Analizy metafizyczne: realizm metafizyczny i naukowy

seminaria monograficzne

Seminarium skierowane jest przede wszystkim do studentów oraz doktorantów, którzy przejawiają żywe zainteresowanie problematyką metafizyczna w obrębie tradycji analitycznej.

w sali

Seminarium poświęcone jest rekonstrukcji i analizie wybranych odmian realizmu metafizycznego i naukowego.

Przedmiotem rekonstrukcji i analiz podczas zajęć będą wybrane odmiany realizmu metafizycznego oraz realizmu naukowego. Wśród omawianych stanowisk znajdą się: (i) realizm klasyczny; (ii) realizm teoretyczny; (iii) realizm powszechnikowy; (iv) realizm modalny; (v) realizm temporalny i spacjalny; (vii) różne stopnie realizmu naukowego; (viii) realizm strukturalny. Nadto zrekonstruowane i poddane ocenie zostaną: a) argumenty przeciw idealizmowi metafizycznemu; b) argumenty na rzecz realizmu metafizycznego oraz realizmu naukowego (argument „z cudu”, argument z ciągłości, argument z rozwoju nauki itd.). Rekonstrukcja i analiza wspomnianych argumentacji oraz towarzyszących im stanowisk będzie obejmowała: (a) identyfikację głównych racji przemawiających za poszczególnymi koncepcjami, (b) eksplikację fundamentalnych pojęć wykorzystywanych na ich gruncie, (c) analizę argumentacyjną zasadniczych rozumowań w toczonych dyskusjach; (d) analizę zarzutów i kontrprzykładów; (e) identyfikację i rekonstrukcję logicznych konsekwencji poszczególnych stanowisk.

1) Chakravartty A. (2007), A Metaphysics for Scientific Realism: Knowing the Unknowable, Cambridge: Cambridge University Press.

2) Devitt M. (1991), Realism and Truth, Oxford: Blackwell.

3) Leplin J. (1997), A Novel Defence of Scientific Realism, Oxford: Oxford University Press.

4) Psillos S. (1999), Scientific Realism: How Science Tracks Truth, London: Routledge.

5) Bliss R., and Miller J.T.M. (eds.). 2020. The Routledge Handbook of Metametaphysics, Oxford: Routledge.

6) Psillos S., Curd M. (eds.) (2013), Routledge Companion to the Philosophy of Science, Oxford: Routledge.

7) Cover J.A., Crud M., Pincock Ch. (2012), Philosophy of Science: The Central Issues, New York – London: W.W. Norton & Company.

8) Dicken P. (2016), A Critical Introduction to Scientific Realism, London: Bloomsbury.

9) Leplin J. (ed.) (1984), Scientific Realism, Berkeley: University of California Press.

10) Smart J.J.C. (1963), Philosophy and Scientific Realism, London: Routledge Kegan Paul.

11) Ellis B. (2009), The Metaphysics of Scientific Realism, London: Routledge.

12) French S., Saatsi J. (eds.) (2014), The Bloomsbury Companion to the Philosophy of Science, London: Bloomsbury.

13) Lyons T.D., Vickers P. (eds.) (2021), Contemporary Scientific Realism. The Challenge from the History of Science, New York: Oxford University Press.

14) Miller J.T.M. (2022), Metaphysical Realism and Anti-Realism, Cambridge: Cambridge University Press.

15) Saatsi J. (ed.) (2018), The Routledge Handbook of Scientific Realism, London – New York: Routledge.

Materiał do seminarium obejmuje ponadto dodatkowe pozycje z literatury pomocniczej.

Uwaga! Precyzyjny spis literatury zostanie podany na stronie przedmiotu.

Nabyta wiedza:

Student ma usystematyzowaną wiedzę na temat różnych odmian realizmu filozoficznego, w szczególności - na temat wariantów realizmu metafizycznego oraz naukowego. Dobrze zna i rozumie pojęcia, strategie argumentacyjne i metody badawcze charakterystyczne dla ontologii w wydaniu analitycznym.

Nabyte umiejętności:

Student potrafi samodzielnie interpretować, komentować i konfrontować zagadnienia występujące w tekstach metafizycznych. Potrafi trafnie analizować argumentację filozoficzną, identyfikować składające się na nią założenia i wnioski, ustalać formalne relacje między składnikami filozoficznych rozumowań. Umie oceniać teoretyczną wagę konkurujących ze sobą koncepcji. Jest w stanie samodzielnie tworzyć lub dobierać odpowiednie strategie argumentacyjne, konstruować kontrargumenty i odpowiadać na zarzuty.

Nabyte kompetencje społeczne:

Student zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności. Rozwija zdolności jasnego, precyzyjnego myślenia. Jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów. Potrafi samodzielnie ocenić zarówno rzetelność źródeł informacji, z których korzysta, jak i konkluzywność argumentacji, z którą jest konfrontowany.

Dodatkowe efekty kształcenia dla doktorantów:

Nabyta wiedza:

Doktorant uzupełnia wiedzę na temat metodologii badań naukowych w obrębie metafizyki analitycznej oraz historii filozofii.

Nabyte umiejętności:

Doktorant potrafi uczestniczyć w dyskursie naukowym w obrębie metafizyki oraz samodzielnie inicjować debatę intelektualną.

Nabyte kompetencje społeczne:

Doktorant jest gotów do krytycznej oceny własnego wkładu w rozwój metafizyki oraz prowadzenia dyskusji, formułowania merytorycznych argumentów, wypowiadania swoich racji z zachowaniem szacunku dla innych, prezentuje postawę otwartości na właściwy dla filozofii typ refleksji z poszanowaniem odmiennych poglądów.

Ocena końcowa jest wyznaczona zdobyciem odpowiedniej liczby punktów, które uczestnicy uzyskują na podstawie: (i) zamkniętego, pisemnego TESTU ZALICZENIOWEGO, obejmującego swym zakresem przeczytaną i zanalizowaną literaturę (podejście do testu jest wszakże opcjonalne); (ii) przedstawienia co najmniej jednego referatu lub koreferatu podczas zajęć; (iii) aktywności; (iv) ewentualnego napisania pracy seminaryjnej.

Dodatkowe kryteria oceniania dla doktorantów:

Doktorant, oprócz wyszczególnionych powyżej kryteriów oceniania, powinien być gotów do jednorazowego, samodzielnego przeprowadzenia zajęć seminaryjnych.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu:

Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności (po ich przekroczeniu student zobowiązany jest do wykonania zleconej pracy pisemnej). Nieobecność w więcej niż 50% spotkań seminaryjnych automatycznie uniemożliwia uzyskanie zaliczenia.