Anthropology of the New World

Seminarium jest wspólne dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Gdańskiego

Celem seminarium jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami związanymi z rozwojem kulturowym na obszarze Ameryki i Oceanii, zarówno w okresie przed jak i po kontakcie z Europejczykami i następującej po nim kolonizacji. Ze względu na stosunkowo niedawne, zależnie od obszaru, (koniec XV wieku aż początki wieku XIX) początki procesu poznawania a następnie badań tych społeczności, mamy możliwość konfrontacji różnych źródeł - historycznych, etnograficznych czy wreszcie, ostatnio, archeologicznych – co pozwala na analizy i interpretacje badanych zjawisk z różnych perspektyw metodologicznych a zarazem daje pole dla szerokiego zakresu badań między i interdyscyplinarnych.

Na seminarium zwrócona także zostanie uwaga na polskie badania na wspomnianym obszarze, często zapomniane czy mało znane.

Dobór tematów uwzględniać będzie zainteresowania Uczestników Seminariów, którzy będą proszeni o przygotowania referatów i/lub prac zaliczeniowych.

Oto niektóre z proponowanych, ramowych tematów seminarium:

- Skąd się wzięli? Kwestia zaludnienia Nowego Świata

- Podobieństwa i różnice w rozwoju gospodarczo-ekonomicznym Starego i Nowego Świata

- Handel i żegluga w Ameryce i na Oceanii

- Rytualne gry, rytualne wojny i problem ofiar ludzkich w kulturach Nowego Świata

- Budowle dla Bogów: Piramidy, świątynie, grobowce

- Od rongo-rongo z Rapa Nui po hieroglify Majów - Systemy przekazu informacji w kulturach Nowego Świata

- Polscy badacze Oceanii

- Na obrzeżach nauki, czyli o roli tzw. „border sciences” w badaniach i interpretacji kultur Nowego Świat

Uzupełnieniem do Seminarium będzie wykład „Imperia prekolumbijskiej Ameryki” (semestr zimowy 2022/2023, hybrydowo) na którym omówione zostaną zagadnienia związane z dwoma największymi organizacjami państwowymi które napotkali europejscy przybysze w początkach XVI wieku: Trójprzymierzem (Imperium Azteków) na obszarze dzisiejszego Meksyku oraz Państwem (imperium) Inków na obszarze Andów. Tytułem porównawczym omówione przedstawione zostaną na tym wykładzie, w sposób syntetyczny, organizacje wczesno państwowe Muisków (dzisiejsza Kolumbia) i Majów (Meksyk, Gwatemala, Honduras, Salwador, Belize)

Literatura (wybór):

Uwaga. Podana literatura obejmuje tylko podstawowe pozycje w języku polskim, ze względu na ich dostępność. Będzie ona uzupełniona pozycjami w językach obcych (głównie angielskim) do prac seminaryjnych, stosownie do wybranych tematów, nawiązujących do zainteresowań PT Uczestników Seminarium. Uwaga ta dotyczy również ewentualnych tematów prac magisterskich.

Literatura obowiązkowa:

Buck, Peter H. (Te Rangi Hiroa) Wikingowie Pacyfiku, (tłumaczenie: A Posern –Zieliński, M. Posern-Zielińska) PIW, Warszawa 1983

Buliński, T., Kairski, M. (red.). Sny, trofea, geny i zmarli. "Wojna" w społecznościach przedpaństwowych na przykładzie Amazonii Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006

Elbanowski, Adam Kraina Mwisków. Przewodnik po Eldorado, Wydawnictwo Diogenes, Warszawa 1999

Gąssowski, Jerzy i Ludomir Łoźny Indianie Ameryki Północnej. Przeszłość i teraźniejszość. Pułtusk 2018 – wersja pdf do pobrania online: https://theexplorersclubpolska.pl/category/inne/publikacje/

Grube, Nikolai (red) Majowie. Niezwykła cywilizacja. Buchmann, 2011

Kroeber, Theodora Ishi. Człowiek dwóch światów Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978

Szemiński, Jan i Mariusz S. Ziółkowski Mity, rytuały i polityka Inków, PIW, wydanie III rozszerzone, Warszawa 2021.

Ryszard Tomicki Tenochtitlan 1521, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1984

Literatura rozszerzona:

Bernardino de Sahagún, Rzecz z dziejów Nowej Hiszpanii. Księgi I, II, III, przeł. Kamila Baraniecka i Marta Leszczyńska, z serii: "Biblioteka Klasyków Antroplogii", Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2007

Bernal Diaz del Castillo Pamiętnik żołnierza Korteza, czyli Prawdziwa historia podboju Nowej Hiszpanii Wyd. MON, Warszawa 1962

Garcilaso de la Vega, El Inca. O Inkach uwagi prawdziwe. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2017.

Ignacy Domeyko Araukania i jej mieszkańcy, Polskie Towarzystwo Studiów Latynoamerykanistycznych, Warszawa 1992

Aleksander Lech Godlewski Na Morzach Południowych, Ossolineum, Warszawa 1976

Jan Stanisław Kubary, Obrządki pogrzebowe Pelauczyków. Doczynek etnograficzny., Ateneum, t.1.2.1 Warszawa 1885 ss. 50-61 dostęp online:

https://polona.pl/item/obrzadki-pogrzebowe-pelauczykow-doczynek-etnograficzny,ODk3NzgzNzQ/3/#info:metadata

Justyna Olko, Meksyk przed Konkwistą, PIW, Warszawa 2010

Aleksander Posern-Zieliński,

- Ruchy społeczne i religijne Indian hiszpańskiej Ameryki Południowej (XVI–XX w.). Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Ossolineum, 1974

- Kraina Inkarrí: Szkice etnologiczne o Peru. Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985

Jan Szemiński, Inkowie o Inkach: antologia. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział „Artes Liberales”, 2015.

Ryszard Tomicki, Ludzie i bogowie : Indianie meksykańscy wobec Hiszpanów we wczesnej fazie konkwisty, Ossolineum, Warszawa-Wrocław 1990

Po ukończeniu zajęć uczestnik:

Zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowaną w archeologii, antropologii kulturowej i historii Nowego Świata;

Ma podstawową wiedzę w zakresie analizy, opisu i interpretacji różnorakich typów źródeł do badania dawnych społeczności Nowego Świata;

Ma podstawową wiedzę o powiązaniach międzydyscyplinarnych z obszaru nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych;

Ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie antropologii ogólnej i archeologii Nowego Świata;

Zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury właściwych dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie antropologii ogólnej i archeologii Nowego Świata;

Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze w zakresie antropologii ogólnej i archeologii Nowego Świata kierując się wskazówkami opiekuna naukowego;

Potrafi rozpoznawać, wykorzystywać, analizować i klasyfikować źródła archeologiczne, antropologiczne i historyczne;

Ma świadomość kompleksowej natury kultury i jej złożoności, rozumie potrzebę analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka.