Word and Flesh in Selected Literary Works

Kurs poświęcony analizie literackich przedstawień cielesności i refleksji nad relacją pomiędzy słowem i językiem a ciałem i cielesnością w perspektywie myśli fenomenologicznej Jeana Luca Mariona, Michela Henry’ego i Michela Merleau-Ponty’ego.

Kurs interdyscyplinarny, łączący literaturoznawstwo z filozofią. Jego jest analiza wybranych tekstów poetyckich i dramatycznych (Szekspir, angielscy poeci metafizyczni, Hopkins, Eliot, Szymborska) w perspektywie współczesnej myśli fenomenologicznej Jeana-Luca Mariona, Michela Henry’ego i Michela Merleau-Ponty’ego. Kluczową rolę w tej tradycji filozoficznej odgrywa rozróżnienie pomiędzy ciałem materialnym (fr. corps, ang. body), które nie doznaje siebie ani otaczających go ciał, i żywą, „cierpiętliwą” cielesnością (fr. chair, ang. flesh), która doznaje tak siebie, jak i otaczającej jej rzeczywistości. Jean Luc Marion definiuje cielesność jako jeden z rodzajów fenomenu nasyconego. Z zagadnieniem cielesności łączy się ściśle pojęcie wcielenia. Byt „wcielony” oznacza nie tyle przebywanie w ciele, co bycie w-cielesności. W tym punkcie współczesna fenomenologia nawiązuje do centralnego dogmatu chrześcijaństwa, jakim jest nauka o Logosie jako drugiej osobie Boskiej i Wcieleniu Chrystusa. W wierszach Johna Donne’a, George’a Herberta, G.M. Hopkinsa i T.S. Eliota, tłumaczonych na polski przez Barańczaka i Miłosza, poszukamy odpowiedzi na pytania: czym dla tych poetów jest wcielenie? jak podmiot liryczny opisuje doświadczenie bytu cierpiącego, który odczuwa wrażenia związane z cielesnością? Lekturę poezji Donne’a skonfrontujemy z filmem Dowcip z 2001 roku, będącym swoistym komentarzem do nieusuwalnej sprzeczności pomiędzy słowem a niewyrażalnym cierpieniem. Szczegółowej analizie poddamy także język najbardziej „krwistej” i „mięsistej” sztuki Williama Szekspira, czyli Tragedii Makbeta. Będziemy również zapoznawać się z ikonografią Wcielenia (motywy Zwiastowania i Męki w malarstwie europejskim).

Po zakończeniu kursu student zdobędzie następujące wiadomości i umiejętności.

Wiedza

• Absolwent zna i stosuje różne metody analizy i interpretacji dzieł artystycznych;

• zna współcześnie stosowane metody interpretacji tekstów kultury,

a w szczególności:

posiada wiedzę na temat słowa/ Logosu oraz ciała/ cielesności i koncepcji wcielenia w tekstach literackich;

zna teksty filozoficzne i teologiczne odnoszące się do kwestii cielesności i wcielenia.

Umiejętności

• potrafi samodzielnie dobrać i zastosować odpowiednie narzędzia badawcze do analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów wizualnych;

• wykorzystuje interdyscyplinarne metody i narzędzia badawczych do analizy zjawisk kultury;

• potrafi samodzielnie zanalizować tekst naukowy z dziedziny nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w języku polskim oraz w wybranym języku obcym

w szczególności:

potrafi samodzielne analizować teksty literackie; wykorzystuje opracowania krytyczne i teksty filozoficzne do pogłębionej interpretacji poezji i dramatu;

posiada umiejętność krytycznego czytania tekstów teoretycznych na temat poezji i dramatu.

Kompetencje

• jest gotów do dynamicznego rozwoju naukowego w obrębie nauk humanistycznych, społecznych i oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze.

Ocena na końcowa będzie wypadkową nast. ocen cząstkowych:

25% aktywność w czasie zajęć

20% dwie krótkie (do 500 słów) wypowiedzi pisemne w trakcie semestru

25% praca semestralna (max. 1000 słów)

30% kolokwium ustne (włączając rozmowę nt. pracy semestralnej)