Stupidity - a gift or a damnation

Celem kursu jest próba analizy zjawiska głupoty, jako nieodłącznego uczestnika życia jednostek i społeczności ludzkich.

W trakcie poszczególnych zajęć przedstawione zostaną zróżnicowane poglądy, definicje, przejawy i przykłady głupoty, opisywane i wyjaśniane z punktu widzenia filozofii, psychologii, historii, zarządzania, politologii, filologii i innych nauk. Przedstawiony zostanie przegląd poglądów na głupotę od starożytności aż do czasów współczesnych, poparty przykładami historycznymi. Tematyka kursu obejmuje teoretyczne i praktyczne aspekty głupoty, ze szczególnym uwzględnieniem opisu i interpretacji zjawisk z obszaru życia społecznego – także współczesnego. W ramach kursu przedstawione będą, w oparciu o literaturę, omówienia zdarzeń historycznych w sposób systematyczny ale także w ujęciu anegdotycznym.

Zjawisko głupoty spostrzegane jest jako wszechobecny stan dotykający ludzi. Przedstawiany jest i analizowany w źródłach pisanych od starożytności: religijnych (Biblia), filozoficznych starożytnych [Ali ibn Abi Talib (lata ok. 604-661 pne), Św. Tomasz z Akwinu, Erazm z Rotterdamu] aż po dzieła filozofów nowożytnych (np. Sir F.Bateman, J. Dobrowolski, M. Van Boxsel, , S.Żiżek, H.G.Frankfurt), autorów dzieł literackich i filologów (Z.Marcus, A.Kobrzycka) lub autorów z dziedziny psychologii (M.Doliński, J-F Marmion), zarządzania (R.I.Sutton), nauk politycznych, historii, etc.

Głupota definiowana i prezentowana jest, w zależności od reprezentowanej przez autorów dziedziny, w kategoriach naukowych, opisowych, anegdotycznych czy publicystycznych, z pytaniem, na które do końca nie ma odpowiedzi: czy głupota i szaleństwo to synonimy?, jak się ma głupota do inteligencji?, na czym polegają przejawy głupoty?, aż do prób wyjaśnienia

i klasyfikacji tego zjawiska (cechy?) w sposób systematyczny (Cippola /2011/, The basic laws of human stupidity lub Putrill /2017/ The five universal laws of human stupidity.

Kurs poświęcony jest teoretycznej analizie zjawiska, dyskusji nad przejawami głupoty wskazanymi w literaturze, publicystyce, w przykładach z dnia codziennego oraz zróżnicowanych postawach prezentowanych w źródłach wobec tego zjawiska; od poważnej analizy naukowej, przez anegdotyczne wyśmiewanie, aż po poważne i satyryczne analizy współczesnego życia społecznego, w tym polityki, pod kątem występujących w nich przejawów głupoty – jej przyczyn, przejawów, konsekwencji i ich zalet lub wad dla funkcjonowania społeczeństw.

Celem kursu jest prześledzenie historii zjawiska głupoty, które towarzyszy historii rozwoju naszego gatunku i zarazem prowadzi do poważnych kosztów społecznych. Zawsze istniała świadomość jej obecności, mówiono o niej lub ją przedstawiano w formie naukowej, artystycznej (np. H.Bosch – leczenie głupoty), publicystycznej, etc., z którą – czego dowodzą setki przykładów z życia codziennego – nie potrafiliśmy sobie poradzić. W ramach kursu podjęta zostanie próba usystematyzowania zróżnicowanych metodologicznie i merytorycznie punktów widzenia i rozumienia głupoty, a także uświadomienia sobie jej miejsca w życiu społecznym.

Tematy poszczególnych spotkań będą obejmować następujące zagadnienia:

1. Wprowadzenie do tematyki zjawiska głupoty; jej obecność w kulturze od starożytności po czasy nowożytne

2. Definicje głupoty; zróżnicowanie obszarowe i treściowe uzależnione dziedziną reprezentowaną przez autorów

3. Klasyfikacja i zróżnicowanie poziomu głupoty; podejście współczesne

4. Interdyscyplinarne miejsce rozważań nad głupotą w obszarach: inteligencja, mądrość, szaleństwo

5. Pochwała głupoty – satyra ze łzami

6. Podstawowe prawa głupoty ludzkiej wg. C.Cippola, społeczne wymiary głupoty

7. Przykłady głupoty: analiza wg. paradygmatu „social wheel of stupidity”

8. Obecność głupoty w artefaktach kultury

9. Społeczne koszty i zyski głupoty

10. Czy głupota podlega pomiarowi: test na głupotę

11. Współczesne, interdyscyplinarne rozumienie głupoty

12. Czy głupotę można leczyć?

13. Współczesne przejawy głupoty w skali społecznej i jednostkowej

14. Głupota w obyczaju: cross kulturowe przysłowia o głupocie – analiza porównawcza

15. Podsumowanie tematu

1. Ali ibn Abi Talib (ok. 604-661pne.)

2. Bateman F. Sir (1897) The idiot; his place in creation and his claim on society. Produced by Jana Srna, Mark Young, Bryan Ness and the Online Distributed Proofreading Team at: http://www.pgdp.net

3. Boxsel, M. van (2004) Encyklopedia głupoty, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B.

4. Cippola, C. M. (2011) The basic laws of human stupidity. Societa Editrice il Mulino, Bologna

5. Dobrowolski J. (2019) Filozofia głupoty. Wydawnictwo Naukowe PWN (wyd 2 dodruk)

6. Doliński D. (2017) Uwaga głupota! Charaktery 11/2017

7. Erazm z Rotterdamu (1515) Pochwała Głupoty; w: Korespondencja Erazma z Rotterdamu z Marcinem van Dorpem w sprawie »Pochwały głupoty« (1514—1515), przekład Edwin Jędrkiewicz, wstęp Henryk Barycz, Zakład Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Biblioteka Narodowa nr 81, seria II, 1953 Wrocław

8. Gazdik, I. (2018) The power of stupidity, Telicom XXX 2

9. Marina, J. A. (2010) Porażka inteligencji, czyli głupota w teorii i praktyce. Wydawnictwo WAM

10. Markus, Zoltan (1993) "FOOLERY, SIR, DOES WALK ABOUT THE ORB LIKE THE SUN”: FOOL-CHARACTERS AND COMIC DRAMATIC STRUCTURES IN HAMLET, TWELFTH NIGHT. AND TROILUS AND CRESSIDA. A thesis submitted to the Faculty of Arts of the University of Birmingham for the degree of MASTER OF PHILOSOPHY, The Shakespeare Institute School of English, Faculty of Arts, University of Birmingham, Birmingham, England

11. Marmion, J-F. (2019) (red.) Głupota; nieoficjalna biografia, Wydawnictwo Dolnośląskie, Publicat SA

12. May, Th. (2015) The unexpected power of stupidity. Adelaide

13. Mella, P. (2017) Intelligence and stupidity; —The Educational Power of Cipolla’s Test and of the “Social Wheel”. Scientific Research Institute, Creative Education 2017, 8, 2515 -2534

14. Putrill C. (2017) The five universal laws of human stupidity.

15. Stawiszyński T. (2016) Głupota: Gwałt przesądu. Rozmowa z Jackiem Dobrowolskim

i Michałem Pawłem Markowskim. Dwutygodnik.com strona kultury, Wydanie 184

16. Sygut T. (2006) A głupota ma się dobrze. Wywiady, z: prof. Dariusz Doliński, psycholog

17. Sztumski W. (2018) Takie sobie myśli o głupocie. http://www.sprawynauki.edu.pl/archiwum/dzia%C5%82y-wyd-elektron/288-filozofia-el/2486-takie-sobie-mysli-o-gupocie

18. Zembrzuski, M. (2008) Głupota i jej formy według św. Tomasza z Akwinu. www.katedra.uksw.edu.pl

19. Cytaty z kategorii: Mądrość i głupota. https://www.zamyslenie.pl/kategorie/madrosc_glupota/

20. Are You StoOpid Test. https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&ei=uSdIXsqYG-6LmwWbh7SwCg&q=are+you+stupid+test&oq=are+you+stoOpid+&gs_l=psy-ab.1.2.0i13j0i13i30l5j0i22i30j0i13i30l3.3471.13083..16752...0.2..0.130.4322.44j8......0....1..gws-wiz.....0..0i71j33i22i29i30j0i67j0j0i131j0i22i10i30j0i19j0i22i30i19j0i13i30i19j0i10i19j0i22i10i30i19._ReHdIrThh0

W zakresie wiedzy;

Rozróżnia, porównuje główne interpretacje pojęcia głupoty wynikające z zróżnicowanych teoretycznie podstaw

Wyjaśnia jaką rolę w życiu człowieka mogą pełnić zróżnicowane poziomy głupoty, opisane w modelach teoretycznych

Analizuje czynniki składające się na zachowania na różnych poziomach „głupoty”

Analizuje związki zachowań określanych jako głupota z konsekwencjami dla jednostki i zbiorowości

W zakresie umiejętności

Rozróżnia i rozumie teoretyczne modele wiedzy wyjaśniającej zjawisko głupoty

Potrafi odróżnić „głupie” zachowania od innych rodzajów funkcjonowania jednostki i grupy, społeczeństwa

Potrafi przeprowadzić diagnozę i opis poziomu głupoty w oparciu o wiedzę teoretyczną

Opisuje zachowania w kanonie kryterialnym zawartym w teoretycznym ujęciu tego pojęcia

W zakresie kompetencji społecznych

Rozpoznaje zachowania z punktu widzenia ich wartości opisanych w modelu społecznym głupoty

Jest w stanie dostosować swoje zachowania werbalne do realiów społecznych

Obecność, aktywność, prace pisane