Ludzie i wojny w XX wieku

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Student powinien posiadać ogólną orientację w historii Polski i powszechnej XX w. (historia polityczna, gospodarcza, kultury, społeczna). Powinien znać podstawowe terminy i definicje.

Podczas planowanego wykładu zostanie zaprezentowana szeroka paleta zagadnień – od ogólnej wiedzy na temat wojen (teoria wojen, ich powody, zagadnienia polityczne, społeczne, kulturowe i ekonomiczne) przez takie zjawiska masowe jak migracje przymusowe czy nieformalna ekonomia po tematy szczegółowe (np. życie codzienne w III Rzeszy czy podczas powstania warszawskiego). Część spotkań zostanie poświęcona tematom związanym z pamięcią o II wojnie światowej i jej skutkach (m.in. wrzesień 1939 r., wypędzenia i migracje przymusowe, Kresy Wschodnie, folksdojcze).

Poszczególne tematy zostaną zaprezentowane na tle podobnych zjawisk w historii powszechnej.

Podczas planowanego wykładu zostanie zaprezentowana szeroka paleta zagadnień – od ogólnej wiedzy na temat wojen (teoria wojen, ich powody, zagadnienia polityczne, społeczne, kulturowe i ekonomiczne) przez takie zjawiska masowe jak migracje przymusowe czy nieformalna ekonomia po tematy szczegółowe (np. życie codzienne w III Rzeszy czy podczas powstania warszawskiego). Część spotkań zostanie poświęcona tematom związanym z pamięcią o II wojnie światowej i jej skutkach (m.in. wrzesień 1939 r., wypędzenia i migracje przymusowe, robotnicy przymusowi, Kresy Wschodnie, folksdojcze).

Poszczególne tematy zostaną zaprezentowane na tle podobnych zjawisk w historii powszechnej.

1. Wykład wprowadzający: skąd się biorą wojny?

2– 3. Wojny w XX wieku: ślady spotykane w podróży…

4. „Chciałbym zostać żołnierzem!”, czyli skąd się wzięło pokolenie „Kolumbów”.

5-6. „Przeżyć wojnę!”. Polskie strategie przetrwania 1939-1945.

7. Życie codzienne III Rzeszy.

8-9. Wojenny czarny rynek (od Francji po Japonię).

10. Życie codzienne podczas powstania warszawskiego.

11-12. Ludzie w drodze. Migracje przymusowe (przyczyny, przebieg, pamięć).

13. Wrzesień 1939 r. w polskiej pamięci zbiorowej.

14. Kresy Wschodnie w polskiej pamięci zbiorowej.

15. Zdrajcy? Folksdojcze w polskiej pamięci zbiorowej.

Jerzy Holzer, Europa wojen 1914-1945, Warszawa 2008; Timothy Snyder, Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem, Warszawa 2010;

Piotr T. Kwiatkowski, Lech M. Nijakowski, Barbara Szacka, Andrzej Szpociński, Między codziennością a wielką historią. Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, Gdańsk-Warszawa 2010;

Włodzimierz Mędrzecki, Szymon Rudnicki, Janusz Żarnowski, Społeczeństwo polskie w XX wieku, Warszawa 2003;

Lech M. Nijakowski, Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny, Warszawa 2008;

Barbara Szacka, Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2008;

Wojna. Doświadczenie i zapis, red. Sławomir Buryła, Paweł Rodak, Kraków 2006;

Marcin Zaremba, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001.

Studenci powinni w wyniku wykładu zrozumieć/nabyć:

- wiedzę o najważniejszych faktach i osobach związanych z historią Polski i historią powszechną, zwłaszcza podczas II wojny światowej.

- podstawową wiedze o procesach historycznych, społecznych i kulturalnych związanych z pamięcią zbiorowa, polityka historyczną i kreowaniem mitów.

- specyficzną sytuację polskiej pamięci zbiorowej, , w porównaniu do innych krajów europejskich.

- zrozumienie podstawowych metod analizy i interpretacji procesów historycznych.

- zrozumienie różnorodnych powiązań między różnymi rodzajami aktywności społecznej: politycznymi, kulturalnymi, ekonomicznymi.

1. Wykład będzie zakończony egzaminem w formie testu zawierającego od sześciu do dziesięciu pytań zamkniętych z zakresu prezentowanego podczas wykładu. Błędna odpowiedź na więcej niż połowę pytań uniemożliwia otrzymanie oceny pozytywnej i tym samym zaliczenie przedmiotu.

2. Do egzaminu nie będą dopuszczone osoby, które opuszczą (bez ważnego i udokumentowanego powodu) więcej niż trzy wykłady. Obecność na wykładzie uczestnik każdorazowo potwierdza podpisem.

Metody dydaktyczne

Tradycyjny wykład uniwersytecki, polegający na werbalnej prezentacji tematu przez prowadzącego. Połączenie opisu z objaśnianiem i wyjaśnianiem. Przekazywanie umiejętności interpretacji tekstów źródeł historycznych, źródeł ikonograficznych i filmowych oraz ujawnianie ciągów przyczynowo-skutkowych. Mile widziana komunikacja z uczestnikami (pytania, uszczegółowienie poszczególnych wątków, dyskusja). Podczas wykładu zostaną wykorzystane środki audiowizualne (prezentacje powerpoint, filmy).