Życie codzienne ludności Kaukazu Południowego na przełomie epoki brązu i żelaza

ogólnouniwersyteckie

w sali

Kaukaz Południowy pomimo marginalnego postrzegania jest obszarem niezwykle ważnym dla ludzkiej cywilizacji. Zwłaszcza w epoce brązu i żelaza, kiedy to „kaukascy górale” tworzyli bardzo zróżnicowane i zaawansowane technicznie oraz gospodarczo społeczeństwo. Wykład ma na celu przybliżenie słuchaczom tego społeczeństwa, przede wszystkim z perspektywy tworzących go ludzi i ich wzajemnych powiązań, a nie typowego opisu kolejnych kultur archeologicznych.

Wykład ma za zadanie przedstawienie słuchaczom najnowszych wyników badań archeologicznych, archeometrycznych i paleośrodowiskowych na temat: źródeł utrzymania i sposobu życia typowego mieszkańca regionu, jego miejsca w systemie społeczno-gospodarczym i społeczno-kulturowym oraz relacji ze środowiskiem

naturalnym. W odróżnieniu od sąsiednich regionów bliskowschodnich i stepu euroazjatyckiego przełom II i I tysiąclecia p.n.e. jest dla Kaukazu Południowego czasem niebywałej prosperity, zarówno w odniesieniu do rozwoju gospodarczego, technologicznego, jak również społecznego. Regionalne optimum klimatyczne rejestrowane w danych geoarcheologicznych przełożyło się na poprawę warunków bytowych miejscowej ludności, dzięki czemu na nowo rozkwitło rolnictwo, pojawiły się pierwsze ośrodki miejskie oraz nastąpiła intensyfikacja produkcji rzemieślniczej. Niniejsze zajęcia będą miały na celu przedstawienie najważniejszych zagadnień związanych z poruszanym okresem przede wszystkim z perspektywy jednostki oraz małej grupy społecznej.

Wśród zagadnień poruszanych w toku wykładu znajdą się:

- Klimat, woda i złoża- trzy czynniki kształtujące ludzki krajobraz Kaukazu Południowego

- „Kaukaski góral” epoki brązu i żelaza w ujęciu antropologicznym

- Organizacja przestrzeni mieszkalnej

- Rekonstrukcja kuchni i diety z perspektywy badań interdyscyplinarnych

- Rolnictwo i hodowla jako elementy spajające regionalną gospodarkę, ale antagonizujące społeczeństwo

- Rzemiosło: stacjonarne vs wędrowne oraz jego nauka

- Handel i jego zasięg

- Przyczyny i przejawy militaryzacji społeczeństwa

- Hierarchia społeczna i organizacja polityczna

- Pamięć społeczna ludności regionu w zapisie archeologicznym

-Sagona A. 2018, The Archaeology of the Caucasus, Cambridge: Cambridge University Press.

-Badalyan R., Avetisyan A. 2007, Bronze and Early Iron Age Archaeological Sites in Armenia I. Mt. Aragats and its Surrounding Region. British Archaeological Reports International Series 1697, Oxford.

- Rova, E., Tonussi, M. (red.) 2017, At the Northern Frontier of Near Eastern Archaeology. Recent Research on Caucasia and Anatolia in the Bronze Age (Subartu XXXVIII)

- Reinhold S. 2007, Die Spätbronze und frühe Eisenzeit im Kaukasus. Materielle Kultur, Chronologie und überregionale Beziehungen, Universitätforschungen zur prähistorischen Archäologie Band 144, Bonn: Dr Rudolf Hambelt GmbH.

-Guarducci G. 2019, Nairi Lands: The Identity of the Local Communities of Eastern Anatolia, South Caucasus and Periphery During the Late Bronze and Early Iron Age. A Reassessment of the Material Culture and the Socio-Economic Landscape, Oxford: Oxbow books.

- Smith A.T., Badalyan R., Avetisyan P., Greene A., Minc L. 2009, The Archaeology and Geography of Ancient Transcaucasian Societies Volume 1. The Foundations of Research and Regional

Survey in the Tsaghkahovit Plain, Armenia, Oriental Institute Publications Volume 134, Chicago

- Issar, A., Zohar, M., 2007, Climate Change- Environment and History of the Near East, Berlin: Springer

- Smith A.T. 2015, The Political Machine: Assembling Sovereignty in the Bronze Age Caucasus, Princeton: Princeton University Press.

-Çifçi A. 2017, The Socio-Economic Organisation of the Urartian Kingdom, Leiden: Brill.

- Narimanishvili, G. (red). 2014, Problems of Early Metal Age Archaeology of Caucasus and Anatolia. Proceedings of International Conference, Tbilisi: Georgian National Museum

Widza i umiejętności:

Po ukończeniu zajęć student:

- zna specyfikę omawianego regionu i okresu chronologicznego

- definiuje pojęcia, terminy oraz najważniejsze zagadnienia związane z Kaukazem Południowym oraz badaniami paleośrodowiskowymi i archeometrycznymi

- formułuje pytania badawcze związane archeologią Kaukazu Południowego, paleoekonomią oraz archeologią typu household

- wykorzystuje zdobytą wiedzę we własnych badaniach nad uwarunkowaniami społeczno-gospodarczymi dawnych społeczeństw

Kompetencje społeczne:

Student:

- rozumie zależność społeczności ludzkich od środowiska

- identyfikuje sieci powiązań między gospodarką, społeczeństwem oraz kulturą ludzką

- wykazuje otwartość na interdyscyplinarne podejście w procesie badawczym

Sprawdzian w postaci w postaci pisemnego testu (dopuszczalna ustana poprawka)