Historia starożytnego Rzymu

ogólnouniwersyteckie

Dzieje Rzymu: podstawowe zagadnienia, dyskusje i kierunki badań.

Wykład węzłowych zagadnień z dziejów wspólnoty rzymskiej, od założenia Miasta do upadku Cesarstwa Zachodniego, z naciskiem na ewolucję społeczeństwa rzymskiego, instytucje państwowe, w tym religijne oraz reguły gry politycznej, a także rolę czynnika wojskowego.

Zakres tematów:

Założenie Rzymu na tle makroregionalnym (zachodni basen Morza Śródziemnego) i lokalnym (Italia tyrreńska).

Rzym królewski: rozwój terytorialny, społeczny i instytucjonalny.

Wczesna republika: sojusz z Latynami, walka stanów i jej przezwyciężenie.

Stworzenie mechanizmów ekspansji oraz podbój Italii i basenu śródziemnomorskiego.

Klasyczna republika rzymska (IV-II w. przed Chr.): społeczeństwo, instytucje, życie polityczne.

Kryzys i upadek republiki: przyczyny, objawy, przebieg.

Od republiki do cesarstwa: kwestie ustrojowe i polityczne (Pax Romana i ustanie podbojów).

Tworzenie społeczeństwa imperialnego: romanizacja imperium i jej granice.

Powstanie i rozwój chrześcijaństwa; chrześcijanie a imperium.

Kryzys cesarstwa w III w.: przyczyny i skutki.

Nowe imperium, jego społeczeństwo, instytucje i funkcjonowanie.

Chrystianizacja imperium; chrześcijaństwo a cywilizacja grecko-rzymska.

Wielka wędrówka ludów, podział imperium i upadek cesarstwa na Zachodzie: przypadek czy nieuchronny proces dziejowy?

T. Cornell, The Beginnings of Rome. Italy and Rome from the Bronze Age to the Punic Wars (c. 1000-264 BC), London-New York 1995.

W.V. Harris, War and Imperialism in Republican Rome. 327-70 B.C., Oxford 1979.

R. Syme, The Roman Revolution, Oxford 1939 (i wiele późniejszych wydań).

F. Jacques, J. Scheid, Rome et l’intégration de l’Empire (44 av. J.-C.–260 ap. J.C.), Paris 1992.

E. Stein, Histoire du Bas-Empire. I: De l’État romain à l‘État byzantin (284-476), Bruges 1959.

Po zaliczeniu wykładu uważny student ma świadomość specyfiki bytu społeczno-politycznego, jakim był Rzym, rozumie jego znaczenie dziejowe i zdaje sobie sprawę z natury problemów badawczych, z jakimi borykają się badacze jego dziejów.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu oraz kryterium oceny jest obecność na wykładach.