Issues in experimental philosophy: folk theories of causation

Seminarium poświęcone jest zagadnieniom związanym z potocznymi teoriami przyczynowości badanymi w ramach filozofii eksperymentalnej. Pierwszy semestr oraz część drugiego będą służyły wprowadzeniu w filozofię eksperymentalną oraz omówieniu najważniejszych ustaleń z zakresu potocznych teorii przyczynowości (np. wpływ na sądy przyczynowe normatywności, atypowości zdarzenia, udaremnienia w ostatniej chwili i podwójnego zapobieżenia, różnice między działaniem a zaniechaniem). Ta część kursu będzie poświęcona omówieniu wybranej literatury przedmiotu, w szczególności związanej z wyjaśnianiem empirycznie obserwowalnych wzorców w sądach przyczynowych, oraz pozwoli uczestnikom kursu opanować podstawy metodologiczne badań z zakresu filozofii eksperymentalnej. W drugiej części drugiego semestru uczestnicy seminarium będą opracowywać i realizować własne projekty badawcze z zakresu filozofii eksperymentalnej.

Seminarium ma charakter badawczy. Jednym z warunków zaliczenia jest przygotowywanie i przeprowadzenie w zespole badania z zakresu filozofii eksperymentalnej.

Szczegółowa lista zagadnień (semestr I i część semestru II)

BLOK 1. NORMALNOŚĆ I TYPOWOŚĆ A PRZYCZYNOWOŚĆ

– Knobe, J., Fraser B. (2008). “Causal judgment and moral judgment. Two experiments”, in: Walter Sinnott-Armstrong (Ed.): Moral psychology. Vol. 2. The cognitive science of morality. Intuition and diversity. Cambridge: The MIT Press, pp. 441-447.

– Roxborough C., Cumby J. (2009). “Folk psychological concepts. Causation”, Philosophical Psychology 22 (2), pp. 205-213.

– Sytsma, J., Livengood, J., & Rose, D. (2012). Two types of typicality: Rethinking the role of statistical typicality in ordinary causal attributions. Studies in History and Philosophy of Science Part C: Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences, 43(4), 814-820.

– Morris, A. et al. (2019). “Quantitative causal selection patterns in token causation”, PLOS ONE 14 (8), e0219704.

– Gill M. et al. (2022). “An interaction effect of norm violations on causal judgment”, Cognition 228, 105183.

BLOK 2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ, WINA A PRZYPISYWANIE PRZYCZYNOWOŚCI

– Hitchcock, C., & Knobe, J. (2009). Cause and norm. The Journal of Philosophy, 106(11), 587-612.

– Alicke, M. D., Rose, D., & Bloom, D. (2011). Causation, norm violation, and culpable control. The Journal of Philosophy, 108(12), 670-696. (oraz jako kontekst: Alicke, M., & Rose, D. (2010). Culpable control or moral concepts?. Behavioral and brain sciences, 33(4), 330-331)

– Danks, D., Rose, D., & Machery, E. (2014). Demoralizing causation. Philosophical Studies, 171, 251-277.

– Rogers R. et al. (2019). “Causal deviance and the ascription of intent and blame”, Philosophical Psychology 32 (3), pp. 404-427.

– Sytsma J. (2022). “Crossed wires. Blaming artifacts for bad outcomes”, Journal of Philosophy 119 (9), 489-516.

– Güver L., Kneer M. (2023). “Causation and the silly norm effect”, in: Stefan Magen and Karolina Prochownik (Eds.): Advances in experimental philosophy of law. London: Bloomsbury.

BLOK 3. PRZYCZYNOWOŚĆ A MYŚLENIE KONTRFAKTYCZNE

– Halpern J., Hitchcock C. (2015) “Graded causation and defaults”, The British Journal for the Philosophy of Science 66 (2), pp. 413-457.

– Kominsky J. et al. (2015). Causal superseding. Cognition 137 (C):196-209.

– Icard, T., Kominsky J., Knobe J. (2017). “Normality and actual causal strength”, Cognition 161, pp. 80-93.

– Quillien T. (2020). “When do we think that X caused Y?”, Cognition 205, 104410.

– Gerstenberg T. el. (2021). “A counterfactual simulation model of causal judgments for physical events”, Psychological Review 128 (5), pp. 936-975.

BLOK 4. PRZYCZYNY A ZANIECHANIA

– Livengood, J., & Machery, E. (2007). The folk probably don't think what you think they think: Experiments on causation by absence. Midwest Studies in Philosophy, 31(1), 107-127.

– Clarke, R. et al. (2015): “Causation, norms, and omissions. A study of causal judgments”, Philosophical Psychology 28 (2), pp. 279-293.

– Willemsen P., Reuter K. (2016). “Is there really an omission effect?”, Philosophical Psychology

29 (8), pp. 1142-1159.

– Henne P. et al. (2019): “A counterfactual explanation for the action effect in causal judgment”, Cognition 190, pp. 157-164.

BLOK 5. PORZĄDEK CZASOWY, UDAREMNIANIE I PODWÓJNE ZAPOBIEGANIE

– Lagnado D., Channon S (2008). “Judgments of cause and blame. The effects of intentionality and foreseeability”, Cognition 108 (3), pp. 754-770.

– Lombrozo, T. (2010). Causal–explanatory pluralism: How intentions, functions, and mechanisms influence causal ascriptions. Cognitive psychology, 61(4), 303-332.

– Reuter K., et al. (2014): “The good, the bad, and the timely. How temporal order and moral judgment influence causal selection”, Frontiers in Psychology 5, 1336

– Henne P. et al. (2021). Counterfactual thinking and recency effects in causal judgment. Cognition, 212, 104708.

– Ziano I., Pandelaere M. (2022). “Late-action effect. Heightened counterfactual potency and perceived outcome reversibility make actions closer to a definitive outcome seem more causally impactful”, Journal of Experimental Social Psychology 100, 104290.

– Henne P., O’Neill K. (2022). “Double prevention, causal judgments, and counterfactuals”, Cognitive Science 46 (5), e13127

Zob. opis

Nabyta wiedza:

- student zna podstawowe pojęcia filozofii eksperymentalnej oraz teorii potocznych, potrafi się nimi posługiwać, zna terminologię w języku polskim i angielskim (F1_W03, F1_W05, F1_W07; F2_W03, F2_W05; K1_W01, K1_W08)

- zna zarówno klasyczne, jak i najnowsze zagadnienia podejmowane w badaniach z zakresu filozofii eksperymentalnej, w tym dotyczące potocznej teorii przyczynowości (F1_W07, F1_W08, F1_W09; F2_W06, F2_W07, F2_W08, F2_W09, K1_W08, K1_W13)

- rozumie związki filozofii eksperymentalnej z innymi naukami, zna miejsce filozofii eksperymentalnej w obrębie filozofii i nauk o poznaniu (F1_W02, F1_W06, F1_W17; F2_W02; F2_W06, F2_W08, F2_W13; K1_W01 K1_W03, K1_W04)

- zna metody badawcze i strategie argumentacyjne właściwe dla filozofii eksperymentalnej (F1_W1, F1_W10, F1_W12; F2_W08, F2_W11, K1_W02, K1_W05)

Nabyte umiejętności:

- potrafi zbudować własną argumentację za wybranym stanowiskiem (F1_U05, F1_U07, F1_U08, F1_U09, F1_U16, F1_U18; F2_U08; K1_U05)

- potrafi przygotować wystąpienie ustne związane z tematyką zajęć, opierające się o samodzielną interpretację tekstu filozoficznego (F1_U01, F1_U03, F1_U04; F2_U02, F2_U04, F2_U05; K1_U01, K1_U21)

- umie korzystać z podstawowych narzędzi statystycznej obróbki danych wykorzystywanych w filozofii eksperymentalnej - testu chi-kwadrat, testów t-Studenta, testów Z, analizy wariancji, współczynnika korelacji (F1_U08, F1_U09; F2_U03, F2_U09; K1_U02, K1_U15)

- potrafi zaprojektować proste badanie filozoficzno-eksperymentalne oparte na metodzie scenariuszowej, przeprowadzić je i zinterpretować uzyskane wyniki (F1_U01, F1_U11, F1_U13, F1_U17; F2_U02, F2_U03, F2_U10, F2_U14, F2_U15; K1_U03, K1_U04, K1_U07, K1_U09, K1_U10, K1_U15, K1_U16, K1_U22)

Nabyte kompetencje społeczne:

- ma umiejętności z zakresu wystąpień publicznych (F1_K02, F1_K03, K1_K08, K1_K09, K1_K10, K1_K11)

- potrafi komunikować swoje stanowisko w sposób asertywny, bez wchodzenia w spór z adwersarzami (F1_K02, F1_K03; K1_K10, K1_K11)

- potrafi wspólnie z zespołem zrealizować prosty projekt badawczy, w tym zaplanować wspólne działania oraz podzielić się zadaniami (F1_K04, F1_K05, F1_K10; F2_K02, F2_K06; K1_K03, K1_K04)

Ocena zostanie wystawiona na podstawie:

- przygotowania i wygłoszenia referatu (30% oceny),

- przygotowania koreferatu (15% oceny),

- aktywności na zajęciach (15% oceny),

- przygotowania, przeprowadzenia i przedstawienia badania z zakresu filozofii eksperymentalnej (zadanie realizowane w zespole, 40% oceny)

Skala ocen

5! (cel.) – 95% lub najlepsza osoba w grupie

5 (bdb.) – od 90%

4+ (db. plus) – od 80%

4 (db.) – od 75%

3+ (dst. plus) - od 65%

3 – (dst.) od 60%

2 – (ndst.) mniej niż 60%

Dodatkowe kryteria oceniania dla doktorantów:

– w wypadku badania własnego ocenie podlega dodatkowo przeprowadzenie analizy statystycznej wyników oraz opracowanie raportu z wyników badań

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze