Archeologia i popkultura -relacje i interakcje

ogólnouniwersyteckie

Zapoznanie Słuchaczy z różnymi aspektami archeologii (od historii dyscypliny po nowoczesną

metodologię badań) i jej recepcji w kulturze popularnej, oraz szeregu interakcji pomiędzy

archeologią i popkulturą współcześnie. Wykład adresowany jest do Słuchaczy

zainteresowanych archeologią i jej wpływem na kulturę popularną.

mieszany: w sali i zdalnie

Zajęcia wprowadzą Słuchaczy za kulisy badań archeologicznych, pozwolą poznać rozwój

archeologii jako dyscypliny, prześledzić w jaki sposób zmieniało się współczesne postrzeganie

wielkich odkryć archeologicznych i wizerunku archeologa, oraz jak zmieniała się prezentacja

wyników badań archeologicznych przez samych archeologów. Słuchacze dowiedzą się o

związkach archeologii z polityką, jej wpływie na rozwój turystyki, prześledzą wpływ ważnych

odkryć na kulturę popularną i kulturę wysoką, np. ich oddziaływanie na architekturę, balet,

literaturę, wzornictwo, modę i film. Sprawdzą ile może być prawdy we współczesnych i

dawnych mitach o starożytności. Zobaczą jak odkrycia archeologiczne mogą wpłynąć na

współczesny krajobraz.

Archeologia to atrakcyjna "marka", która trwale wpisując się w kulturę popularną,

jednocześnie obrosła wieloma stereotypami. Większość z nas, chociaż przez chwilę, po

emocjonującym filmie czy lekturze, chciała/chciał zostać archeologiem. Dlatego niemal każdy

nosi w sobie wizerunek archeolożki/archeologa i ma własne wyobrażenie o jej/jego pracy.

Niezbędnym jej elementem są niezwykłe odkrycia, bo w powszechnym mniemaniu to one

decydują o sensie pracy na wykopaliskach. Rzadko natomiast zastanawiamy się, jakie

konsekwencje rodziły odkrycia archeologiczne, które oprócz oczywistego waloru naukowego,

sprzyjały np. rozwojowi turystyki, czy tworzyły szczególny klimat dla zmian w wystroju

wnętrz i w modzie, inspirowały literaturę, balet i film. Mniej oczywiste są też uwarunkowania

polityczne, które zwykle towarzyszyły badaniom.

Program kursu zakłada prezentację następujących zagadnień,

1. Bardzo krótka historia archeologii.

2. Archeolog – nudziarz, poszukiwacz skarbów czy celebryta? Postać archeologa w

literaturze, filmie i innych mediach. Współczesne autoprezentacje medialne archeologów.

3. Niebezpieczne związki archeologii i polityki.

4. Współczesne mity: tragedia Pompejów i poszukiwanie Atlantydy.

5. Archeologia i turystyka – relacje i interakcje w oparciu o wybrane przykłady.

6. „Archeomanie” – odkrycia archeologiczne a architektura, wystrój wnętrz, wzornictwo i

trendy w modzie i inne praktyczne „zastosowania” przeszłości.

7. Mity założycielskie, poszukiwanie narodowych bohaterów, budowanie tożsamości

etniczno-kulturowej dla prehistorii – czyli archeologia i propaganda.

8. Wielka bogini matka i matriarchat – etap w rozwoju społeczeństw czy współczesny

koncept?

9. Archeologia i X Muza.

Alex, J. 1965 Zmącony spokój Pani Labiryntu, Warszawa.

Alcock, S. 2002 Archaeologies of the Greek Past. Landscape, Monuments and Memories,

Cambridge.

Grant, M. 1986 Miasta Wezuwiusza, trad. H. Rowińska, Warszawa.

Holtorf, C. 2005 From Stonehenge to Las Vegas. Archaeology as a Popular Culture, Walnut

Creek.

Holtorf, C. 2007 Archaeology is a Brand! The Meaning of Archaeology in Popular Culture,

Walnut Creek.

Kristiansen, K. 1992 ‘The strength of the past and its great might’; an essay on the use of the

past, Journal of European Archaeology 1, 3-32.

Kristiansen, K. 2008 Should archaeology be in the service of ‘popular culture’? A theoretical

and political critique of Cornelius Holtorf’s vision of archaeology, Antiquity 82, 488-492.

Mattusch C. C. 2008, Rediscovery, in: C.C Mattusch (ed.), Pompeii and the Roman Villa: art

and culture around the Bay of Naples, Washington, 253-299.

Momigliano, N. & A. Farnaux 2017 Cretomania. Modern Desires for the Minoan Past, London

& New York.

Paver, M. 2015 Bogowie i wojownicy. Oko Sokoła, trad. M. Koczańska, Warszawa.

Ulanowska, A. 2008 Kultura minojska w polskim Internecie, Przegląd Biblioteczny 76.1, 111-

124.

Wooley, L. 1964 W poszukiwaniu przeszłości, Warszawa 1964.

Wybrane hasła z Wikipedii: pl.; en.; de.; fr.

Słuchacze zdobędą wiedzę o wybranym zakresie historii badań archeologicznych i ich

wpływie na otaczającą je, współczesną rzeczywistość. Dowiedzą się o związkach między

archeologią a polityką. Poznają niektóre problemy związane z interpretacją i

upowszechnianiem odkryć oraz roli jaką odgrywa w tych działaniach osoba archeologa.

Nabiorą umiejętności oceniającego spojrzenia na sposoby popularyzowania archeologii .

Docenią rolę dziedzictwa kulturowego ludzkości we współczesnym świecie, a zwłaszcza

uwrażliwieni zostaną na wieloaspektową i wciąż żywą obecność starożytności w kulturze

popularnej.

Rozwiną umiejętność formułowania wniosków i wyrażania z uzasadnieniem

(argumentowanie z wykorzystaniem poglądów innych autorów) własnej opinii.

Słuchacze zdobędą wiedzę o wybranym zakresie historii badań archeologicznych i ich

wpływie na otaczającą je, współczesną rzeczywistość. Dowiedzą się o związkach między

archeologią a polityką. Poznają niektóre problemy związane z interpretacją i

upowszechnianiem odkryć oraz roli jaką odgrywa w tych działaniach osoba archeologa.

Poznają różne postawy etyczne w zakresie odkryć i interpretacji archeologicznych

Umiejętności:

Rozwiną umiejętność formułowania wniosków i wyrażania z uzasadnieniem

(argumentowanie z wykorzystaniem poglądów innych autorów) własnej opinii.

Kompetencje:

Student z rozumie problematykę etyczną związaną z rzetelnością i uczciwością naukową ;

zrozumie problemy związane z interpretacją źródeł archeologicznych i historycznych i będzie

świadomy wieloaspektowości ich interpretacji.

Egzamin pisemny online

W trakcie zajęć prowadzona na żywo dyskusja na tematy poruszane na wykładzie – oceniania

na bieżąco aktywność studentów.

Egzamin pisemny on-line, oceniony według wartości procentowej zaliczonych pytań: od 0 do

50% - ocena niedostateczna, od 50,1% do 67% - ocena dostateczna, od 67,1% do 84% ocena

dobra, od 84,1 do 100% ocena bardzo dobra.