Main problems in aesthetics

Celem zajęć jest wprowadzenie w podstawowe problemy estetyki filozoficznej. W trakcie wykładu poruszać będziemy zagadnienia związane z doświadczeniem estetycznym, filozoficznymi koncepcjami sztuki, poddamy analizie funkcje sztuki: sakralną, mimetyczną, wystawienniczą, poznawczą, afektywną

Celem zajęć jest wprowadzenie w podstawowe problemy estetyki filozoficznej. W trakcie wykładu poruszać będziemy zagadnienia związane z doświadczeniem estetycznym, filozoficznymi koncepcjami sztuki, poddamy analizie różne funkcje sztuki: sakralną, mimetyczną, wystawienniczą, poznawczą, afektywną. Badać będziemy zagadnienia twórczości artystycznej, związków pomiędzy zmysłowością a uczuciowością. Interesować nas będzie relacja pomiędzy wartościami estetycznymi a doświadczeniem estetycznym, problem autonomii estetyki wobec rozstrzygnięć ontologicznych i epistemologicznych. Poddamy analizie klasyczne kategorie estetyczne, takie jak: piękno, wzniosłość, wyobraźnia, obraz, reprezentacja, dzieło sztuki, proces twórczy, ich współczesne redefinicje oraz zupełnie nowe kategorie (szok, doświadczenie immersyjne, performatywność, wirtualność, sztuka partycypacyjna, oryginalność…), które pojawiły się na gruncie XX i XXI wiecznej estetyki. Istotnym wątkiem będzie próba ukazania na konkretnych przykładach z dziedziny twórczości artystycznej jak wiele klasycznych, formułowanych na gruncie filozofii pytań znajduje swe urzeczywistnienie w obszarze sztuki.

Przykładowe tematy zajęć:

1. Sztuka jako naśladowanie natury. O mimetycznej koncepcji sztuki Platona i Arystotelesa

2. Piękno w sztuce okresu klasycznego.

3. Kontemplacja – afekt.

4. Problem realizmu obrazu fotograficznego - od dokumentu, przez reprezentację, do “punktum

5. Obraz i kult. Koncepcja obrazu w filozofii średniowiecznej.

6. Mit Apellesa czy Mit Adama-uwagi o naturaliźmie sztuki renesansowej oraz problem perspektywy renesansowej.

7. Estetyka nieskończoności. Uwagi o przełomie renesansowo – barokowym.

8. Od estetyki smaku do estetyki wzniosłości.

9. Współczesne spory o bezinteresowność doświadczenia estetycznego.

10. Doświadczenie estetyczne – dystans czy zaangażowanie ? Od dionizyjskiego “dotknięcia” do “ciałosferycznego” doświadczenia.

11. Sztuka jako doświadczenie.

12. Szok – doświadczenie w nowoczesności.

13. Sztuka jako gra i święto.

14. Wydarzeniowy charakter doświadczenia estetycznego.

15. Cielesna obecność w świecie a problem percepcji dzieła sztuki.

16. Sztuka i polityka.

17. Filozofia sztuki współczesnej – wstręt i brzydota, kicz, kamp.

Szczegółowy sylabus zostanie przekazany studentom podczas pierwszych zajęć.

Tatarkiewicz, W., „Historia estetyki”, t. 1, 2, 3, Warszawa.

Tatarkiewicz, W., „Sztuka: dzieje pojęcia”, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1988.

Platon, “Państwo” t. I. ks. VII514a-517a; t. II. ks. X; Arystoteles, “Poetyka” I-IX, X-XII; Ernst van Alphen, “Afektywne działanie sztuki i literatury”, w: tegoż, “Krytyka jako interwencja. Sztuka, pamięć afekt”, Kraków 2019; R. Barthes, “Światło obrazu. Uwagi o fotografii”, Warszawa 1996, fragment; C. Freelend, “Fotografii i ikony”; red. J. Białostocki, “Myśliciele, kronikarza I artyści o sztuce. Od starożytności do 1500 roku, (rozdz. 2, “Spór o funkcję i kult obrazów”, s. 149-164), Gdańsk 2001; Leon Battista Alberti “O malarstwie” ks.I, II, III, IX-rozdz.V; Leonardo Da Vinci “Traktat o malarstwie” ks.I, II- paragraf: 47,50,56,57,60,64,66,78,86,93,97,119,122,136, ks.III- paragraf: 408,412,494, ks. VII; V. I. Stoichita “Krótka historia cienia” frg; E. Panofsky, “Perspektywa jako forma symboliczna”, fragm; I.Kant, “Krytyka władzy sądzenia” - ks. I Analityka piękna: par. 1 – par. 22 (69); I. Kant “Krytyka władzy sądzenia”, ks.II Analityka wzniosłości, paragraf: 23-30; D. Hume, “Sprawdzian smaku”, w: tegoż, “Eseje z dziedziny moralności i literatury”; J-Francois Lyotard “Wzniosłość i awangarda” (Teksty Drugie 2/3 1996), “Po wzniosłości: stanowisko estetyki” (Teksty Drugie 4 1998); A. Berleant, “Przemyśleć estetykę. Niepokorne eseje o estetyce i sztuce”, tłum. M. Korusewicz, T. Markiewka, Kraków 2007, s. 54-71; J. Stolnitz, “Bezinteresowność estetyczna a kryzys sztuki”, tłum. Z. Rosińska, w: „Zmierzch estetyki rzekomy czy autentyczny?”, cz. I. red. S. Morawski, Warszawa 1987; F. Nietzsche, “Narodziny tragedii H. Schmitz “Ciałosfera, przestrzeń, uczucia” A. Berleant, “Prze-myśleć estetykę” s. 97-120; J. Dewey “Sztuka jako doświadczenie” frg; W. Benjamin, “Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej”, H. G. Gadamer “Aktualność piękna”; U. Eco “Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych” s. 23-56, 75-88, 165-193; M. Heidegger “Źródło dzieła sztuki”w: M. Heidegger “Drogi lasu”;

Nabyta wiedza:

absolwent zna i rozumie

- w pogłębionym stopniu – metody badawcze i strategie argumentacyjne wybranej dyscypliny filozoficznej oraz metody interpretacji tekstu filozoficznego

K_W02

P7S_WG

- wybrane kierunki i stanowiska rozwojowe współczesnej filozofii w zakresie jednego bloku głównych dyscyplin filozoficznych: 1) logika i filozofia języka, metafizyka, epistemologia, filozofia umysłu 2) etyka, filozofia polityki, filozofia społeczna 3) estetyka, filozofia kultury, historia filozofii

K_W06

P7S_WG

- w pogłębionym stopniu – zależność między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie; rozumie fundamentalną rolę, jaką idee filozoficzne odgrywają w powstawaniu dzieł i instytucji kultury

K_W11

P7S_WG P7S_WK

Nabyte umiejętności:

absolwent potrafi:

- samodzielnie interpretować tekst filozoficzny, twórczo i innowacyjnie komentować i konfrontować tezy pochodzące z różnych tekstów

K_U01

P7S_UW

- wykrywać zależności pomiędzy kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określać relacje między tymi zależnościami

K_U16

P7S_UW

Nabyte kompetencje społeczne:

absolwent jest gotów do:

- aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym; interesuje się nowatorskimi koncepcjami filozoficznymi w powiązaniu z innymi częściami życia kulturalnego i społecznego i zachęca do wdrażania tych koncepcji

K_K05

P7S_KO

- aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa filozoficznego i wykorzystywania go w rozumieniu wydarzeń społecznych i kulturalnych

K_K06

P7S_KO

Opracowanie jednego z głównych problemów (np. doświadczenie estetyczne, sztuka jako naśladowanie natury, afektywna funkcja sztuki, poznawcza funkcja sztuki, sztuka zaangażowana społecznie, …) analizowanych podczas wykładu, w oparciu o literaturę z zakresu estetyki filozoficznej. Przedstawienie go w podczas zaliczenia w formie ustnej.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2