Print syllabusGeneral University Courses: East-European Jews holocaust during the Second World War
General data
| Course ID: | 3620-1-ZZW-OG |
| Erasmus code / ISCED: |
14.9
|
| Course title: | General University Courses: East-European Jews holocaust during the Second World War |
| Name in Polish: | Zagłada (holocaust) Żydów europejskich w latach drugiej wojny światowej |
| Organizational unit: | Studies in Eastern Europe |
| Course groups: |
(in Polish) Przedmioty ogólnouniwersyteckie Studium Europy Wschodniej General university courses General university courses in the humanities |
| ECTS credit allocation (and other scores): |
3.00
|
| Language: | Polish |
| Type of course: | general courses |
| Short description: |
(in Polish) W ramach wykładu chciałbym omówić genezę, przebieg i trwające do dziś skutki dokonanej przez nazistowskie władze okupacyjne prawie całkowitej zagłady ludności żydowskiej zamieszkującej terytoria wschodniej i południowo-wschodniej Europy. Ramy terytorialne badanych zagadnień wyznaczają z jednej strony wschodnie granice tzw. strefy osiedlenia ludności żydowskiej w imperium carskim oraz wschodnia granica cesarstwa habsburskiego, z drugiej zaś dzisiejsze wschodnie granice Polski. Wydaje mi się też uzasadnione uwzględnienie terytoriów wchodzących w różnych okresach w skład państwa rumuńskiego i Węgier, mimo iż mieszkający tam Żydzi byli bardzo zróżnicowani pod względem kulturowym. W ośrodkach zagłady oraz gettach założonych na polskich Kresach wschodnich oraz na Białorusi i w państwach nadbałtyckich ginęli w latach 1941-1943 także Żydzi niemieccy, holenderscy, czescy i słowaccy. |
| Full description: |
(in Polish) 1. U genezy Zagłady. Archipelag sztetł. Żydzi na polskich Kresach Wschodnich w dwudziestoleciu międzywojennym. Formy osadnictwa, struktura językowa i zawodowa, podziały religijne, działalność polityczna, kulturalna i społeczna. 2. Między większym i mniejszym złem. Wybuch drugiej wojny światowej i położenie ludności żydowskiej w pasie okupacji sowieckiej (1939-1941) w świetle wspomnień żydowskich i oficjalnych (sowieckich i polskich) dokumentów państwowych. 3. Czy Żydzi zdradzili państwo polskie? Oskarżenia o masową kolaborację z władzami sowieckimi i masowy awans w nowych strukturach społeczno-administracyjnych. Konfrontacja oficjalnych dokumentów i opinii potocznej, analiza oficjalnych dokumentów, statystyki, sprawozdania instancji państwowych i partyjnych. 4. O czystość etniczną. Kwestia żydowska w programach nacjonalistycznych ugrupowań litewskich i ukraińskich. 5. Obcość nie do przezwyciężenia. Kresowi Żydzi i ich postawy w opinii polskiej konspiracji zbrojnej pod okupacją sowiecką. Analiza prasy konspiracyjnej, dokumentów Polskiego Państwa Podziemnego, sprawozdań wysyłanych do Londynu. 6. "Zabezpieczyć zajęte terytoria". Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej i pierwsze działania pacyfikacyjne Einsatzgruppen SS i policji bezpieczeństwa. Spór o genezę Zagłady, zadania Einsatzgruppen na podstawie analizy raportów niemieckich. 7. "Poduszka pani Marx". Fala lokalnych pogromów ludności żydowskiej ze strony miejscowych chrześcijan w pasie byłej okupacji sowieckiej. 8. Dobrowolni wspólnicy. Eksterminacyjne akcje antyżydowskie nacjonalistycznych formacji litewskich i łotewskich. 9. Jaka ma być wolna Ukraina? Masowe pogromy Żydów w miastach i na wsiach na tzw. Ukrainie Zachodniej. 10. Sojusz zobowiązuje. Działania eksterminacyjne i pogromy na Bukowinie ze strony wojsk rumuńskich i miejscowej ludności chrześcijańskiej. 11. Sąsiedzi. Jedwabne, inne pogromy na Podlasiu. 12. Z żelazną konsekwencją. Niemiecka polityka eksterminacyjna w Ostlandzie 1941-1943, etapy, metody, skutki. 13. Friedrich Katzmann - urzędnik i kat. Eksterminacja Żydów w dystrykcie Galicja, w głębi Ukrainy i w Besarabii. Korzyści dla niemieckiej gospodarki płynące z zagrabienia majątku żydowskiego, machina gospodarcza opierająca się na grabieży. 14. Walka o życie. Ruch oporu w gettach i obozach pracy, udział Żydów w partyzantce sowieckiej. Obozy zagłady i getta jako fenomen drugiej wojny światowej. 15. Bilans Zagłady ludności żydowskiej w Europie Wschodniej, próby odbudowy życia społecznego przez nielicznych uratowanych, emigracja. |
| Bibliography: |
Browning Christopher R., The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939-March 1942, Lincoln-Jerusalem 2004. Collaboration and Resistance during the Holocaust. Belarus, Estonia, Latvia, Lithuania, red. D. Gaunt, P.A. Levine, L. Palosuo, Bern 2004. Eckman Lester, Lazar Chaim, The Jewish Resistance. The history of the Jewish partisans in Lithuania and White Russia during the Nazi occupation 1940-1945, New York 1977 Greenbaum Masha, The Jews of Lithuania. A history of a remarkable community 1316-1945, Jerusalem 1995 Gross Jan T., Revolution from abroad. The soviet Conquest of Poland's Western Ukraine and Western Belorussia, Princeton 1988. Held Thomas, Vom Pogrom zum Massenmord. Die Vernichtung der juedischen Bevoelkerung Lembergs im Zweiten Weltkrieg (w:) Lemberg - Lwów - Lviv. Eine Stadt im Schnittpunkt europaeischer Kulturen, hrsg. P. Faessler, Koeln 1993, s. 112 Hilberg Raul, The Destruction of the European Jews, Chicago 1967 Ioanid Radu, The Holocaust in Romania. The Destruction of Jews and Gypsies under the Antonescu Regime, 1940-1944, Chicago 2000 Jews in Eastern Poland and the USSR, 1939-1946, red. D. Norman, A. Polonsky, London 1991. Kaczerginsky Shmul, Destruction of Jewish Vilna. Khurbn Vilne, New York 1947 Katz Jacob, Jews and Freemasons in Europe 1723-1939, Cambridge Mass. 1970 Lazar Chaim, Destruction and Resistance, New York 1985 Levin Dov, Baltic Jews under the Soviet 1940-1946, Jerusalem 1994 Littelstone L., The light from Lithuania: the rise and fall of Lithuanian yeshivot [w:] Vilniaus zydu nacionaline mokykla, Vilnius 1991 Lubachko Ivan S., Belorussia under Soviet Rule 1917-1957, Lexington 1972 Pinchuk Ben-Cion, Shtetl Jews under Soviet Rule: Eastern Poland on the Eve of the Holocaust, Cambridge Mass. 1991 Rau Leyzer, Jerusalem of Lithuania, t. 1-2, New York 1974 Romaniuk Zbigniew, The Story of two Shtetls Brańsk and Eiszyszki, t. 1-2, Chicago 1998 Schwarz Solomon M., The Jews in the Soviet Union, Syracuse 1951 Spector Shmul, The Holocaust of Volhynian Jews 1941-1944, Jerusalem 1990 Stang Knut, Kollaboration und Massenmord: die litauische Hilfspolizei, das Rollkommando Hamann und die Ermordung der litauischen Juden, Frankfurt am Main 1996 The Einsatzgruppen Report: Selections from the Dispatches of the Nazi Death Squads' Campaign against the Jews in Occupied Territories of the Soviet Union, July 1941 - January 1943, red. Y. Arad, S. Krakowski, S. Spektor, Jerusalem 1989. The Final Solution. Origins and Implementation, red. D. Cesarani, London-New York 1994 (1997) The Jews in Poland, ed. Chimen Abramsky, Maciej Jachimczyk, Anthony Polonsky, Oxford 1986 The Jews in Soviet Russia since 1917, ed. Lionel Kochan, Oxford 1970 The Jews in the Soviet satellites, red. P. Meyer i in., Syracuse 1953 Toward Modernity. The European Jewish model, ed. Jacob Katz, New Brunswick-Oxford 1987 Żbikowski Andrzej, Poles and Jews in the Kresy Wschodnie - Interethnic Relations in the Borderlands, "Jahrbuch des Simon Dubnow-Instituts" 2002, nr 1 |
| Learning outcomes: |
(in Polish) Student powinien poznać specyfikę narodowościową i wyznaniową regionu, poznać podstawowe pojęcia i zasady dominujących religii, zrozumieć genezę i istotę konfliktów narodowościowych i etnicznych, zapoznać się z procesem eksterminacji ludności żydowskiej. Wiedza Student posiada rozszerzoną, interdyscyplinarną wiedzę dotyczącą Zagłady europejskich Żydów w latach II wojny światowej. Student zna i rozumie mechanizmy lokalnych stosunków politycznych oraz ich wpływ na bieżącą politykę państw obszaru studiów. Student zdobywa pogłębioną wiedzę na temat dziejów społeczności żydowskich w regionie, rozumie ich zróżnicowania kulturowe. Student orientuje się w głównych problemach globalnych i funkcjonowaniu instytucji międzynarodowych mających wpływ na dzieje Żydów w latach 2 wojny światowej; ma wiedzę na temat głównych kierunków polityki nazistowskich Niemiec i innych krajów w regionie, ich znaczenia i wpływu na sytuację międzynarodową, ma pogłębioną znajomość relacji politycznych i kulturalnych między Polską a krajami regionu w tym czasie. Student zdobywa gruntowną znajomość metod badawczych we współczesnych naukach społecznych i politycznych oraz gruntowną znajomość terminologii specjalistycznej dotyczącej Holokaustu europejskich Żydów, również w wybranym języku obcym. Student wszechstronnie zna i dogłębnie rozumie wybrane kierunki i stanowiska współczesnej humanistyki i nauk społecznych wobec zbrodni nazistowskich na europejskich Żydach. Poznaje także profesjonalne narzędzia wyszukiwawcze ukierunkowane na dziedziny nauk humanistycznych i społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem wybranej dyscypliny specjalistycznej i jej problematyki [K_W01, K_W02, K_W03, K_W04, K_W05, K_W06, K_W07, K_W08, K_W09, K_W10, K_W11, K_W12] Umiejętności Student po zakończeniu cyklu zajęć dysponuje podstawami metodologicznymi oraz umiejętnościami analitycznymi, które pozwolą mu identyfikować, diagnozować i prognozować kierunki przemian społecznych, gospodarczych, politycznych, kulturowych i etnicznych na obszarze zainteresowań. Student dysponuje pogłębioną wiedzą na temat Holokaustu europejskich Żydów. Student potrafi prawidłowo zaprojektować własny proces badawczy, umie dyskutować na tematy dotyczące przedmiotu wykładu, posiada umiejętność porównywania różnych mechanizmów przemian narodowościowych państw regionu. Student zdobywa umiejętności percypowania oraz interpretowania współczesnej literatury oraz różnych dziedzin sztuki regionu zainteresowań, a także rozumie kontekst ich powstania i funkcjonowania, szczególnie odnoszącej się do sfery kontaktów mniejszości żydowskiej z ludnością dominującą w krajach europejskich. [K_U01 – K_U08] Student zdobywa umiejętność czytania i rozumienia trudniejszych tekstów oraz umiejętność wyrażania własnych poglądów na różne tematy w wybranym języku obcym oraz posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania i przetwarzania informacji na temat życia społecznego i kulturalnego regionu specjalizacji. [K_U09-K_U014] Kompetencje społeczne Podczas zajęć student nabywa następujące kompetencje społeczne: rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego, jest przygotowany do podejmowania pracy badawczej oraz studiów trzeciego stopnia; staje się wrażliwy na problemy wynikające z odmienności kulturowej; uczestniczy w różnych formach aktywności w zakresie stosunków międzynarodowych, ma pogłębioną świadomość znaczenia zasad współżycia międzyetnicznego i interkonfesyjnego dla formowania się więzi społecznych. [K_K01, K_K03, K_K05, K_K05, K_K06] |
| Assessment methods and assessment criteria: |
(in Polish) Egzamin ustny lub pisemny obecność na zajęciach |
Classes in period "Winter semester 2024/25" (future)
| Time span: | 2024-10-01 - 2025-01-26 |
 
MO TU W TH WYK
FR |
| Type of class: |
Lecture, 30 hours, 35 places
|
|
| Coordinators: | (unknown) | |
| Group instructors: | Andrzej Żbikowski | |
| Students list: | (inaccessible to you) | |
| Examination: |
Course -
Examination
Lecture - Examination |
Copyright by University of Warsaw.
