Caucasian conflicts - causes, course and effects

Wydarzenia związane ze starciami etnicznymi i narodowościowymi, religijnymi, a także granicznymi trwające od 1988 roku, toczone głównie pomiędzy członkami republiki zakaukaskiej. W regionie tym występuje ogromne zróżnicowanie etniczne i wyznaniowe. Ne istnieje świadomość kaukaska, mieszkańcy regionu uważają się za Ormian, Azerbejdżan, Gruzinów itd. Element różnicujący stanowiła zawsze sfera religijna, pozwalająca na łatwą identyfikację swój-obcy. Przynależność do jednej religii – chrześcijaństwa - występuje w przypadku dwóch głównych narodów: gruzińskiego, ormiańskiego. Już w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, na fali pierestrojki, zaczęły powstawać na Kaukazie rozmaite organizacje niepaństwowe, stawiające sobie za cel rozwój kultury i języka poszczególnych grup narodowościowych.

Wydarzenia związane ze starciami etnicznymi i narodowościowymi, religijnymi, a także granicznymi trwające od 1988 roku, toczone głównie pomiędzy członkami republiki zakaukaskiej. W regionie tym występuje ogromne zróżnicowanie etniczne i wyznaniowe. Konflikty kaukaskie mają swoje źródło w polityce narodowościowej prowadzonej przez władze byłej ZSRR. Narastający kryzys gospodarczy i społeczny w okresie transformacji po rozpadzie ZSRR doprowadził do wszechogarniającego odrodzenia narodowego wśród ludności regionu. Ne istnieje świadomość kaukaska, mieszkańcy regionu uważają się za Ormian, Azerbejdżan, Gruzinów itd. Element różnicujący stanowiła zawsze sfera religijna, pozwalająca na łatwą identyfikację swój-obcy. Przynależność do jednej religii – chrześcijaństwa - występuje w przypadku dwóch głównych narodów: gruzińskiego, ormiańskiego. Już w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, na fali pierestrojki, zaczęły powstawać na Kaukazie rozmaite organizacje niepaństwowe, stawiające sobie za cel rozwój kultury i języka poszczególnych grup narodowościowych. W autonomiach Kaukazu Północnego były to „kongresy narodowe”, i „konfederacje”, natomiast w republikach Kaukazu Południowego – „fronty narodowe” (np. Ludowy Front Azerbejdżanu). Stowarzyszenia te szybko skupiły się na walce o niepodległość. Konflikty na Kaukazie uniemożliwiają rozwój polityczny i gospodarczy krajów, stwarzają problemy migracyjne na dużą skalę. Konflikty zburzyły dotychczasową strukturę etniczną danego obszaru. W najbardziej widocznym wymiarze odnosi się to do czystek etnicznych i migracji uchodźczych. Są to głównie migracje Gruzinów, Ormian, Czeczenów i mieszkańców Azerbejdżanu. Wszyscy oni opuszczają swoje kraje kierując się przede wszystkim do Rosji, USA i Europy. Charakterystyczne, że imigranci z reguły jadą z zamiarem osiedlenia się na stałe i sprowadzenia rodziny.

- Walka o uniezależnienie się państw Płd. Kaukazu od ZSRR na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.

- Dojście do władzy liderów partii niepodległościowych na Kaukazie.

- Wojna w Górskim Karabachu, Płd. Osetia i Abchazja. Rola rosyjskiej „partii wojny” w rozpalaniu konfliktów wewnętrznych w państwach kaukaskich, oraz między tymi państwami. Porozumienie w Biszkeku o zawieszeniu broni w wojnie o Górski Karabach, Grupa Minska OBWE; Porozumienie w Soczi o zawieszeniu broni w wojnie w Abchazji, nieudane próby nawiązania dialogu pokojowego.

- Charakterystyka sytuacji wewnętrznej, kształtowanie się systemów partyjnych i systemów ustrojowego w państw Południowego Kaukazu; obalenie I generacji nowych przywódców państw kaukaskich. Dalszy rozwój sytuacji politycznej, powstawanie reżimów autorytarnych w państwach Południowego Kaukazu.

- Narastanie kryzysu politycznego w Gruzji. Wojna rosyjsko-gruzińska. Skutki wewnętrzne i międzynarodowe – uznanie Płd. Osetii i Abchazji przez Rosje, międzynarodowe skutki wojny w Gruzji dla Rosji. Rola Turcji, UE. Rola Polski w kryzysie gruzińskim.

Kuleba M., Imperium na kolanach. Wojna w Czeczenii 1994-1996, Warszawa 1998. Babczenko A., Dziesięć kawałków o wojnie. Rosjanin w Czeczenii, Warszawa 2009. Górecki W., Abchazja, Warszawa 2013. Ilowski Piotr, Geneza konfliktu o Górski Karabach. Michael P. Croissant, The Armenia-Azerbaijan Conflict: Causes and Implications, 1998. Świętochowski T., Historia Świata XX wieku. Azerbejdżan, Warszawa 2006. http://www.cesd.az/. The Islamic Republic of Iran and the South Caucasus Republics, wyd. 2010. Islam na obszarze postradzieckim, pod red. Anny Łabuszewskiej, 2003. Prasad C., Georgia’s Muslim Community: A Self-Fulfilling Prophecy? ECMI Working Paper 58, February 2015. Rocznik Strategiczny, od 1997 do 2003/2004.Suny R.G., The Making of the Georgian Nation, 1994. Kurban Said, Ali i Nino, przekł. Jan S. Zaus, Warszawa 2004. B. Baranowski, K. Baranowski, Historia Azerbejdżanu, Ossolineum 1987. www.armenica.org www.armenian-genocide.org www.kaukaz.net www.gov.am/en Co wydarzyło sie w Armenii? Z. 2, Wybór z ormiańskiej publikacji niezależnej Arcach / tł. z ros., Warszawa 1989. Nodia Ghia, Ethnic-Confessional Groups and Challenges to Civic Integration in Georgia. Azeri, Javakheti Armenian and Muslim Meskhetian Communities, Caucasus Institute for Peace, Democracy and Development, Tbilisi 2002. Popjanevski Johanna, Minorities and the State in the South CaucasusŁ Assessing the Protection of National Minorities In Georgia and Azerbaijan, Central Asia-Caucasus Institute, September 2006. Religion and Nationalism in Georgia, Religion in Eastern Europe 14, no.3, 1994. Spagnul Irene, Ethnic Minorities Integration and Conflict Prevention in South Caucasus. Strengthening Azeri ethnic minority in Georgia: working in Kvemo-Kartli region, Universite Libre de Bruxelles, 2009.

Student po ukończeniu kursu przewidzianego programem:

Wiedza:

- posiada rozszerzoną, interdyscyplinarną wiedzę dotyczącą Kaukazu, zwłaszcza z zakresu problematyki zróżnicowania społecznego, gospodarczego, politycznego, kulturowego i etnicznego, na obszarze Kaukazu, na tle procesów globalnych i kontynentalnych; [K_W01,]

- wszechstronnie zna i rozumie mechanizmy lokalnych stosunków politycznych oraz ich wpływ na bieżącą politykę państw kaukaskich [K_W02]

- ma pogłębioną wiedzę na temat dziejów regionu, rozumie zróżnicowania kulturowe i narodowe oraz ich wpływ na sytuację Kaukazu [K_W03]

ma poszerzoną wiedzę na temat aktualnych wydarzeń na Kaukazie, rozeznanie w sytuacji politycznej i gospodarczej Kaukazu [K_W04]

-ma pogłębioną znajomość głównych problemów globalnych i funkcjonowania instytucji międzynarodowych; ma wiedzę na temat głównych kierunków polityki państw europejskich oraz krajów kaukaskich, ich znaczenia i wpływu na sytuację międzynarodową [K_W05]

-ma pogłębioną znajomość relacji politycznych i kulturalnych między Polską a krajami kaukaskimi [K_W06]

-ma gruntowną znajomość metod badawczych we współczesnych naukach społecznych i politycznych[K_W07]

-ma gruntowną znajomość terminologii specjalistycznej, również w wybranym języku kaukaskim [K_W08]

-posiada wiedzę na temat protokołu i praktyki dyplomatycznej, zna podstawowe elementy prawa konsularnego i dyplomatycznego[K_W09]

-ma znajomość zagadnień z zakresu bezpieczeństwa międzynarodowego i współpracy wojskowej poszczególnych państw Kaukazu, znajomość polityki bezpieczeństwa NATO i UE, ma wiedzę na temat udziału Polski w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego i we współpracy wojskowej[K_W10]

-wszechstronnie zna i dogłębnie rozumie wybrane kierunki i stanowiska współczesnej humanistyki i nauk społecznych[K_W11]

-zna profesjonalne narzędzia wyszukiwawcze ukierunkowane na dziedziny nauk humanistycznych i społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem Kaukazu i jej problematyki[K_W12]

Umiejętności:

- dysponuje podstawami metodologicznymi oraz umiejętnościami analitycznymi, które pozwolą mu identyfikować, diagnozować i prognozować kierunki przemian społecznych, gospodarczych, politycznych, kulturowych i etnicznych na Kaukazie. [ K_U01]

- umie prawidłowo zaprojektować własny proces badawczy [K_U02],

- umie dyskutować na tematy dotyczące przedmiotu Kaukazu jego badań [K_U03]

- posiada umiejętność porównywania różnych mechanizmów przemian narodowościowych państw regionu Kaukazu [K_U04]

-umie ocenić przebieg i kierunki transformacji politycznej i ekonomicznej oraz dostrzec wieloaspektowość ich konsekwencji [K_U05]

-potrafi trafnie ocenić regiony konfliktowe, współcześnie zachodzące przemiany polityczne na Kaukazie, ich genezy i uwarunkowania[K_U06]

-ma umiejętność percypowania oraz interpretowania współczesnej literatury oraz różnych dziedzin sztuki Kaukazu, a także rozumie kontekst ich powstania i funkcjonowania. [K_U07]

-potrafi operować kategoriami z poszczególnych koncepcji teoretycznych i przeprowadzić ich analizę [K_U08]

-zna zasady tworzenia podstawowych form korespondencji dyplomatycznej, umieć adaptować formy tej korespondencji w innych dziedzinach działalności [K_U09]

-ma umiejętność sporządzania dokumentacji analitycznej z aktualnych wydarzeń na Kaukazu [K_U10]

pisze opracowania monograficzne na podstawie samodzielnie dobranej literatury, stosując oryginalne podejścia [K_U11]

-ma znajomość: 1) języka rosyjskiego na poziomie biegłości B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy lub innego języka ponadregionalnego na poziomie B2 oraz 2) dobrą znajomość jednego z języków regionalnych (gruzińskiego, ormiańskiego, azerbejdżańskiego) [K_U12]

-posiada umiejętność czytania i rozumienia trudniejszych tekstów oraz umiejętność wyrażania własnych poglądów na różne tematy w wybranym języku kaukaskim [K_U13]

posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania i przetwarzania informacji na temat życia społecznego i kulturalnego Kaukazu [K_U14]

Kompetencje:

- rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego, jest przygotowany do podejmowania pracy badawczej w zakresie Kaukazu oraz studiów trzeciego stopnia [K_K01]

- umie podejmować decyzje oraz je uzasadniać, a także ma wpojone nawyki osobistej odpowiedzialności i inicjatywy. [K_K02]

- jest wrażliwy na problemy wynikające z odmienności kulturowej [ K_K03]

- uczestniczy w różnych formach aktywności w zakresie stosunków międzynarodowych [K_K04]

- ma pogłębioną świadomość znaczenia zasad współżycia międzyetnicznego i interkonfesyjnego dla formowania się więzi społecznych [K_K05]

- jest przygotowany do pracy jako ekspert w dziedzinie Kaukazu w: (1) administracji krajowej i samorządowej, (2) instytucjach międzynarodowych, (3) dyplomacji, (4) przedsiębiorstwach polskich działających na rynkach wschodnich, (5) środkach masowego przekazu oraz (6) ośrodkach badawczych i eksperckich współpracujących z krajami kaukaskimi [K_K06]

Egzamin ustny lub pisemny

Obecność na zajęciach