Sociology of the army and war

Wykład dotyczy socjologii wojska oraz konfliktów zbrojnych. Podjęta zostanie kwestia genezy nowoczesnych sił zbrojnych oraz przemian ich form organizacyjnych – form rekrutacji (kadry zawodowej, jak i szeregowych żołnierzy) oraz ich szkolenia. Mowa będzie o strukturze instytucjonalnej sił zbrojnych - zarówno instytucji formalnych, jak i nieformalnych. Mowa też będzie o zmieniającym się esprit de corps i źródłach motywacji walczących. Uwzględniony zostanie kontekst społeczny sił zbrojnych, w tym zwłaszcza powiązania między wojną, wojskiem a procesem powstawania i przemianami państwa narodowego. Mowa będzie o zmieniających się celach i charakterze konfliktów zbrojnych, w tym o sytuacji nastałej po zakończeniu Zimnej Wojny, kiedy to nastąpiła zmiana aktorów politycznych i charakteru konfliktów. Ponadto podjęta zostanie problematyka politycznego znaczenia sił zbrojnych, w tym charakteru relacji między wojskiem a władzą cywilną – cywilnej kontroli politycznej nad siłami zbrojnymi w różnych reżimach politycznych, od liberalnych demokratycji po totalitarnych, oraz pretorianizmu.

Zajęcia będą mieć typową formę wykładu, w miarę możliwości uzupełnionego dyskusją. Przewidziane jest 15 spotkań po 2 godziny zajęciowe (45 min.) każde. Do każdego wykładu zostanie podana literatura (o objętości do 40 stron tekstu), z którą uczestnicy winni się zapoznać. Zajęcia kończyć się będą egzaminem pisemnym z czterema pytaniami otwartymi, z których egzaminowani będą odpowiadać na trzy. Zostaną one podane z wyprzedzeniem, tak że uczestnicy będą się doń samodzielnie przygotowywać korzystając tak z podanych lektur, jak i innych, wyszukanych samemu materiałów. Odpowiadając na nie uczestnicy będą mogli skorzystać z przygotowanych przez siebie notatek.

Bolesław Balcerowicz, Siły zbrojne w państwie i stosunkach międzynarodowych, Scholar, Warszawa 2006; Miguel A. Centeno, Elaine Enriquez, War & Society, Polity Press, Cambridge 2016; Giuseppe Ciaforio, Marina Nunciari (red.) Handbook

of the Sociology of the Military, Springer, Cham 2018; Martin van Creveld, Zmienne oblicze wojny. Od Marny do Iraku, Rebis, Warszawa 2008; tegoż, Wermacht kontra US Army 1939-1945, Erica, Warszawa 2011; Michael Howard, Wojna w dziejach Europy, Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków 2007; William H. McNeill, The Pursuit of Power, The University of Chicago Press, Chicago 1982; George L. Mosse, Fallen Soldiers. Reshaping the Memory of the Worlds Wars, Oxford University Press, New York - Oxford 1990; Siniša Malašević, The Sociology of War and Violence, Cambridge University Press, Cambridge (i in.) 2010; Herfried Münkler, Wojny naszych czasów, WAM, Kraków 2004; Samuel Stouffer (i in.), American Soldier, vol. I/II, Princeton University Press, Princeton 1949; Jerzy J. Wiatr, Socjologia wojska, Wyd. MON, Warszawa 1982.

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne

K_W05 posiada podstawową wiedzę strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach

K_W07 jest świadomy istnienia różnych rodzajów organizacji społeczeństwa w przeszłości i współcześnie

K_W08 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych

K_W10 posiada podstawową wiedzę o rodzajach więzi społecznych i rządzących nimi prawidłowościach

K_W11 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne

K_W12 posiada podstawową wiedzę na temat mechanizmów dynamiki grupy społecznej oraz obustronnych zależności między grupą a jednostką

K_W23 posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W26 posiada elementarną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi

K_W27 posiada podstawową wiedzę na temat polityki oraz uczestnictwa w społeczeństwa sferze publicznej

K_W28 posiada podstawową wiedzę na temat procesów leżących u podstaw stabilności i zmiany społecznej, a także rozumie na czym polegają te procesy

K_U02 potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia społeczne (polityczne, kulturowe, gospodarcze) przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych

K_U03 potrafi zastosować podstawowe terminy i kategorie socjologiczne do analizy społeczeństwa, zwłaszcza współczesnego społeczeństwa polskiego

K_U04 potrafi samodzielnie znaleźć informacje i materiały niezbędne do przeprowadzenia prostych analiz socjologicznych, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami

K_U05 potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych

K_U06 potrafi posługiwać się podstawowymi kategoriami teoretycznymi do opisu zmian społecznych we współczesnych społeczeństwach

K_U13 potrafi zinterpretować proste zjawiska społeczne przy użyciu podstawowych metod statystycznych

K_U17 potrafi formułować sądy na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywać społeczne konsekwencje tego działania

K_K07 umie dokonać krytycznej analizy źródeł

K_K12 potrafi właściwie korzystać ze źródeł informacji naukowej

Zajęcia kończyć się będą egzaminem pisemnym z czterema pytaniami otwartymi, z których egzaminowani będą odpowiadać na trzy. Oceniana będzie posiadana przez nich wiedza oraz umiejętność jej wykorzystania. Pytania zostaną podane z wyprzedzeniem, a odpowiadając na nie uczestnicy będą mogli skorzystać z przygotowanych przez siebie materiałów.

Dopuszczalna liczba nieobecności nie może przekroczyć połowy zajęć. Po przekroczeniu limitu trzech nieobecności należy zaliczać przygotowując prace pisemne na tematy poruszane na wykładzie.

Zaliczenie poprawkowe będzie mieć formą identyczną jak to w pierwszym terminie.