From anatomical theaters to corporeal - the image of the body as image of the human

„Być żywym oznacza być owładniętym przez popęd ku auto-ekspozycji. Żywe rzeczy ukazują się niczym aktorzy na scenie ustanowionej dla nich” (Hanna Arendt). W tym teatrze ciało staje się obrazem żywego bytu – człowieka. W trakcie seminarium obraz ciała, podobnie jak ciało ludzkie poddawane różnego rodzaju zabiegom w ramach nauk ścisłych: medycyny, biologii, poddany zostanie analizie z perspektywy nauk humanistycznych: filozofii, antropologii, historii, kulturoznawstwa. Obrazy ciała są mocno nacechowane symbolicznie, stąd też w pierwszej kolejności interesować nas będzie obraz ciała jako obraz człowieka. Rozpoczynając od czasów nowożytnych przyjrzymy się różnym kontekstom w których pojawia się ciało: wyidealizowane, chore, monstrualne, martwe, zanatomizowane. Interesować nas będą również kulturowe aspekty współczesnych metod wytwarzających technicznie zaawansowane obrazy ciała i pytanie czy kartograficzny obraz ciała ma jeszcze zdolność reprezentacji człowieka.

„Być żywym oznacza być owładniętym przez popęd ku auto-ekspozycji. Żywe rzeczy ukazują się niczym aktorzy na scenie ustanowionej dla nich” (Hanna Arendt). W tym teatrze ciało staje się obrazem żywego bytu – człowieka. W trakcie seminarium obraz ciała, podobnie jak ciało ludzkie poddawane różnego rodzaju zabiegom w ramach nauk ścisłych: medycyny, biologii, poddany zostanie analizie z perspektywy nauk humanistycznych: filozofii, antropologii, historii, kulturoznawstwa. Obrazy ciała są mocno nacechowane symbolicznie, stąd też w pierwszej kolejności interesować nas będzie obraz ciała jako obraz człowieka. Rozpoczynając od czasów nowożytnych przyjrzymy się różnym kontekstom w których pojawia się ciało: wyidealizowane, chore, monstrualne, martwe, zanatomizowane, wstrętne. Interesować nas będą również kulturowe aspekty współczesnych metod wytwarzających technicznie zaawansowane obrazy ciała i pytanie czy kartograficzny obraz ciała ma jeszcze zdolność reprezentacji człowieka.

Wybrane tematy:

1. Od ciała pięknego, wdzięcznego, przez wstydliwe, wstrętne do wzniosłego.

2. Monstra i hybrydy.

3. Humanizacja ciała w atlasach anatomicznych – Vesalius i niespotykana precyzja - Albinus.

4. Zobaczyć czy dotknąć? Sekcje zwłok i lekcja anatomii.

5. Teatralizacja ciała.

6. Ciało organizm – ciało mechanizm.

7. Manekiny, lalki i automaty.

8. Ciało i jego znaki.

9. Ciało z perspektywy artysty: akty, modele.

10. Współczesne techniki obrazowania ciała i problem reprezentacji człowieka.

11. Ciało w fotografii, kinie i sztukach wizualnych.

12. Ciało artysty jako dzieło.

13. Od ciało jako symbolu do cielesności.

Szczegółowa lista przedstawiona zostanie na pierwszych zajęciach.

Wybór tekstów:

D. Arasse, „Ciało wdzięk wzniosłość”, w: „Historia ciała” t. 1, Gdańsk 2014.

J.-J. Courtine, „Zwierciadło duszy”, w: „Historia ciała” t. 1, Gdańsk 2014.

R. Mandressi, „Sekcja zwłok i anatomia”, w: „Historia ciała” t. 1, Gdańsk 2014.

A. de Baecque, „Ekrany. Ciało w kinie”, w: „Historia ciała” t. 2, Gdańsk 2014.

Y. Michaud, „Wizualizacje. Ciało i sztuki wizualne”, w: „Historia ciała” t. 2, Gdańsk 2014.

„Art. of Vesalius” ed. R. van Hee, Antwerp 2014.

R. Descartes, „Człowiek. Opis ciała ludzkiego”, Warszawa 1989, fragm.

M. C. Nussbaum, „Kara wstydu: godność i narcystyczny gniew”, w: Teksty drugie, 4-2016.

W. Menninghaus, „Wstręt. Teoria i historia”, Kraków 2009, fragm.

S. Walden, „Prawda w fotografii”, w: Fotografia i filozofia. Szkice o pędzlu natury, Kraków 2013.

I. Kant, „Antropologia w ujęciu pragmatycznym”, Warszawa, fragm.

A. M. Moulin, „Ciało wobec medycyny”, w: „Historia ciała” t. 3, Gdańsk 2014.

H. Belting, „Faces. Historia twarzy” Gdańsk 2015.

G. Deleuze, „Bacon. Logika wrażenia”, Kraków 2018.

H. Belting, „Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie”, Kraków 2007, fragm.

Ocena udziału aktywności studenta w dyskusjach seminaryjnych i stopnia zaangażowania w pracę badawczą na zajęciach; ocena jakości przygotowania i wygłoszenia referatu zdającego sprawę z indywidualnych badań lub prezentacji poszerzającej zakres problematyki omawianej na zajęciach.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2