Historia historiografii 3104-SMZ19HH
Konwersatorium (KON) Semestr zimowy 2019/20

Wybrane pozycje:

– Anzenbacher Arno, Wprowadzenie do filozofii, przełożył Juliusz Zychowicz, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, 2018.

– Błachowska Katarzyna, Narodziny Imperium. Rozwój terytorialny państwa carów ujęciu historyków rosyjskich XVIII i XIX wieku, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2001.

– Grabski Andrzej Feliks, Kształty historii, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1983.

– Grabski Andrzej Feliks, Spór o prawa dziejowe. Kontrowersje wokół Henry’ego Thomasa Buckle’a w Polsce w dobie pozytywizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, Lublin 2002

– Grabski Andrzej Feliks, Dzieje historiografii, wprowadzenie Rafał Stobiecki, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2003.

– Grabski Andrzej Feliks, Zarys historii historiografii polskiej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2003.

– Hroch Miroslav, Małe narody Europy: perspektywa historyczna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław–Warszawa–Kraków 2003, 2008;

– Hegel, Wykłady z filozofii dziejów, t. I, II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.

– Historia w Uniwersytecie Lwowskim: badania i nauczanie do 1939 roku, redakcja naukowa Jerzy Maternicki, Joanna Pisulińska, Leonid Zaszkilniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2016.

– Iggers Georg G., Historiografia XX wieku. Przegląd kierunków badawczych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.

– Kariejew Mikołaj, Najnowszy zwrot w historiografii polskiej (1861–1886), Nakładem „Kraju”, Kraków 1888.

– Kariejew Nikołaj, Upadek Polski w literaturze historycznej, przekład z rosyjskiego, Druk Wł.L. Anczyca i Spółki, Kraków 1891.

– Kelly Donald R., Granice historii. Badanie przeszłości w XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

– Kelly Donald R., Losy historii. Padania przeszłości od Herdera do Huizingi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.

– Kuderowicz Zbigniew, Filozofia dziejów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983.

– Łotman Jurij, Rosja i znaki: kultura szlachecka w wieku XVIII i na początku XIX, przekład Bogusław Żyłko, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 1999, 2010.

– Maternicki Jerzy, Historia i życie narodu. Poglądy i postawy historyków polski XIX i XX w., Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009.

– Opowiadanie historii w niemieckiej refleksji teoretycznohistorycznej i literaturoznawczej od oświecenia do współczesności, wybór, przekład i opracowanie Jerzy Kałążny, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2003.

– Paszkiewicz Henryk, Początki Rusi, z rękopisu przygotował Krzysztof Stopka, Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, Kraków 1996.

– Rosner Katarzyna, Narracja, tożsamość i czas, Universitas, Kraków 2003, 2006.

– Rutkowski Tadeusz Paweł, Nauki historyczne w Polsce 1944 – 1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.

– Serczyk Jerzy, 25 wieków historii. Historycy i ich dzieła, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1994.

– Serejski Marian Henryk, Europa a rozbiory Polski, Państwowe Wydawnictwo naukowe, Warszawa 1970.

– Spengler Oswald, Zmierzch Zachodu. Zarys morfologii historii powszechnej, wybrał, opracował i przypisami opatrzył Helmut Werner, przełożył Józef Marzęcki, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2014.

– Stobiecki Rafał, Klio na wygnaniu: z dziejów polskiej historiografii na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii po 1945 r., Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2005.

– Szumski Jan, Polityka i historia. ZSRR wobec nauki historycznej w Polsce w latach 1945–1964, Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa 2016.

– Topolski Jerzy, Jak się pisze i rozumie historię: tajemnice narracji historycznej, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1996 i nast.

– Topolski Jerzy, Od Achillesa do Béatrice de Planissolles. Zarys historii historiografii, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1998.

– Wierzbicki Andrzej, Historiografia polska doby romantyzmu, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Wrocław 1999.

– Walicki Andrzej, Rosyjska filozofia i myśl społeczna od oświecenia do marksizmu, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973.

– Walicki Andrzej, Idea narodu w polskiej myśli oświeceniowej, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”, T. 26 (1980).

– Wierzbicki Andrzej, Groźni i wielcy. Polska myśl historyczna XIX i XX wieku wobec rosyjskiej despotii, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2001.

– Wierzbicki Andrzej, Poczet historyków polskich, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2014.

Podczas Na poszczególnych zajęciach omawiane będą teksty wybranych historyków i filozofów.

Po ukończeniu zajęć student:

– zna w stopniu pogłębionym najważniejsze kierunki badawcze historiografii, uwarunkowania społeczne, kulturowe i ideowe ich powstania;

– zna specjalistyczną terminologię z zakresu historii historiografii;

– wie, jaką rolę historia jako nauka pełniła w procesach społeczno-kulturowych w szczególności w XIX i XX w.;

– rozumie wpływ najważniejszych systemów filozoficznych i ideologii na sposób postrzegania historii i możliwości jej badania;

– rozumie wpływ innych nauk na historię w procesie jej rozwoju jako dyscypliny naukowej;

– rozumie wpływ zróżnicowanych uwarunkowań na kształt i przemiany współczesnych nauk historycznych;

– potrafi scharakteryzować główne nurty przeszłej i współczesnej historiografii;

– umie usytuować własne badania i doświadczenia jako historyka w kontekście historycznym rozwoju dyscypliny.

Podstawę wystawienia oceny z zajęć stanowią:

– przygotowanie do zajęć;

– aktywny udział w dyskusji;

– ocena uzyskana ze sprawdzianu pisemnego, który odbędzie się na ostatnich zajęciach.

Szczegółowa problematyka:

– filozofia a historia: wpływ koncepcji filozoficznych na badania nad przeszłością i jej sposób jej objaśniania przez historyków: idealizm, historiozofia Hegla, pozytywizm, marksizm w recepcji historyków;

– historiografia a historiozofia;

– naród, państwo, krąg cywilizacyjny jako podstawowe kategorie opisu i objaśniania przeszłości w XIX i pierwszej połowie XX w.;

– odmienne interpretacje tych samych wydarzeń – jak odczytywać przekaz historyka;

– wiek XIX wiekiem historii – wpływ koncepcji historyków na kształtowanie pamięci historycznej społeczeństw;

– od pewności, że historyk obiektywnie bada i opisuje przeszłość do zwątpienia w możliwość poznania przeszłości – przyczyny i konsekwencje zmiany podejścia;

– uwikłania historyków – wpływ wydarzeń współczesnych na kierunki badań i formułowane przez historyków interpretacje.

analiza tekstu historiograficznego, dyskusja, praca pod kierunkiem