Metaphysical Analyses: Varieties of Anti-Realism

Przedmiotem rekonstrukcji i analiz podczas zajęć będą wybrane odmiany antyrealizmu filozoficznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego wersji metafizycznych i scjentystycznych. Wśród omawianych stanowisk znajdą się: (i) nihilizm ontologiczny; (ii) nihilizm mereologiczny; (iii) idealizm klasyczny (subiektywny, obiektywny, transcendentalny); (iv) nominalizm i konceptualizm; (v) irrealizm temporalny i spacjalny; (vi) tzw. realizm wewnętrzny (H. Putnam); (vii) instrumentalizm; (viii) empiryzm konstruktywny; (ix) radykalny sceptycyzm; (x) relatywizm ontologiczny; (xi) fikcjonalizm (m.in. modalny); (xii) konstruktywizm. Nadto zrekonstruowane i poddane ocenie zostaną: a) argumenty przeciw realizmowi metafizycznemu i naukowemu; b) argumenty na rzecz różnych odmian antyrealizmu. Rekonstrukcja i analiza wspomnianych argumentacji oraz towarzyszących im stanowisk będzie obejmowała: (a) identyfikację głównych racji przemawiających za poszczególnymi koncepcjami, (b) eksplikację fundamentalnych pojęć wykorzystywanych na ich gruncie, (c) analizę argumentacyjną zasadniczych rozumowań w toczonych dyskusjach; (d) analizę zarzutów i kontrprzykładów; (e) identyfikację i rekonstrukcję logicznych konsekwencji poszczególnych stanowisk.

1) Bliss R., and Miller J.T.M. (eds.). 2020. The Routledge Handbook of Metametaphysics, Oxford: Routledge; 2) Psillos S., Curd M. (eds.) (2013), Routledge Companion to the Philosophy of Science, Oxford: Routledge; 3) Cover J.A., Crud M., Pincock Ch. (2012), Philosophy of Science: The Central Issues, New York – London: W. W. Norton & Company; 4) Dicken P. (2016), A Critical Introduction to Scientific Realism, London: Bloomsbury; 5) French S., Saatsi J. (2014), The Bloomsbury Companion to the Philosophy of Science, London: Bloomsbury; 6) Miller J.T.M. (2022), Metaphysical Realism and Anti-Realism, Cambridge: Cambridge University Press; 7) Saatsi J. (ed.) (2018), The Routledge Handbook of Scientific Realism, London – New York: Routledge; 8) Kusch M. (ed.) (2019), The Routledge Handbook of Philosophy of Relativism, Oxford and New York: Routledge; 9) Goldschmidt T., Pearce, K. (eds.) (2017), Idealism: New Essays in Metaphysics, Oxford: Oxford University Press; 10) Armour-Garb B., Kroon F. (eds.) (2020), Fictionalism in Philosophy, Oxford: Oxford University Press; 11) Kalderon M. (ed.) (2005), Fictionalism in Metaphysics, Oxford: Oxford University Press; 12) Baghramian M., Coliva A. (2019), Relativism, London: Routledge; 13) Hales S.D. (ed.) (2011), A Companion to Relativism, Oxford: Wiley – Blackwell; 14) Kyriacou Ch., McKenna R (eds.) (2018), Metaepistemology. Realism and Anti-Realism, Cham: Palgrave Macmillan 15) Monton B. (ed.) (2007), Images of Empiricism: Essays on Science and Stances, with a Reply from Bas C. van Fraassen, Oxford: Oxford University Press.

Materiał do seminarium obejmuje ponadto dodatkowe pozycje z literatury pomocniczej.

Nabyta wiedza:

Student ma usystematyzowaną wiedzę na temat różnych odmian antyrealizmu filozoficznego, w szczególności - na temat wariantów antyrealizmu metafizycznego oraz naukowego. Dobrze zna i rozumie pojęcia, strategie argumentacyjne i metody badawcze charakterystyczne dla ontologii w wydaniu analitycznym.

Nabyte umiejętności:

Student potrafi samodzielnie interpretować, komentować i konfrontować zagadnienia występujące w tekstach metafizycznych. Potrafi trafnie analizować argumentację filozoficzną, identyfikować składające się na nią założenia i wnioski, ustalać formalne relacje między składnikami filozoficznych rozumowań. Umie oceniać teoretyczną wagę konkurujących ze sobą koncepcji. Jest w stanie samodzielnie tworzyć lub dobierać odpowiednie strategie argumentacyjne, konstruować kontrargumenty i odpowiadać na zarzuty.

Nabyte kompetencje społeczne:

Student zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności. Rozwija zdolności jasnego, precyzyjnego myślenia. Jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów. Potrafi samodzielnie ocenić zarówno rzetelność źródeł informacji, z których korzysta, jak i konkluzywność argumentacji, z którą jest konfrontowany.

Dodatkowe efekty kształcenia dla doktorantów:

Nabyta wiedza:

Doktorant uzupełnia wiedzę na temat metodologii badań naukowych w obrębie metafizyki analitycznej oraz historii filozofii.

Nabyte umiejętności:

Doktorant potrafi uczestniczyć w dyskursie naukowym w obrębie metafizyki oraz samodzielnie inicjować debatę intelektualną.

Nabyte kompetencje społeczne:

Doktorant jest gotów do krytycznej oceny własnego wkładu w rozwój metafizyki oraz prowadzenia dyskusji, formułowania merytorycznych argumentów, wypowiadania swoich racji z zachowaniem szacunku dla innych, prezentuje postawę otwartości na właściwy dla filozofii typ refleksji z poszanowaniem odmiennych poglądów.

Ocena końcowa jest wyznaczona zdobyciem odpowiedniej liczby punktów, które uczestnicy uzyskują na podstawie: (i) zamkniętego, pisemnego TESTU ZALICZENIOWEGO, obejmującego swym zakresem przeczytaną i zanalizowaną literaturę (podejście do testu jest wszakże opcjonalne); (ii) przedstawienia co najmniej jednego referatu lub koreferatu podczas zajęć; (iii) aktywności; (iv) ewentualnego napisania pracy seminaryjnej.

Dodatkowe kryteria oceniania dla doktorantów:

Doktorant, oprócz wyszczególnionych powyżej kryteriów oceniania, powinien być gotów do jednorazowego, samodzielnego przeprowadzenia zajęć seminaryjnych.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu:

Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności (po ich przekroczeniu student zobowiązany jest do wykonania zleconej pracy pisemnej). Nieobecność w więcej niż 50% spotkań seminaryjnych automatycznie uniemożliwia uzyskanie zaliczenia.