Communism and religion in the Soviet Union. Conflict and cooperation

Zajęcia poświęcone będą polityki państwowej wobec religii i kościołów w Związku radzieckim oraz działalności wierzących.

Szczególny nacisk zostanie położony na istnieniu wspólnot protestanckich, relacjach między państwem a wierzącymi.

Celem zajęć jest nie tylko zapoznanie z wiedzą o historii kościołów w ZSRR, lecz także znajomość z różnymi metodami badań i pracy ze źródłami.

1. Interdyscyplinarność badań historii kościołów (historia, antropologia, teologia, historia mówiona)

2. Ateistyczna ideologia i represyjna polityka wobec wierzących.

3. Położenie prawno-polityczne kościołów w ZSRR.

4. Życie wewnętrzne kościołów. Codzienność wspólnot religijnych. Biblia w życiu wierzących.

5. Adaptatywne praktyki wierzących w nieprzyjaznych warunkach istnienia. Dysydenci wśród wierzących.

6. Sowieckie dziedzictwo w działalności współczesnych kościołów.

Hanna Arendt, Korzenie totalitaryzmu,Warszawa 2008

Sheila Fitzpatrick, Życie codzienne pod rządami Stalina, 2012

Nadezhda Beliakova, Życie religijne w późnym ZSRS: listy i petycje wierzących w warunkach zimnej wojny [w] 2021, Pamięć i sprawiedliwość.1 (37).

Roman Jan Dzwonkowski, Kościół katolicki w ZSRR 1917-1939. Zarys historii, Lublin 1997.

Roman Jan Dzwonkowski, Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939-1988, Lublin 2003.

Viktoria Smolkin, A Sacred Space Is Never Empty: A History of Soviet Atheism, 2018

Natalia Shlichta, Identity Construction within the Survival Strategy of the Church in the Soviet State (1940s – 1970s), 2010

Андрей Савин, Советское государство и религиозные организации: от политики "разделяй и властвуй" к политике "объединяй и властвуй", 2019

Natalia Shlikhta, ‘Orthodox’ and ‘Soviet’: the Identity

of Soviet Believers (1940s — early 1970s)

Pospielovsky D. [as Pospelovsky D. V.], Russkaya pravoslavnaya tserkov

v XX veke [The Russian Orthodox Church in the Twentieth Century].

Moscow: Respublika, 1995. (In Russian).

State Secularism and Lived Religion in Soviet Russia and Ukraine, edited by

Catherine Wanner, Oxford University Press New York, 2012

Jędrzej Morawiecki, Krajobraz po odwilży. Poradziecka tożsamość religijna mieszkańców współczesnych miast syberyjskich, Kraków 2018

Wiedza

- Student zna naukowe kategorie i określenia sztetła, miasteczka oraz związki tych kategorii z fenomenem tożsamości narodowej [ K_W03, K_W08, K_W11, K_W12]

- Student zna najważniejsze naukowe koncepcje powstania i rozwoju miasteczek i sztetłów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego, oraz rozumie zmienny i ewolucyjny charakter ich percepcji społecznej [K_W01, K_ 03, K_W04]

Umiejętności

- Student ma własny pogląd na współcześnie funkcjonujące w Europie Środkowo-Wschodniej koncepcje powstania miasteczek oraz sztetłów, zna ich genezę, potrafi ich zdefiniować wykorzystując terminologię z zakresu antropologii społecznej, kulturologii, religioznawstwa i in. dziedzin pokrewnych [ K_U01, K_U03, K_U06, K_U07, K_U08]

- Student potrafi uzasadnić własną opinię (pozytywną bądź krytyczną) dotyczącą historycznej roli i znaczenia miasteczek oraz sztetłów, ich wpływu kulturowego na tozsamość poszczególnych narodów [ K_U01, K_U03, K_U06, K_U08]

Kompetencje

- Student rozumie zmienny i ewolucyjny charakter percepcji fenomenu dziedzictwa żydowskiego oraz wielokulturowego, jak również wpływów kulturowego dziedzictwa na rozwój społeczny [ K_K01, K_K03, K_K06]

- Student jest przygotowany do dyskusji merytorycznej w ramach działalności zawodowej bądź społecznej w wymiarze międzynarodowym [ K_K06]

- Dzięki zdobytej wiedzy przedmiotowej, student dysponuje argumentami na rzecz akceptacji odmienności kulturowej, religijnej i etnicznej [ K_K03]

- Student jest przygotowany do kontynuacji studiów nad zagadnieniem przedmiotowym i pokrewnymi [ K_K01]

egzamin pisemny lub ustny