Husserl and the crisis of rationality

Seminarium będzie pogłębioną lekturą „Kryzysu nauk europejskich” Husserla w pełnym wydaniu (polskie tłumaczenie zawiera jedynie 2 z 3 części oryginalnego tekstu). „Kryzys” Husserla jest zarówno radykalną krytyką wypaczonej idei racjonalności jak i esejem z historii filozofii (Husserl omawia m.in. prace Galileusza, Kartezjusza, Hume’a, Kanta), jest także wprowadzeniem do transcendentalnej fenomenologii. W tej późnej pracy, Husserl kreśli wizję trwającego kryzysu racjonalności, który, z jednej strony, powiązany jest z kryzysem nauk szczegółowych, z drugiej przyczynia się do osłabienia życia duchowego w Europie (Husserl wypracowuje oryginalną „ideę Europy” jako kolebki racjonalności). Tekst „Kryzysu” pokazuje zagrożenia jakie stoją na drodze rozwoju racjonalności (w przeciwieństwie do Hegla Husserl uważa, że rozum może zbłądzić) przez co okazuje się nadzwyczaj aktualny w kontekście współczesnych diagnoz licznych kryzysów, przez które przechodzi nasza cywilizacja.

Seminarium będzie pogłębioną lekturą „Kryzysu nauk europejskich” Edmunda Husserla w pełnym wydaniu (polskie tłumaczenie zawiera 2 z 3 części tekstu). Tekst „Kryzysu” jest zarówno radykalną krytyką wypaczonej idei racjonalności jak i esejem z historii filozofii (Husserl omawia prace Galileusza, Kartezjusza, Locke’a i Hume’a, a także Kanta) oraz wprowadzeniem do transcendentalnej fenomenologii.

W „Kryzysie” pisanym pod koniec życia twórca fenomenologii kreśli wizję trwającego kryzysu racjonalności, który powiązany jest z kryzysem nauki. Diagnozując przyczyny kryzysu Husserl sięga do historii filozofii i nauki pokazując jak zmieniała się idea racjonalności naukowej. Nauka, twierdzi Husserl, oderwała się od świata życia (Lebenswelt), z którego się wywodzi, a tracąc świadomość swoich źródeł i zarazem swoich fundamentów popada w bezrefleksyjność i wąsko rozumianą racjonalność. Z kolei wypaczona idea racjonalności naukowej przyczynia się do osłabienia życia duchowego w Europie (dla Husserla Europa i idea racjonalności są ze sobą ściśle związane). Ta ponura diagnoza skłania Husserla do refleksji nad możliwym remedium, które, jego zdaniem, również leży w nauce, mianowicie w prawdziwie naukowej filozofii, fenomenologii transcendentalnej, która odkrywa fundamenty racjonalności i myślenia naukowego.

Husserl, E., (2017). Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna, tłum. S. Walczewska, Vis-à-Vis Etiuda lub inne wydanie.

Husserl, E. (1970). The crisis of European sciences and transcendental phenomenology: An introduction to phenomenological philosophy. Northwestern University Press.

Literatura uzupełniająca:

Dodd, J. (2006). Crisis and reflection: An essay on Husserl's crisis of the European sciences. Springer Science & Business Media.

Husserl, E. (1992). Filozofia jako ścisła nauka, tłum. W. Galewicz, Aletheia.

Husserl, E. (1993). Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, tłum. J. Sidorek, Aletheia.

Migasiński, J., & Pokropski, M. (2019). Edmund Husserl i filozofia radykalnego początku. Stan Rzeczy, (1 (16)), 263-286.

Moran, D. (2012). Husserl's crisis of the European sciences and transcendental phenomenology: An introduction. Cambridge University Press.

Święcicka, K. (1993). Husserl, „Wiedza Powszechna”.

Zahavi, D. (2012). Fenomenologia Husserla, Wydawnictwo WAM.

Nabyta wiedza:

- zna podstawowe pojęcia filozofii fenomenologicznej

- zna podstawy metody fenomenologicznej

- zna główne założenia Husserlowskiej koncepcji racjonalności

Nabyte umiejętności:

- potrafi zrekonstruować główne założenia i argumentację zawartą w „Kryzysie” Husserla

- potrafi zbudować własną argumentację na tematy poruszane na zajęciach

- potrafi przygotować wystąpienie ustne lub pracę pisemną na zadany temat

Nabyte kompetencje społeczne:

- jest otwarty na nowe idee i gotowy do zmiany opinii w świetle dostępnych argumentów

Krótka praca pisemna

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2