Sarmatyzm w kulturze polskiej XX i XXI wieku

ogólnouniwersyteckie

Ogólna znajomość literatury polskiej XX i XXI wieku

Ogólna znajomość historii Polski i Europy Środkowej i Wschodniej od XVI do czasów współczesnych

W trakcie wspólnej lektury i analizy wybranych tekstów kultury podjęta zostanie próba analizy form dialogu współczesnych twórców i intelektualistów z sarmackim dziedzictwem oraz funkcji, jakie poświęcone sarmatyzmowi teksty pełniły w ramach szerszych – wyrażanych wprost lub implicite – wizji kultury lub historii i jak sytuowały się w ramach współczesnemu im kontekstu społeczno-politycznego.

Konwersatorium poświęcone będzie krytycznej analizie XX- i XXI-wiecznych tekstów literackich (powieści i opowiadań), form dyskursywnych (eseistyka, pisarstwo historyczne), oraz innych tekstów kultury (w tym kultury popularnej), w których na różne sposoby tematyzacji poddane zostało dziedzictwo historyczne sarmatyzmu. Sarmatyzm jako formacja kulturowa powstała na terytorium Rzeczypospolitej polsko-litewskiej stał się nieodłącznym elementem polskiego imaginarium kulturowego i politycznego i jako taki stanowił jeden z ważnych punktów odniesienia dla podejmowanych w ostatnich dziesięcioleciach prób reinterpretacji i mierzenia się z polską historią. Kolejne spotkania w ramach kursu będą poświęcone wspólnej lekturze i interpretacji wybranych tekstów kultury składających się na możliwie wielowymiarową i zróżnicowaną światopoglądowo panoramę wykorzystania dziedzictwa/bagażu sarmatyzmu zarówno w postaci otwartych nawiązań do literatury epoki, jak i poprzez podjęcie zagadnień, problemów i postaw istotnych dla epoki nowożytnej, a zaktualizowanych w nowej postaci w wieku XX i pierwszych dekadach wieku XXI. Podjęta zostanie próba analizy form dialogu współczesnych twórców i intelektualistów z sarmackim dziedzictwem oraz funkcji, jakie poświęcone sarmatyzmowi teksty pełniły w ramach szerszych – wyrażanych wprost lub implicite – wizji kultury lub historii i jak sytuowały się w ramach współczesnemu im kontekstu społeczno-politycznego, przez co wizja ta niekiedy ulegała zniekształceniom lub modyfikacjom za cenę zaangażowania danego autora w bieżącą dyskusję.

„Teksty Drugie” 2015, z. 1: Zwrot sarmacki

Borowski A. (red.), Słownik sarmatyzmu. Idee, pojęcia, symbole, Kraków: Universitas, 2001.

Borowski A., Powrót Europy, Kraków: Księgarnia Akademicka, 1999.

Czapliński P. (red.), Nowoczesność i sarmatyzm, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2011.

Czapliński P., Resztki nowoczesności, Kraków: WL, 2011.

Sowa J., Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków: Universitas, 2011.

Ulewicz T., Sarmacja. Studium z problematyki słowiańskiej XV i XVI w., Kraków: UJ, 1950.

Oprócz tego obowiązuje znajomość tekstów kultury (powieści, szkiców, prac naukowych) czytanych w związku z poszczególnymi zajęciami.

K_W03 Uczestnik zajęć zna terminologię z zakresu literaturoznawstwa, historii sztuki, teatru, filmu

K_W11 Student zna podstawowe metody interpretacji dzieł multimedialnych oraz ich analizy ikonograficznej i stylistycznej

K_W13 Student zna podstawowe metody interpretacji tekstu literackiego i filozoficznego oraz tekstualnego źródła historycznego

K_U01 Student potrafi selekcjonować oraz interpretować informacje pochodzące z różnych źródeł tekstowych, ikonograficznych, elektronicznych i odnosić je do problematyki reinterpretacji sarmatyzmu w kulturze polskiej

K_U03 Student potrafi dokonywać analizy dzieła sztuk wizualnych, multimedialnych, performatywnych w kontekście estetycznym i społecznym

K_U09 Student potrafi przygotować prace pisemne: esej, rozprawka naukowa, recenzja, sprawozdanie naukowe w języku polskim oraz w jednym z języków kongresowych

K_K03 Student rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze

K_K08 Student rozumie znaczenie bogactwa i dziedzictwa kulturowego Europy

Składowe oceny:

(a) aktywność na zajęciach (wypowiedzi indywidualne, praca w grupach) (50%)

(b) rozprawka (interpretacja wybranego tekstu kultury związanego z tematyką kursu o obj. 6-8 stron znormalizowanego maszynopisu) (50%)

Maksymalna ilość nieusprawiedliwionych nieobecności – 2.

Ostateczna ocena zostanie wystawiona na podstawie oceny aktywności oraz po zapoznaniu się z pracą końcową.