Václav Havel - writer, dissident, president

Celem wykładów jest przedstawienie wieloaspektowej działalności Vaclava Havla (1936 - 2011) na polu artystycznym, dysydenckim, politycznym i ideowym. Podstawowym materiałem źródłowym do omawianych tematów będą teksty autorstwa Vaclava Havla – eseistyka, dramaty, listy, wywiady. Teksty wybrane z bogatej spuścizny piśmienniczej V. Havla będą analizowane chronologicznie, w kontekście wydarzeń społeczno-politycznych (okres komunistyczny w Czechosłowacji, zwłaszcza tzw. normalizacja, ruch dysydencki oraz transformacja w latach 90-tych XX wieku i akces do Unii Europejskiej), do których się odnosiły. Dzięki temu studenci otrzymają spójną informację o zaangażowaniu V. Havla w ruch

dysydencki, samizdat, przemiany polityczne oraz budowanie demokracji i społeczeństwa obywatelskiego w Europie Środkowej.

1. Wprowadzenie

Havel a tradycja rodzinna

V. Havel, Autoportret pisarza, Szkice na marginesach, w: V. Havel, Obywatel kultury, Warszawa 2016.

V. Havel, Zaoczne przesłuchanie, Warszawa 2014.

2. Havel a „język totalitaryzmu” – początki twórczości literackiej

V. Havel, Zaoczne przesłuchanie, Warszawa 2014

V. Havel, Obywatel kultury, Warszawa 2016

V. Havel, Język totalitaryzmu, O literaturze, O teatrze w: V. Havel, Obywatel kultury, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2016.

3. Havel a „czeski los” - Praska Wiosna Antykody, w: V. Havel, Obywatel kultury, Warszawa 2016.

V. Havel, Czeski los? w: V. Havel, Obywatel kultury, Warszawa 2016.

V. Havel, Tu wolne radio Liberec, w: V. Havel, Obywatel Kultury, 2016.

4. Havel a normalizacja

List do Aleksandra Dubčeka, Rozmyślania o Františku Krieglu, Czeski kompleks, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2011.

List otwarty do Sekretarza Generalnego KPCZ, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, Warszawa przekł. A. S. Jagodziński, 2011.

5. Havel a Karta 77

V. Havel, Siła bezsilnych, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, Warszawa 2011.

V. Havel, Odpowiedzialność jako los, Polityka i sumienie, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2011.

6. Havel a Komitet Obrony Niesprawiedliwie Prześladowanych -VONS

V. Havel, Listy do Olgi (czerwiec 1979 – wrzesień 1982) wybór, Warszawa 1993.

7. Havel a sztuka

W roli głównej Ferdynand Waniek. Antologia sztuk czeskich dysydentów, Wrocław 2008.

V. Havel, Nie czekając na Godota, Teatr i polityka, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2011

V. Havel, Teatr, przekł. A. S. Jagodziński, Bydgoszcz 1991.

V. Havel, Hry: soubor her z let 1963 – 1988, Praha 1992.

V. Havel, Opera żebracza: na motywach sztuki Johna Gaya, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2011.

V. Havel, Zaoczne przesłuchanie, Warszawa 2014

Film w reż. V. Havla „Odchazeni” (Odejścia) 2011.

8. Havel a aksamitna rewolucja

V. Havel, Polityka i sumienie; Odpowiedzialność jako los; Pochwała głupoty; Słowo o słowie; Rozmyślania o Františku Krieglu, w: V. Havel, Siła

bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński,Warszawa 2011.

9. Havel a prezydentura

V. Havel, Twoja władza narodzie powróciła do ciebie!, Wziąć sprawy we własne ręce, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński,Warszawa 2011.

V. Havel, Letnie rozmyślania, Warszawa 2012.

10. Havel a demokracja i społeczeństwo obywatelskie V. Havel, Szanse społeczeństwa otwartego, Błąd lisiej neutralności, Demon muru,

Społeczeństwo obywatelskie jest opłacalne w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński,Warszawa 2011.

V. Havel, Zapomniany wymiar demokracji, Autorytet i demokracja we współczesnym świecie, Człowiek ma prawo do praw człowieka, Prawa człowieka stoją ponad prawami państwa, w:V. Havel, Zmieniać świat. Eseje polityczne, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2012.

11. Havel a transformacja

V. Havel, Trzy lata – dzieje dramatu, Podlewać kiełki nadziei, Postkomunistyczny stan ducha, Rachunek wolności, Nasze środkowoeuropejskie lęki, Dylematy Edvarda Beneša, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2011.

V. Havel, Świat to nie rebus do rozwiązania, Postkomunizm jako wyzwanie w: V. Havel, Zmieniać świat. Eseje polityczne, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2012.

Przedziwna epoka postkomunizmu, Rachunek naszych zwycięstw. Rachunek naszej wolności w: Przedziwna epoka. Rozmowy między

Václavem Havlem i Adamem Michnikiem, Wrocław 2017.

12. Havel a sny o Europie

V. Havel, Nasze środkowoeuropejskie lęki, Dylematy Edvarda Beneša, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2011.

V. Havel, Anatomia powściągliwości jednej ze stron, Współodpowiedzialność Zachodu, Przełomowy rok, Wspólny powrót do Europy, Dziesięć

pytań, Odważmy się spojrzeć w gwiazdy, Powrót na drogę jedności, Idea Unii Europejskiej nie spadła z nieba, Wybrać pokój, Europejska

ojczyzna, Duch i etos o tożsamości europejskiej, w: V. Havel, Zmieniać świat. Eseje polityczne, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2012.

13. Havel a globalizacja

V. Havel, Jaskółki nowego ducha, Szacunek dla cudu istnienia, Czy świat nas przerasta, Przyszłość nadziei, Zmieniać świat, Potrzeba rewolucji

egzystencjalnej, Krytyka izolacjonizmu, Zburzenie psychologicznego muru, Paradoksy współczesnej cywilizacji globalnej, Zatrzymać karuzelę,

Czy cywilizacja nas pożre, Centralizacja jest niebezpieczna, NATO to sojusz ducha, w: V. Havel, Zmieniać świat. Eseje polityczne, przekł. A. S.

Jagodziński, Warszawa 2012.

14. Havel a ekologia

V. Havel, Człowiek nie jest panem świata, budować gospodarkę na fundamencie ekologii, w: V. Havel, Zmieniać świat. Eseje polityczne,

przekł. A. S. Jagodziński,Warszawa 2012.

15. Havel a „polityka duchowa”

V. Havel, Słowo o słowie, Wśród nas grzeszników, Anatomia nienawiści, Intelektualista w polityce, Spojrzeć sobie w oczy, Polityka nie jest

brudna, Czy polityka może być moralna?, Duchowy wymiar polityki, Transcendentalny horyzont ludzkiego działania, Zrozumieć sygnały ostrzegawcze, Czyste sumienie się opłaca, Ukryta historia duchowości, Czy trwanie w prawdzie jest naiwne? Szacunek dla pokory, Odpowiedzialność jako los, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński,Warszawa 2011. V. Havel, Pochwała autoironii, rozdz. Nadzieja pozostaje w: V. Havel, Zmieniać świat. Eseje polityczne, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2012.

V. Havel, Letnia rozmyślania, Warszawa 2012.

V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, przekł. A. S. Jagodziński,Warszawa 2011.

V. Havel, Zmieniać świat. Eseje polityczne, przekł. A. S. Jagodziński,Warszawa 2012.

V. Havel, Obywatel kultury, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2016.

V. Havel, Letnia rozmyślania, Warszawa 2012.

V. Havel, Zaoczne przesłuchanie, Warszawa 2014.

V. Havel, Listy do Olgi (czerwiec 1979 – wrzesień 1982) wybór, Warszawa 1993.

V. Havel, Hry: soubor her z let 1963 – 1988, Praha 1992.

V. Havel, Opera żebracza: na motywach sztuki Johna Gaya, przekł. A. S. Jagodziński, Warszawa 2011.

V. Havel, Antikody, przekł. K. Dackiewicz-Skowroński, Z. Tarajło, Katowice 1995.

V. Havel, Utwory sceniczne, red. A. S. Jagodziński; przekł. A. S. Jagodziński, J. Anderman, I. Bołtuć, J. Waczków, Warszawa 2016.

V. Havel, Teatr, przekł. A. S. Jagodziński, Bydgoszcz 1991.

V. Havel, O lidskou identitu: úvahy, fejtony, protesty, polemiky, prohlášení a rozhovory z let 1969-1979, Praha 1990.

W roli głównej Ferdynand Waniek. Antologia sztuk czeskich dysydentów, przekł. A. S. Jagodziński, Wrocław 2008.

Przedziwna epoka. Rozmowy między Václavem Havlem i Adamem Michnikiem, Wrocław 2017.

Václav Havel, 1999-2003, Praha Litomyšl 2003.

Václav Havel a film: scénáře, analýzy a úvahy z let 1957 -1989, red. J. Bernard, Praha 2018.

Deset pražských dnů (17 – 27 listopad 1989): dokumentace (pref. V. Havel, M. Otáhal, Z. Sládek), Praha 1990.

Václav Havel: człowiek, pisarz, filozof, polityk, red. M. Balowski, B. Bakuła, Poznań.

Václav Havel - prezydent Czechosłowacji, oprac. zespół: W. Siwiński et al. Warszawa 1989.

A. Kaczorowski, Havel: zemsta bezsilnych, Wołowiec 2014.

J. W. Gałkowski, Jednosć kultury. Jan Paweł II i Vaclav Havel o kulturze, w: Filozofia w literaturze - literatura w filozofii 2. Światy możliwe. Interpretacje, red. A. Iskra-Paczkowska, S. Gałkowski, M. Stanisz, Rzeszów, 2016

B. Chrastilová, P. Mikeš, Prezident republiky Václav Havel a jeho vliv na československý a český právní řád, Praha 2003.

T. Sedláček, Ekonomia dobra i zła: w poszukiwaniu istoty ekonomii od Gilgamesza do Wall Street, wstęp V. Havel, przekł. D. Bakalarz, Warszawa 2012.

T. Halik, Co nie jest chwiejne, jest nietrwałe : labiryntem świata z wiarą i wątpliwościami, przekł. Juliusz Zychowicz; przedm. do pol. wyd. Václav Havel, Kraków 2004.

J. Hornik, Język przemówień Václava Havla z lat 1989-1993, Warszawa 1998

S. Gazurová, Wezwanie do odnowy moralnej życia społecznego w wypowiedziach Václava Havla, Lublin 2011.

H. Kaczmarek, Bóg prezydenta Havla, w: Wolność: wieczne wyzwanie, Warszawa 2018.

I. Balcerczyk, Społeczeństwo obywatelskie w myśli Jana Pawła II i Václava Havla, Łódź 2016.

M. Žantovský, Havel od kuchni, przekł. A. S. Jagodziński, Wrocław 2020.

Student otrzyma kompleksową informację na temat życia oraz dzieła Vaclava Havla w kontekście wydarzeń polityczno-społecznych XX i XXI wieku. Głównym efektem będzie poznanie spuścizny literackiej i eseistycznej byłego prezydenta Czechosłowacji i Republiki Czeskiej oraz jej ideowego przesłania. Studenci poznają nie tylko znaczenie Vaclava Havla w środowisku europejskich dysydentów-intelektualistów, walczących o przestrzeganie praw człowieka i przywracających pamięć o idei Europy Środkowej, ale również jego wyobrażenia o roli polityki we współczesnym świecie.

Wykład, prezentacja, film, dyskusja, burza mózgów.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu: esej – Analiza wybranego tekstu (wybranych tekstów) V. Havla (Times New Roman, 12, 8 stron).

Nie dotyczy