Jeźdźcy Apokalipsy. Klimat, zaraza, wojna i głód w archeologii kultur basenu Morza Śródziemnego

ogólnouniwersyteckie

w sali

Czy i w jakim stopniu katastrofy naturalne takie jak pandemie, trzęsienia ziemi czy zmiany klimatyczne, niosące suszę, powódź, a w efekcie wojny i głód, miały decydujący wpływ na powstawanie i schyłek cywilizacji w basenie Morza Śródziemnego? Celem zajęć będzie wejście w nurt debaty toczącej się od wielu dekad w nauce światowej na temat roli katastrof w świecie starożytnym. Szukać też będziemy odpowiedzi na pytanie, czy skutecznym środkiem do zwalczenia skutków ludzkiego lenistwa, chciwości i strachu było stosowanie zarządzania kryzysowego. Zajęcia oparte będą o wiedzę z zakresu klimatologii, sejsmologii, bioarcheologii i historii, które konfrontowane będą z wybranymi przykładami z obszaru archeologii basenu Morza Śródziemnego w okresie od epoki Brązu po okres średniowiecza, ze szczególnym uwzględnieniem okresu późnej starożytności.

Czy i w jakim stopniu katastrofy naturalne takie jak pandemie, trzęsienia ziemi czy zmiany klimatyczne, niosące suszę, powódź, a w efekcie wojny i głód, miały decydujący wpływ na powstawanie i schyłek cywilizacji w basenie Morza Śródziemnego? Celem zajęć będzie wejście w nurt debaty toczącej się od wielu dekad w nauce światowej na temat roli katastrof w świecie starożytnym. Szukać też będziemy odpowiedzi na pytanie, czy skutecznym środkiem do zwalczenia skutków ludzkiego lenistwa, chciwości i strachu było stosowanie zarządzania kryzysowego. Zajęcia oparte będą o wiedzę z zakresu klimatologii, sejsmologii, bioarcheologii i historii, które konfrontowane będą z wybranymi przykładami z obszaru archeologii basenu Morza Śródziemnego w okresie od epoki Brązu po okres średniowiecza, ze szczególnym uwzględnieniem okresu późnej starożytności.

Cline E., 1177 B.C.: The Year Civilisation Collapsed, Princeton: Princeton University Press 2014

Ellenblum, R., The Collapse of the Eastern Mediterranean. Climate Change and the Decline of the East, 950-1072, Cambridge: Cambridge University Press 2012.

Haldon, J., Eisenberg, M., Mordechai, L. et al., ‘Lessons from the past, policies for the future: resilience and sustainability in past crises.’ Environment System Decisions (2020). https://doi.org/10.1007/s10669-020-09778-9

Harper, K., The fate of Rome. Climate, disease, and the end of an empire. Princeton: Princeton University Press 2017.

Izdebski, A., Pickett, J., Roberts, N., Waliszewski, T., ‘The environmental, archaeological and historical evidence for regional climatic changes and their societal impacts in the Eastern Mediterranean in Late Antiquity.’ Quaternary Science Reviews 136 (2016) :189–208.

Morris, I., Dlaczego Zachód rządzi - na razie, Zysk i S-ka, Warszawa 2015.

Parker, G., Globalny kryzys. Wojna, zmiany klimatyczne i katastrofa w XVII wieku, wyd. Napoleon V, Warszawa 2019.

Student uzyska podstawową wiedzę o rozwoju cywilizacyjnym basenu Morza Śródziemnego w okresie od epoki Brązu po średniowiecze. Szczególny akcent położony zostanie na związki pomiędzy wydarzeniami o charakterze społeczno-politycznym, a wydarzeniami środowiskowymi, mającymi charakter katastrof naturalnych, takimi jak zmiany klimatyczne, trzęsienia ziemi, pandemie, susze i głód. Student pozna podstawowe źródła dotyczące tych zagadnień, główne nurty współczesnej dyskusji naukowej oraz wpływ, jaki te wydarzenia miały na zachowania społeczne ówczesnych cywilizacja. Uzyska narzędzia do samodzielnego pogłębiania tych zagadnień oraz prowadzenia dyskusji i oceny dotychczasowych teorii, w oparciu o wiedzę płynącą ze źródeł środowiskowych, historycznych i archeologicznych.

Warunkiem zaliczenia jest aktywny udział w zajęciach (dyskusja) oraz złożenie pracy pisemnej. Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w ciągu semestru. Zaliczenie odbędzie się na podstawie eseju pisanego w oparciu o tematykę przedstawioną przez prowadzącego zajęcia na początku semestru.