-taka-jak-nasza”

15. Aborcja i złota reguła

Literatura obowiązkowa (nie przekracza 30 stron na tydzień) i dodatkowa

ETYKA POWOŁYWANIA LUDZI DO ISTNIENIA

- H. LaFollette, Licensing Parents, Philosophy and Public Affairs 1980 (9)2: 182-197.L.E. Frisch, On Licentious Licensing: A Reply to Hugh LaFollette, Philosophy and Public Affairs, 1982 (11)2: 173-180.

- O. O’Neill, ‘Reproductive autonomy’ and new technologies, in: Autonomy and Trust in Bioethics, Cambridge University Press, Cambridge 2002: 49-70.J. Robertson, The Presumptive Primacy of Procreative Freedom, in: Idem, Children of Choice, Princeton University Press 1994: 22-42. Congregation for the Doctrine of the Faith, Dignitas Personae: On Certain Bioethical Questions, Rome 2008 (selected parts).

- B. Smith, B. Brogaard, Sixteen Days, Journal of Medicine and Philosophy 2003 (23)1: 45-78; Damschen G., Gómez-Lobo A., Schönecker S., Sixteen Days? A Reply to B. Smith and B. Brogaard on the Beginning of Human Individuals, Journal of Medicine and Philosophy 2006 31(2): 165-175; B. Steinbock, The Morality of Killing Human Embryos, The Journal of Law, Medicine & Ethics 2006 34 (1): 26–34.

- Singer P., Wells D., The Reproduction Revolution: New Ways of Making Babies (co-author with Deane Wells), Oxford University Press, Oxford, 1984 (selected chapters).

- M. Lyndon Shanley, Collaboration and Commodification in Assisted Procreation: Reflections on an Open Market and Anonymous Donation in Human Sperm and Eggs, Law & Society Review 2002 36(2): 257-284. B. Steinbock, Payment for egg donation, The Mount Sinai Journal of Medicine 2004 71(4): 255-265. D. Callahan, Bioethics and Fatherhood, in: B. Steinbock (ed.), Legal and Ethical Issues in Human Reproduction, Ashgate Publishing Company, Burlington MA 2002: 241-252.

- L.M. Purdy, Surrogate Mothering: Exploitation or Empowerment?, in: H. Kuhse, P. Singer (ed.), Bioethics: An Anthology, 2nd Ed., Blackwell Publishing, Oxford 2006: 90-99.S. Dodds, Jones K., A Response to Purdy, in: H. Kuhse, P. Singer (ed.), Bioethics: An Anthology, 2nd Ed., Blackwell Publishing, Oxford 2006: 100-103. B. Steinbock, Surrogate Motherhood as Prenatal Adoption, in: B. Steinbock (ed.), Legal and Ethical Issues in Human Reproduction, Ashgate Publishing Company, Burlington MA 2002: 263-269.

- Maklin R., Artificial Means of Reproduction and Our Understanding of the Family, „The Hastings Center Report” 1991 (21)1: 5-11. Charo A., And Baby Makes Three – Or Four, Or Five, Or Six: Redefining the Family After the Reprotech Revolution, in: Steinbock B. (ed.), Legal and Ethical Issues in Human Reproduction, Ashgate Publishing Company, Burlington MA 2002: 215-237.

- M. Tooley, The Moral Status of the Cloning of Humans, in: H. Kuhse, P. Singer (ed.), Bioethics: An Anthology, 2nd Ed., Blackwell Publishing, Oxford 2006: 162-77. Kass L., Why we Should Ban Human Cloning, Texas Review of Law & Politics 1999 (4)1: 41-50.

ETYCZNE ASPEKTY DIAGNOSTYKI I SELEKCJI PRENATALNEJ

- Clarke A.J., Genetic Counseling, in: Chadwick R. (ed.), The Concise Encyclopedia of the Ethics of New Technologies, Academic Press 2001: 131-147; Wachbroit R., Wasserman D., Patient Autonomy and Value-Neutrality in Nondirective Genetic Counseling, Stanford Law & Policy Review 1994-1995, 6: 103-121.

- Buchanan A., Brock D.W., Daniels N., Wikler D., From Chance to Choice. Genetic and Justice, Cambridge University Press, New York 2000: Chapter 2: Eugenics and Its Shadow: 27-60; Agar N., Liberal Eugenics, [in:] Kuhse H., Singer P. (ed.), Bioethics: An Anthology, 2nd Ed., Blackwell Publishing, Oxford 2006 :171-81; Fox D., The Illiberality of ‘Liberal Eugenics’, Ratio (New Series) 2007 (20)1: 1-25.

- A. Asch, E. Parens, The Disability Rights Critique of Prenatal Genetic Testing: Reflections and Recommendations, in: E. Parens, A. Asch (eds.), Prenatal Testing and Disability Rights, Georgetown University Press, Washington 2000: 3-43; B. Steinbock, Disability, Prenatal Testing and Selective Abortion, in: E. Parens, A. Asch (eds.), Prenatal Testing and Disability Rights, Georgetown University Press, Washington 2000: 108-123.

- J.A. Robertson, Genetic Selection of Offspring Characteristics, Boston University Law Review 1996, 76: 421-482.

[a] D.C. Wertz, J.C. Fletcher, Fatal Knowledge? Prenatal Diagnosis and Sex Selection, The Hastings Center Report 1989 19(3): 21-27.; R. McDougall, Acting Parentally: an Argument Against Sex Selection, Journal of Medical Ethics 2005, 31: 601-605.

[b] D. King, Why We Should not Permit Embryos to be Selected as Tissue Donors, in: H. Kuhse, P. Singer (eds), Bioethics: An Anthology, 2nd Ed., Blackwell Publishing, Oxford 2006: 158-161; S. Sheldon, S. Wilkinson, Should Selecting Saviour Siblings be Banned?, Journal of Medical Ethics 2004 (3): 533-537.

[c] D.S. Davis, Genetic Dilemmas and the Child's Right to an Open Future, The Hastings Center Report” 1997 (27)2: 7-15; M. Spriggs, Lesbian Couple Create a Child who is Deaf Like Them, Journal of Medical Ethics 2002 (28): 283;

[d] Holm S., Ethical Issues in PGD in: Harris J., Holm S. (eds.), The Future of Human Reproduction: Ethics, Choice, and Regulation, Clarendon Press, Oxford 1998: 176-190; Habermas J., The Future of Human Nature, Polity Press 2003 (selected parts).

- B. Steinbock, Wrongful Life and Procreative Decisions, in: M. Roberts, D. Wasserman (eds), Harming Future Persons. Ethics, Genetics and the Nonidentity Problem. Springer, Dordrecht 2009: 155-178; Steinbock, B., The Logical Case for "Wrongful Life", „The Hastings Center Report” 1986 (16)2: 15-20; Savulescu J., Procreative Beneficence: Why we Should Select the Best Children, Bioethics 2001 5/6(15): 413-26.

ETYKA PRZERYWANIA CIĄŻY

- Warren, M.A., On the Moral and Legal Status of Abortion, in Biomedical Ethics, T.A. Mappes and D. DeGrazia (eds.), New York: McGraw-Hill, 4th edition1996, pp. 434-440; J. Fletcher, Indicators of Humanhood: A Tentative Profile of Man, The Hastings Center Report 1972 5(2): 1-4.

- J.J. Thomson, A Defense of Abortion, Philosophy and Public Affairs 1971 (1): 47-66; Baruch B., Thompson on Abortion, Philosophy and Public Affairs” 1972(1)3: 335-340.

- Perrett R. Taking Life and the Argument from Potentiality, “Midwest Studies in Philosophy” 2000, vol. 24, no. 1: 186-197. Buckle S., Arguing from Potential, w: Singer P., Kuhse H. i in., Embryo Experimentation, Cambridge University Press 1990: 90-108.

- M. Tooley, Abortion and Infanticide, Philosophy and Public Affairs 1972 (2)1: 37-65.

- D. Marquis, Why Abortion is Immoral?, The Journal of Philosophy 1989, 4: 183-202; Gelfand S.D., Marqius: A Defense of Abortion?, Bioethics” 2001 (15): 135-145.

- R.M. Hare, Abortion and the Golden Rule, Philosophy and Public Affairs 1975 (4)3: 201-222; Sher G., Hare, Abortion, and the Golden Rule, Philosophy and Public Affairs 1977 (6)2: 184-190.

Nabyta wiedza:

Po zaliczeniu przedmiotu student w pogłębionym stopniu zna i rozumie:

- rolę etyki i bioetyki w praktyce i rozwoju medycyny reprodukcyjnej, diagnostyki prenatalnej i reprogenetyki;

- multi- i interdyscyplinarną terminologię stosowaną w dyskusjach z zakresu etyki prokreacyjnej;

- (na poziomie prowadzącym do specjalizacji) naczelne zagadnienia i problemy z zakresu etyki prokreacyjnej, a także główne stanowiska filozoficzne, podejścia aksjologiczne, normatywne oraz strategie argumentacyjne stosowane we współczesnych dyskusjach z zakresu etyki prokreacyjnej;

- znaczenie czynników społeczno-kulturowych, prawnych i polityczno-ekonomicznych praktyce i rozwoju medycyny reprodukcyjnej, diagnostyki prenatalnej i reprogenetyki.

Nabyte umiejętności:

Po zaliczeniu przedmiotu student potrafi:

- identyfikować i analizować problemy i konflikty etyczne występujące na gruncie medycyny reprodukcyjnej, diagnostyki prenatalnej i reprogenetyki;

- krytycznie analizować poglądu i argumenty innych autorów, w tym pozostałych uczestników zajęć, oraz zalecane lektury z zakresu tematyki seminarium;

- przygotowywać pisemną analizę krytyczną tekstu z zakresu tematyki seminarium;

- przygotować i wygłosić wystąpienie ustne z zakresu tematyki seminarium.

Nabyte kompetencje społeczne:

Po zaliczeniu przedmiotu student jest gotów do:

- krytycznego oceniania pozyskiwanych informacji i odbieranych treści;

- uznawania znaczenia wiedzy z zakresu etyki i bioetyki oraz edukacji bioetycznej w rozwiązywaniu problemów, jakie rodzi praktyka i rozwój medycyny reprodukcyjnej, diagnostyki prenatalnej oraz reprogenetyki;

- rzetelnego i odpowiedzialnego rozwijania dorobku bioetyki, a zwłaszcza etyki prokreacyjnej, jako dziedziny teoretycznej i praktyki społecznej;

- dostrzegania problemów i wyzwań etycznych związanych z własną pracą badawczą i zawodową oraz przestrzegania, rozwijania i promowania etycznych standardów tej pracy.

Na finalną ocenę składa się:

(1) przygotowanie do zajęć oraz aktywny, konstruktywny udział w dyskusjach i pracach na zajęciach – 40 %

(2) przygotowanie i wygłoszenie referatu z zakresu tematyki seminarium – 30%

(3) przygotowanie pisemnej krytycznej analizy tekstu z zakresu tematyki seminarium – 30%

Skala ocen:

100-90% - 5,0; 89-85% - 4,5; 84-75% - 4,0; 74-70% - 3,5; 69-60% - 3,0; 59-0% - 2,0

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 nieobecności w sem.