Animals in the ancient Greek, Roman and Bible literature.

Przedmiotem zajęć jest sposób przedstawiania zwierząt w antycznej literaturze Grecji i Rzymu w utworach literackich i filozoficznych które ukształtowały zwierzęce toposy literackie cywilizacji śródziemnomorskiej. Celem przedmiotu jest zapoznanie się symbolami, motywami, kontekstami i tradycjami literatury średniowiecza i wczesnej nowożytności w literaturze poruszającej tematykę animalistyczną. Zajęcia pozwolą zapoznać się z zagadnieniem ciągłości i przemiany motywów zwierzęcych pomiędzy starożytnością i średniowieczem oraz średniowieczem i początkami nowożytności.

W czasie zajęć przewidziana jest lektura tekstów źródłowych z epoki średniowiecza umożliwiają zapoznanie się z ich treścią oraz identyfikację genezy motywów. Celem lektury tekstów jest nauka ich interpretacji w części konwersatoryjnej zajęć.

Uczestnicy, którzy prowadzą badania nad kulturą dawną lub nad toposami animalistycznymi zachęcani do wykorzystania znajomości poznanych tekstów we własne projekty badawcze.

Zajęcia dopomogą zapoznać się z najważniejszymi dziełami o tej tematyce, umiejscowić je właściwej epoce, zrozumieć ich kontekst kulturowo historycznych, a także porównać z recepcją kultury współczesnej. W trakcie zajęć uczestnicy zdobędą znajomość zarówno teksów historycznych, jak i i instrumentarium do ich czytania i rozumienia.

Zajęcia łącza w sobie metody dydaktyczne wykładu, ćwiczeń i konwersatorium

Uczestnicy zajęć zapoznają się z tekstami źródłowymi, genezą toposów animalistycznych, zarówno zwierząt ze świata natury, jak również tworów mitologicznych i fantastycznych oraz hybryd zwierzęcych. W czasie zajęć będziemy czytać teksty źródłowe starożytności analizując funkcje egzemplów zwierzęcych ze świata wierzeń, mitów, bajek, zapoznając się piśmiennictwem przyrodniczym (Arystoteles, Teofrast, Pliniusz), motywami poetyckimi (Teokryt, Pindar, Aratos, Wergiliusz, Owidiusz) oraz refleksją filozoficzną dotyczącą bytu zwierzęcego i jego odniesieniami do antropologii (Platon, Cyceron, Plutarch)

Zagadnieniem komplementarnym , uzupełniającym obraz zwierzęcego imaginarium będzie również lektura wybranych tekstów biblijnych z ksiąg Starego i Nowego Testamentu: Genesis, Wyjścia, Psalmów, Pieśni nad Pieśniami, Ezechiela, Daniela, Amosa, Ewangelii oraz Apokalipsy.

Zwierzęca postać literacka będzie analizowana w kilku ujęciach:

1. Zwierzę jako postać mimetyczna.

2. Zwierzę jako postać metafizyczna.

3. Zwierzę i kult

4. Zwierzę jako hybryda.

5. Zwierzę jako przedstawiciel natury.

6. Zwierzę jako przedmiot nauki.

7. Zwierzę jako pośrednik

8.Zwierzę jako nośnik informacji i komunikacji

Biblia [przekład ekumeniczny]:

https://poland.ibep-se.com/biblia/BE/GEN.1/Ksi%C4%99ga-Rodzaju-1/.

Homer, Odyseja, przkł. Jan Parandowski, Czytelnik, Warszawa 1981.

Bajki Ezopowe, przekł. Marian Golias,: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław ; Kraków 1961.

Platon, Timajos, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/platon-timajos.html

Arystoteles, Zoologia (Historia animalium), tłum. Paweł Siwek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982

Arystoteles, O duszy, tłum. Paweł Siwek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1972.

Pliniusz, Historia naturalna, t. 2. Antropologia i zoologia, przekł. Ireneusz Mikołajczyk, Wydawnictwo naukowe UMK, Toruń 2019.

Leszek Sosnowski „Duszny” zwierzyniec jako obraz człowieka Platona, „Kwartalnik Filozoficzny” z 2, t., XL, 2012, s. 107-123.

Cyceron, Leliusz o Przyjaźni, Gdańsk 2008.

Cyceron, O naturze bogów, przekł. Wiktor Kornatowski, PWN, Warszawa 1960.

Cyceron, O państwie. O prawach, przekł. Iwona Żółtowska, Antyk, Kęty 1999.

Cyceron O najwyższym dobru i złu w: Księgi akademickie, przekł. Kazimierz Leśniak, Warszawa PWN, 1961.

Zbigniew Danek, Rozumne zachowania zwierząt w relacji Marka Tulliusza Cycerona, „Collectanea Philologica” XX, 2017 .s 53-63.

Owidiusz Metamorfozy, przekł. Anna Kamieńska, Stanisław Stabryła, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław 1996.

Wergiliusz Bukoliki, przekł. Zofia Abramowiczówna, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław 1953.

Wergiliusz Georgiki przekł. Anna Ludwika Czerny. PWN, Warszawa 1956

Plutarch, Moralia, przekł. Zofia Abramowiczówna, PWN, Warszawa 1971

Philonis Alexandini De animalibus, Chico, Calif : Scholars Press 1981; https://archive.org/details/philonisalexandr0000phil_m6d0/page/78/mode/2up

Klaudiusz Elian, O właściwościach zwierząt. (Wybór), przekł .Anna Komornicka, Prószyński i S-ka, Warszawa 2005.

Kyranides : O magicznych właściwościach roślin, zwierząt i kamieni / przeł. i oprac. Emilia Żybert, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław 2013.

Kumaniecki Kazimierz, Literatura rzymska. Okres cyceroński, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.

Domański Juliusz, O dwóch znaczeniach metafory pszczoły, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 1997. T. 42., s.57-72

Axer Jerzy, Smok i słowiczki. Wokół wersów 9-14 „Trenu I” Jana Kochanowskiego, „Pamiętnik Literacki”. T. LXX, z.1, 1979, s. 187-191.

Wierzbicka Anna, Semantyka zdań o zwierzętach, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, t. 61, 1979, s. 199-218.

Sorabji, Richard, Animal Minds and Human Morals, Ithaca–New York: Cornell University Press, 1993.

Malinowski, Gościwit, Zwierzęta świata antycznego: studia nad "Geografią" Strabona Wrocław 2003

Calder Louise, Cruelty and sentimentality : Greek attitudes to animals, 600-300 BC, Oxford : Archaeopress, 2011

Stephen T. Newmyer. Animals in Greek and Roman thought : a sourcebook, London ; New York : Routledge Taylor & Francis Group, 2011

Fortenbaugh, William, Theophrastus and Strato on Animal Intelligence w: Strato of Lampsacus. Text, Translation and Discussion, Routlege, New York 1017

P. Johnston et al. (eds.), Animals in Greek and Roman Religion and Myth. Cambridge Scholars Publishing 2016

Dla studentów I stopnia

Wiedza. Absolwent

K_W01: Zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze

K_W05: Zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury

K_W07: Zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych

Umiejętności: Absolwent:

K_U02: Dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych

KU_03: Skontekstualizować dzieło kultury w odniesieniu do czasu jego powstania i momentu lektury

KU_04: Sformułować problem badawczy

KU_08: Przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim

Kompetencje społeczne. Absolwent:

K_K 03 jest gotów do poznawania nowych metod badawczych

K_K 04: ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań

K_K06: jest gotów do podjęcia właściwych działań przyczyniających się do ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego

K_K08 docenia bogactwo kultury

Dla studentów II stopnia:

Wiedza. Absolwent

KW_01: ma poszerzoną i pogłębioną wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w kulturze

KW_02 zna i stosuje terminologię nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych

KW_03 zna i rozumie zależności pomiędzy dyscyplinami nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych

KW_04 zna i stosuje metody analizy i interpretacji tekstów naukowych

KW_05

KW_08 zna współcześnie stosowane metody interpretacji tekstów kultury

Umiejętności. Absolwent:

KU_02: potrafi samodzielnie dobrać i zastosować odpowiednie narzędzia badawcze do analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów wizualnych

KU_03: potrafi samodzielnie opracować (z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej) i zaprezentować wyniki swojej pracy naukowej i badawczej

KU_04: potrafi samodzielnie sformułować problem badawczy w zakresie naukhumanistycznych, społecznych i przyrodniczych

KU_05: wykorzystuje interdyscyplinarne metody i narzędzia badawczych do analizy zjawisk kultury

KU_08: potrafi samodzielnie zanalizować tekst naukowy z dziedziny nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w języku polskim oraz w wybranym języku obcym

K_K01: jest gotów do kształcenia ustawicznego (lifelong learning)

K_K02: jest gotów do dynamicznego rozwoju naukowego w obrębie nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze

K_K03: ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji samodzielnie podjętych zadań

K_K07:ma poszanowanie dla różnorodności kulturowej i przyrodniczej

Przy ocenie końcowej brana będzie pod uwagę merytoryczna wartość wypowiedzi, aktywność podczas zajęć oraz ocena projektu zaliczeniowego.

Zaliczenie w formie projektu badawczego opartego na wybranych tekstach źródłowych

Maksymalna liczba nieobecności w semestrze :3