Pseudo-knowledge

Seminarium będzie poświęcone następującym zagadnieniom: problem demarkacji wiedzy i niewiedzy, odróżnienie wiedzy od wiedzy naukowej, odróżnienie wiedzy (w tym wiedzy naukowej) od pseudowiedzy, pseudowiedza z perspektywy psychologicznej.

Czym jest wiedza? Czym różni się od niewiedzy, a czym od pseudowiedzy? Czy skłonność do nabywania pseudowiedzy, na przykład w postaci teorii spiskowych, jest rodzajem psychopatologii, czy może czymś najzupełniej zdrowym i naturalnym? A może to właśnie myślenie naukowe jest nienaturalne? Czy w ogóle istnieje wiedza nienaukowa? Czy można odróżnić naukę od pseudonauki? Czy istnieją ponadczasowe kryteria (pseudo)naukowości, czy może są one czasowo lub kulturowo zależne i zmienne? Czy wszystko, co uchodzi za wiedzę naukową, jest wiedzą? Czy miękkie nauki są bardziej narażone na uleganie złudzeniom poznawczym od twardych? Jakie są psychologiczne mechanizmy odpowiedzialne za skłonność do ulegania pseudowiedzy? Czy można podać ich ogólną charakterystykę? Czy taka charakterystyka może być wiarygodna, jeśli nauki, które jej dostarczają, są raczej miękkie niż twarde? Podczas seminarium przyjrzymy się odpowiedziom na te i inne pytania.

Przykładowa lista tekstów omawianych na seminarium obejmuje m.in. następujące pozycje:

Bell, V., Railhani, N., Wilkinson, S. (2020). Derationalizing delusions. Clinical Psychological Science, 9(1), 24-37.

Boudry, M., Blancke, S., Pigliucci, M. (2015). What makes weird beliefs thrive? The epidemiology of pseudoscience. Philosophical Psychology, 28(8), 1177-1198.

Coady, D. (2007). Are conspiracy theorists irrational? Episteme, 4(2), 193–204.

Dentith, M. R. X. (2019). Conspiracy theories on the basis of the evidence. Synthese, 196(6), 2243–2261.

de Ridder, J. (2018). Kinds of knowledge, limits of science, w: Scientism: prospects and problems, J. de Ridder, R. Peels, R. van Wouderberg (eds.), Oxford UP, 190-219.

Derksen, A.A. (1993). The Seven Sins of Pseudoscience. Journal of General Philosophy of Science 24, 17-42.

Duetz, J. C. M. (2022). Conspiracy Theories are Not Beliefs. Erkenntnis, doi.org/10.1007/s10670-022-00620-z

Earp, B. D., Trafimow, D. (2015). Replication, falsification, and the crisis of confidence in social psychology. Frontiers in Psychology, 6, https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2015.00621/full

Hansson, S. O. (2008). Science and Pseudo-Science, w: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, edited by Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/fall2021/entries/pseudo-science/>.

Laudan, L. (1998). Zgon problemu demarkacji, w: Z badań nad prawdą i poznaniem, Z. Muszyński red.), Lublin: Wydawnictwo UMCS, 63-79.

Mandik, P. (2007). Shit happens. Episteme, 4(2), 205–218. https:// doi. org/ 10. 3366/ epi. 2007.4. 2. 205

McCauly, R.N. (2011). Unnatural science, w: Why religion is natural and science is not. Oxford UP, 83-143.

Shapin, S. (2022). Hard science, soft science: a political history of a disciplinary array. History of Science, 60(3), 287-328, DOI: 10.1177/00732753221094739

Simonton, D. K. (2018). Hard science, soft science, and pseudoscience: Implications of research on the hierarchy of the sciences, w: Pseudoscience. The conspiracy against science, A.B. Kaufman, J.C. Kaufman (eds.), The MIT Press, 77-100.

Torres, M. N., Barberia, I., & Rodríguez‐Ferreiro, J. (2020). Causal illusion as a cognitive basis of pseudoscientific beliefs. British Journal of Psychology, 111(4), 840–852. doi:10.1111/bjop.12441

Nabyta wiedza:

- zna podstawowe pojęcia ogólnej metodologii nauk i potrafi się nimi posługiwać (F1_W03, F1_W05, F2_W03, F2_W05

- zna metody badawcze i różne strategie argumentacyjne specyficzne dla ogólnej metodologii nauk (F2_W11, F1_W12, F1_W014)

- zna na poziomie rozszerzonym dotyczącą tematu seminarium terminologię filozoficzną w języku polskim i angielskim,

- zna poszczególne stanowiska dot. problemu pseudowiedzy,

- ma gruntowną znajomość metod badawczych i strategii argumentacyjnych używanych w filozofii języka i nauki,

- ma gruntowną znajomość metod interpretacji tekstów filozoficznych (KW03, KW05, KW08, KW09, KW11).]

Nabyte umiejętności

- potrafi samodzielnie interpretować teksty filozoficzne, formułować argumenty na rzecz określonych tez, analizować i krytycznie oceniać argumenty filozoficzne, wykorzystywać wiedzę filozoficzną w analizie krytycznej. ((KU03, KU04, KU05, KU08, KU09, KU14, KU16)

- potrafi samodzielnie przygotować wystąpienie ustne związane z problematyką w oparciu o samodzielną interpretację tekstu filozoficznego (F1_U01, F1_U03, F1_U04, F_U16, F1_U17, F2_U04)

- potrafi sformułować własne argumenty na rzecz wybranego stanowiska, odwołując się do pojęć, klasyfikacji i typologii stosowanych w ogólnej metodologii nauk i analitycznej filozofii języka (F1_U16, F2_U03, F2_U14, F2_U16)

- wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i wykorzystuje informacje ze źródeł tradycyjnych i elektronicznych - czyta i interpretuje tekst z filozofii nauki i ogólnej metodologii nauk

- słucha ze zrozumieniem ustnej prezentacji idei i argumentów z zakresu filozofii fikcji

- poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną

- analizuje argumenty z zakresu filozofii filozofii nauki i metodologii nauki, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia

- wykrywa zależności między różnymi twierdzeniami i stanowiskami filozoficznymi

- dobiera strategie argumentacyjne, konstruuje krytyczne argumenty, formułuje odpowiedzi na krytykę.

Nabyte kompetencje społeczne:

- zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego (KK01)

- jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów (KK02)

- efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia stopień jej zaawansowania (KK05)

- potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role (referenta, dyskutanta) (KK06).

Warunkiem koniecznym zaliczenia zajęć jest aktywna obecność, systematyczna lektura i znajomość omawianych tekstów, a także wygłoszenie referatu oraz przedstawienie pracy pisemnej na uzgodniony temat z zakresu problematyki seminarium. Ocena wystawiona na podstawie wygłoszono referatu (50%) i pracy zaliczeniowej (50%).

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2