Mozaiki antyczne we wschodniej części morza śródziemnego

ogólnouniwersyteckie

w sali

Wykład poświęcony jest mozaice greckiej (od V w. p.n.e.), hellenistycznej, rzymskiej i

późnoantycznej (do pocz. VII w. n.e.). Mozaiki pochodzą ze stanowisk archeologicznych w

Grecji, na Cyprze, Turcji, Syrii, Jordanii, Izraela, Libanu, Egiptu i Libii. Oprócz mozaik

odkrytych w XIX i XX w., na wykładzie będą omówione odkrycia dokonane w ostatnich

latach.

Mozaiki dekorowały posadzki, ściany i sufity budynków prywatnych, publicznych i

oczywiście miejsca kultów religijnych. Wykład omówi historię mozaiki w sposób regionalny

i historyczny. Omówimy tematy geometryczne i figuralne mozaik (mitologiczne, z życia

prywatnego, historyczne), które stanowiły część dekoracji architektonicznej, w ich

kontekście. Zastanowimy się nad symboliką i semantyką poszczególnych repertuarów

dekoracyjnych.

Wykład poświęcony jest mozaice greckiej (od V w. p.n.e.), hellenistycznej, rzymskiej i

późnoantycznej (do pocz. VII w. n.e.). Mozaiki pochodzą ze stanowisk archeologicznych w

Grecji, na Cyprze, Turcji, Syrii, Jordanii, Izraela, Libanu, Egiptu i Libii. Oprócz mozaik

odkrytych w XIX i XX w., na wykładzie będą omówione odkrycia dokonane w ostatnich

latach.

Mozaiki dekorowały posadzki, ściany i sufity budynków prywatnych, publicznych i

oczywiście miejsca kultów religijnych. Wykład omówi historię mozaiki w sposób regionalny

i historyczny. Omówimy tematy geometryczne i figuralne mozaik (mitologiczne, z życia

prywatnego, historyczne), które stanowiły część dekoracji architektonicznej, w ich

kontekście. Zastanowimy się nad symboliką i semantyką poszczególnych repertuarów

dekoracyjnych.

Zarysy, podręczniki, dzieła ogólne:

Ph. BRUNEAU, La Mosaïque antique, Paris, 1987.

H. LAVAGNE, La Mosaïque, Paris, 1987.

R. LING, Ancient Mosaics, Princeton, 1998.

K.M.D. DUNBABIN, Mosaics of the Greek and Roman World, Cambridge, 1999.

B. ANDREAE, Antike Bidmosaiken, Mainz am Rhein, 2003.

Inne:

A. Grecja:

G. Åkerström-Hougen, The Calendar and Hunting Mosaics of the Villa of the Falconer in

Argos, Stockholm 1974.

S. Charitonidis, L. Kahil & R. Ginouvès, Les mosaïques de la Maison du Ménandre à

Mytilène, Berne 1970.

L. M. De Matteis, Mosaici di Cos: dagli scavi delle missioni italiane e tedesche (1900–1945),

Athens 2004.

G. Hellenkemper Salies, 'Römische Mosaiken im Griechenland', Bonner

Jahrbücher 186,1986, 241–284.

R. Sweetman, 'The Roman mosaics of the Knossos Valley', Annual of the British School at

Athens 98, 2003, 517–547.

R. Sweetman, The Mosaics of Roman Crete: Art, Archaeology and Social Change,

Cambridge 2013.

O. Wattel-de Croizant & I. Jesnick, 'The mosaics of the House of Mourabas in Sparta:

Orpheus and Europa', JBAA 144, 1991, 92–106.

S. E. Waywell, 'Roman mosaics in Greece', American Journal of Archaeology 83 (1979)

293–321.

B. Cypr:

W. A. Daszewski, Dionysos der Erlöser. Griechische Mythen in spätantiken Cypern, Mainz

am Rhein 1985.

W. A. Daszewski & D. Michaelides, Mosaic Floors in Cyprus, Ravenna 1988.

C. Kondoleon, Domestic and Divine: Roman Mosaics in the House of Dionysos, Ithaca &

London 1995.

D. Michaelides, Cypriot Mosaics, Nicosia 1987; revised edition 1992.

M.T. Olszewski, The iconographic programme of the Cyprus mosaic from the House of Aion

reinterpreted as an anti-Christian polemic (in:) W. Dobrowolski (ed.), Et in Arcadia Ego.

Studia memoriae professoris Thomae Mikocki dicata, Warsaw: Institute of Archaeology,

University of Warsaw, Warsaw 2013, 207-239.

C. Turcja:

L. Becker & C. Kondoleon (eds.), The Arts of Antioch: Art Historical and Scientific

Approaches to Roman Mosaics and a Catalogue of the Worcester Art Museum Antioch

Collection, Princeton 2005.

O. Bingöl, Malerei und Mosaik der Antike in der Terki, Mainz 1997.

L. Budde, Antike Mosaiken in Kilikien, Band I (Recklinghausen 1969); Band II

(Recklinghausen 1972).

S. D. Campbell, The Mosaics of Antioch, Subsidia Mediaevalia 15, Toronto 1988.

S. D. Campbell, The Mosaics of Aphrodisias in Caria, Subsidia Mediaevalia 18, Toronto

1991.

S. D. Campbell, The Mosaics of Anemurium, Subsidia Mediaevalia 25, Toronto 1998.

F. Cimok (ed.), Antioch Mosaics, Istanbul 1996; 2nd ed. 2004.

F. Cimok (ed.), Antioch Mosaics: A Korpus, Istanbul 2000.

F. Cimok (ed.), Mosaics in Istanbul, Istanbul 1997.

R. Ergec, Belkis-Zeugma and its Mosaics, Gaziantep 2007.

W. Jobst, B. Erdal & C. Gurtner, Istanbul: The Great Palace Mosaic, Istanbul 1997.

I. Lavin, 'Antioch hunting mosaics and their sources', Dumbarton Oaks Papers 17, 1963,

181–285.

D. Levi, Antioch Mosaic Pavements, Princeton 1947.

A.-M. Manière-Lévêque, Corpus of the Mosaics of Turkey, Volume 2. Lycia: Xanthos, Part 2:

The West Area, Bursa 2012.

C. R. Morey, Mosaics of Antioch, New York 1938.

M. Önal, Zeugma Mosaics: A Korpus, Istanbul 2009.

M.-P. Raynaud, Corpus of the Mosaics of Turkey, Volume 1. Lycia: Xanthos, Part 1: The

East Basilica, Bursa 2009.

V. Scheibelreiter-Gail, Die Mosaiken Westkleinasiens: Tessellate des 2. Jahrhunderts v. Chr.

bis Anfang des 7. Jahrhunderts n. Chr., Vienna 2011.

E. Yücel, The Great Palace Mosaic Museum, Istanbul 1987.

D. Izrael, Syria, Jordania i Egypt

J. Balty, Mosaïques antiques de Syrie, Brussels 1977.

J. Balty, Mosaïques d'Apamée: Musées Royaux d'Art et d'Histoire, guide du visiteur, Brussels

1986.

J. Balty, Mosaïques antiques du Proche-Orient: chronologie, iconographie, interprétation,

Paris 1995.

G. W. Bowersock, Mosaics as History: The Near East from Late Antiquity to Islam,

Cambridge, Mass., 2006.

W. A. Daszewski, Corpus of Mosaics from Egypt I: Hellenistic and Early Roman

Period, Aegyptiaca Treverensia 3, Mainz 1985.

H. Donner, The Mosaic Map of Madaba: An Introductory Guide, Kampen, Netherlands 1992.

HRH Princess S. el Hassan & M. Piccirillo, The Mosaics of Jordan, London 1993.

A. M. Madden, Corpus of Byzantine Church Mosaic Pavements from Israel and the

Palestinian Territories, Leuven 2014.

M.T. Olszewski, L'image et sa fonction dans la mosaïque byzantine des premières basiliques

en Orient: l'iconographie chrétienne expliquée par Cyrille de Jérusalem (314-387), Cahiers

Archéologiques 43, 1995, 9-34.

M.T. Olszewski, h. Saad, Pella-Apamée sur l'Oronte et ses héros fondateurs à la lumière

d’une source historique inconnue: une mosaïque d’Apamée, (in :) Héros fondateurs et

identités communautaires dans l’Antiquité, entre mythe, rite et politique (eds. M. P.

Castiglioni, R. Carboni, M. Giuman, H. Bernier-Farella), Padova 2018, 365-416.

R. & A. Ovadiah, Mosaic Pavements in Izrael, Rome 1987.

R. & A. Ovadiah, Hellenistic, Roman and Early Byzantine Mosaic Pavements in Israel, Rome

1987.

M. Piccirillo, I mosaici di Giordania, Rome 1986.

M. Piccirillo, The Mosaics of Jordan, Amman 1993.

Na zajęciach student zdobywa wiedzę ogólną o mozaice od jej początku, aż po czasy bizantyjskie.

Poznaje również, historię i geografię mozaiki, sztuki i architektury klasycznej i rzymskiej we

wschodnich prowincjach świata antycznego. Poznaje, oprócz poszczególnych zabytków, rolę mozaiki

w kontekście dekoracji architektonicznej. Zapoznaje się z mitologią grecką i rzymską. Poznaje również

problematykę społeczną i filozoficzną przy interpretacji dzieł sztuki antycznej.

Egzamin ustny polegający na omówieniu mozaiki w kontekście geograficznym i hitorycznym oraz

skomentowaniu kilku zabytków na podstawie ilustracji oraz osadzenia ich w kontekście epoki.