Narody kaukaskie w poszukiwaniu własnej tożsamości po 1991 roku

ogólnouniwersyteckie

Podczas zajęć będą poruszone następujące bloki tematyczne: Struktura narodowa i kwestie narodowe, rdzenna ludność, języki i pogranicza cywilizcji, chrześcijaństwo i islam, zróżnicowanie kulturowe i etniczne, kontakty międzykulturowe na Kaukazie po 1991 roku.

Tożsamość etniczna jest konstruowana społecznie, jej korzenie leżą w historii. Jest ona także silnie związana z kwestią granic, które określają, kto jest, a kto nie jest członkiem grupy i decydują, które kategorie etniczne są dostępne dla jednostki. Problem tożsamości ujawnia się wyraźnie w sytuacjach „pogranicza”, bycia na styku dwóch światów, dwóch kultur czy też wobec inwazji obcej kultury. Główną granicą i zarazem źródłem m. innymi wielu konfliktów etnicznych na Kaukazie są więzy krwi, których nie da się przekroczyć. To one, a raczej związane z nimi mitologie i symbole, potrafią doprowadzić do sytuacji, w której żyjące obok siebie od dawna grupy etniczne stają się zaciekłymi wrogami. Źródła nacjonalizmów tkwią najczęściej w historii i tożsamości etnicznej danej grupy. Tworzenie terytoriów etnicznych w ZSRR było narzędziem kontroli politycznej rządzących. Łączenie obcych sobie kulturowo narodów w ramach jednej republiki (na północnym Kaukazie), czy tworzenie okręgu autonomicznego, w którym ludność tytularna okręgu była mniejszością, było świadomym działaniem władz radzieckich, mającym na celu zlikwidowanie dążeń autonomicznych narodów. Podczas zajęć będą poruszone następujące bloki tematyczne: Struktura narodowa i kwestie narodowe, rdzenna ludność, języki i pogranicza cywilizcji, chrześcijaństwo i islam, zróżnicowanie kulturowe i etniczne, kontakty międzykulturowe na Kaukazie po 1991 roku.

Cywiński B., Szańce kultur. Szkice z dziejów narodów Europy Wschodniej, Centrum Europejskie „Natolin”, Warszawa 2013; W. E. D. Allen, A History of the Georgian People (London, 1932); David Marshall Lang, A Modern History of Georgia (London, 1962); Ronald Grigor Suny, The Making of the Georgian Nation (Bloomington, Ind., 1988); idem, Looking Toward Ararat: Armenia in Modern History (Bloomington, Ind., 1993); and Audrey L. Altstadt, The Azerbaijani Turks (Stanford, Calif., 1992). Cyril Toumanoff, Studies in Christian Caucasian History (Washington, D.C., 1963). John F. Baddeley, The Russian Conquest of the Caucasus (reprint, London, 2003); Muriel Atkins, Russia and Iran, 1780–1828 (Minneapolis, Minn.,1980); Mark Bliev, Rossiia i gortsy Bol’shogo Kavkaza (Moscow, 2004); and Mark Bliev and V. V. Degoev, Kavkazskaia voina (Moscow, 1994). Robert H. Hewson’s Armenia: A Historical Atlas (Chicago, 2001); Artur Tsutsiev’s Atlas etnopoliticheskoi istorii Kavkaza, 1774–2004 (Moscow, 2006); Alexander Knysh, Sufism as an Explanatory Paradigm: The Issue of the Motivations of Sufi Resistance Movements in Western and Russian Scholarship, Die Welt des Islams 42, no. 2 (2002). Alstand, Audrey, The Azerbaijani Turks. Power and Identity under Russian Rul, Hoover Institution Press, 1992. Tadeusz Swietochowski, Historical Dictionary of Azerbaijan, Scarecrow, 1999. The Vainakhs (The Chechen and Ingush), Caucasian House, Tbilisi 2009; George Anchabadze, Gruzini i Abchazi. Istoria i sowremennost, Tbilisi 2009. Volatile Borderland: Russia and The North Caucasus, Editor Glen E. Howard, The Jamestown Foundation, 2010.

Student po ukończeniu kursu przewidzianego programem:

Wiedza:

- posiada rozszerzoną, interdyscyplinarną wiedzę dotyczącą Kaukazu, zwłaszcza z zakresu problematyki zróżnicowania społecznego, gospodarczego, politycznego, kulturowego i etnicznego, na obszarze Kaukazu, na tle procesów globalnych i kontynentalnych; [K_W01,]

- wszechstronnie zna i rozumie mechanizmy lokalnych stosunków politycznych oraz ich wpływ na bieżącą politykę państw kaukaskich [K_W02]

- ma pogłębioną wiedzę na temat dziejów regionu, rozumie zróżnicowania kulturowe i narodowe oraz ich wpływ na sytuację Kaukazu [K_W03]

ma poszerzoną wiedzę na temat aktualnych wydarzeń na Kaukazie, rozeznanie w sytuacji politycznej i gospodarczej Kaukazu [K_W04]

-ma pogłębioną znajomość głównych problemów globalnych i funkcjonowania instytucji międzynarodowych; ma wiedzę na temat głównych kierunków polityki państw europejskich oraz krajów kaukaskich, ich znaczenia i wpływu na sytuację międzynarodową [K_W05]

-ma pogłębioną znajomość relacji politycznych i kulturalnych między Polską a krajami kaukaskimi [K_W06]

-ma gruntowną znajomość metod badawczych we współczesnych naukach społecznych i politycznych[K_W07]

-ma gruntowną znajomość terminologii specjalistycznej, również w wybranym języku kaukaskim [K_W08]

-posiada wiedzę na temat protokołu i praktyki dyplomatycznej, zna podstawowe elementy prawa konsularnego i dyplomatycznego[K_W09]

-ma znajomość zagadnień z zakresu bezpieczeństwa międzynarodowego i współpracy wojskowej poszczególnych państw Kaukazu, znajomość polityki bezpieczeństwa NATO i UE, ma wiedzę na temat udziału Polski w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego i we współpracy wojskowej[K_W10]

-wszechstronnie zna i dogłębnie rozumie wybrane kierunki i stanowiska współczesnej humanistyki i nauk społecznych[K_W11]

-zna profesjonalne narzędzia wyszukiwawcze ukierunkowane na dziedziny nauk humanistycznych i społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem Kaukazu i jej problematyki[K_W12]

Umiejętności:

- dysponuje podstawami metodologicznymi oraz umiejętnościami analitycznymi, które pozwolą mu identyfikować, diagnozować i prognozować kierunki przemian społecznych, gospodarczych, politycznych, kulturowych i etnicznych na Kaukazie. [ K_U01]

- umie prawidłowo zaprojektować własny proces badawczy [K_U02],

- umie dyskutować na tematy dotyczące przedmiotu Kaukazu jego badań [K_U03]

- posiada umiejętność porównywania różnych mechanizmów przemian narodowościowych państw regionu Kaukazu [K_U04]

-umie ocenić przebieg i kierunki transformacji politycznej i ekonomicznej oraz dostrzec wieloaspektowość ich konsekwencji [K_U05]

-potrafi trafnie ocenić regiony konfliktowe, współcześnie zachodzące przemiany polityczne na Kaukazie, ich genezy i uwarunkowania[K_U06]

-ma umiejętność percypowania oraz interpretowania współczesnej literatury oraz różnych dziedzin sztuki Kaukazu, a także rozumie kontekst ich powstania i funkcjonowania. [K_U07]

-potrafi operować kategoriami z poszczególnych koncepcji teoretycznych i przeprowadzić ich analizę [K_U08]

-zna zasady tworzenia podstawowych form korespondencji dyplomatycznej, umieć adaptować formy tej korespondencji w innych dziedzinach działalności [K_U09]

-ma umiejętność sporządzania dokumentacji analitycznej z aktualnych wydarzeń na Kaukazu [K_U10]

pisze opracowania monograficzne na podstawie samodzielnie dobranej literatury, stosując oryginalne podejścia [K_U11]

-ma znajomość: 1) języka rosyjskiego na poziomie biegłości B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy lub innego języka ponadregionalnego na poziomie B2 oraz 2) dobrą znajomość jednego z języków regionalnych (gruzińskiego, ormiańskiego, azerbejdżańskiego) [K_U12]

-posiada umiejętność czytania i rozumienia trudniejszych tekstów oraz umiejętność wyrażania własnych poglądów na różne tematy w wybranym języku kaukaskim [K_U13]

posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania i przetwarzania informacji na temat życia społecznego i kulturalnego Kaukazu [K_U14]

Kompetencje:

- rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego, jest przygotowany do podejmowania pracy badawczej w zakresie Kaukazu oraz studiów trzeciego stopnia [K_K01]

- umie podejmować decyzje oraz je uzasadniać, a także ma wpojone nawyki osobistej odpowiedzialności i inicjatywy. [K_K02]

- jest wrażliwy na problemy wynikające z odmienności kulturowej [ K_K03]

- uczestniczy w różnych formach aktywności w zakresie stosunków międzynarodowych [K_K04]

- ma pogłębioną świadomość znaczenia zasad współżycia międzyetnicznego i interkonfesyjnego dla formowania się więzi społecznych [K_K05]

- jest przygotowany do pracy jako ekspert w dziedzinie Kaukazu w: (1) administracji krajowej i samorządowej, (2) instytucjach międzynarodowych, (3) dyplomacji, (4) przedsiębiorstwach polskich działających na rynkach wschodnich, (5) środkach masowego przekazu oraz (6) ośrodkach badawczych i eksperckich współpracujących z krajami kaukaskimi [K_K06]

Zaliczenie na ocenę

- praca pisemna (esej) na zakończenie kursu

W ocenie będą stosowane także następujące kryteria:

- obecność na zajęciach

- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)