Myśl filozoficzna hiszpańska i hispanoamerykańska

obowiązkowe

Znajomość historii Hiszpanii i Ameryki Łacińskiej.

Znajomość języka hiszpańskiego w stopniu średniozaawansowanym.

w sali

Zajęcia obejmują dwie części. Pierwsza poświęcona jest myśli hiszpańskiej, a druga hispanoamerykańskiej.

Celem pierwszej części zajęć jest przybliżenie głównych nurtów hiszpańskiej myśli filozoficznej, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu historycznego epoki, w której występują, a także wypływu, jaki wywierają na hiszpańskie utwory literackie.

Celem drugiej części zajęć jest zapoznanie studentów z głównymi nurtami, zagadnieniami i przedstawicielami hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej, od XIX do XXI wieku, uwzględniające kontekst historyczny i przemiany społeczno-polityczne.

Celem pierwszej części zajęć jest przybliżenie głównych nurtów hiszpańskiej myśli filozoficznej, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu historycznego epoki, w której występują. Podczas zajęć studenci poznają cechy szczególne hiszpańskiej myśli filozoficznej, czynniki warunkujące jej ewolucję, a także wpływ jaki wywierają na nie europejskie prądy filozoficzne (artystotelizm, neoplatonizm, stoicyzm, scholastyka, erazmizm, mistycyzm, makiawelizm, racjonalizm, krauzyzm, filozofia niemiecka - Schopenhauer i Nietzsche, egzystencjalizm). Zapoznają się również z poglądami myślicieli reprezentujących poszczególne prądy, a także uczą się odnajdywać omawiane przez nich treści filozoficzne w hiszpańskich tekstach literackich.

W drugiej części zajęć w perspektywie chronologicznej studenci zapoznają się z poszczególnymi nurtami, wybranymi zagadnieniami oraz dorobkiem wybranych myślicieli Hispanoameryki od końca XIX do XXI wieku, z uwzględnieniem kontekstu historycznego i przemian społeczno-politycznych. Po wprowadzeniu i zapoznaniu z problematyką myśli latynoamerykańskiej, przedstawione zostaną zagadnienia okresu pozytywizmu (antynomia cywilizacja – barbarzyństwo, założenia scjentystów) oraz przewartościowanie pozytywizmu i rozwój myśli indygenistycznej. Następnie omówiona zostanie kwestia autonomiczności myśli hispanoamerykańskiej oraz kwestia tożsamości hispanoamerykańskiej, teoria zależności (centrum – peryferia) oraz podstawy teoretyczne i dorobek wybranych przedstawicieli filozofii wyzwolenia, teologii wyzwolenia i teologii indiańskiej. Kolejnym tematem będą teorie postkolonialne i studia nad podporządkowaniem. Na koniec omówione zostaną koncepcje perspektywizmu indiańskiego oraz systemu autopoietycznego.

1. Myśl średniowieczna: hiszpańsko-arabska (Avempace, Averroes), hiszpańsko-żydowska (Ibn Gabiril, Maimónides) i chrześcijańska (Ramón Llull)

2. Hiszpańska myśl renesansowa: erazmizm (Juan Luis Vives) i mistyka hiszpańska

3. Szkoła z Salamanki: Francisco de Vitoria, Francisco Suárez, Martín de Azpilcueta

4. Hiszpańska myśl barokowa: antymakiawelizm (Pedro de Rivadeneyra, Juan de Mariana) i neostoicyzm (Francisco de Quevedo)

5. Hiszpańskie nurty reformatorskie: oświecenie (Gaspar Melchor de Jovellanos) i krauzyzm hiszpański (Julián Sanz del Río)

6. Myśl Pokolenia 98 (Miguel de Unamuno)

7. Myśl filozoficzna i społeczna José Ortegi y Gasseta

8. Wprowadzenie. Filozofia czy myśl filozoficzna? Filozofia hispanoamerykańska czy uniwersalna?

Myśl pozytywistyczna. Cywilizacja i barbarzyństwo. Scjentyzm. (Domingo Sarmiento, Gabino Barreda)

9. Przezwyciężenie pozytywizmu (José Martí).

Indygenizm. (Manuel González Prada, José Vasconcelos, José Carlos Mariátegui)

10. Problem tożsamości i autonomiczności hispanoamerykańskiej. (Leopoldo Zea)

11. Teoria zależności (Raul Prebish). Filozofía wyzwolenia: podstawy teoretyczne i wybrani przedstawiciele.

12. Teologia wyzwolenia i teologia indiańska.

13. Teorie postkolonialne (Walter Mignolo, Silvia Rivera Cusicanqui) i studia nad podporządkowaniem w Ameryce Łacińskiej.

14. Perspektywizm indiański (Eduardo Viveiros de Castro). System autopojetyczny (Francisco Varela, Humberto Maturana).

1. Abellán, J.L., Historia crítica del pensamiento español, Madrid, Espasa Calpe, 7 vol., 1979-1989.

2. Abellán, J.L., El erasmismo español, Madrid, Espasa Calpe, 2005

3. Saña, H., Historia de la filosofía española: su influencia en el pensamiento universal, Córdoba, Editorial Almuzara, 2007.

4. García, J. E., Filosofía hispánica concepto, origen y foco historiográfico, Pamplona, EUNSA, 1998.

5. Maceiras Fafián, M., Pensamiento filosófico español, Madrid, Síntesis, 2010

6. Górski, E., Hiszpańska refleksja egzystencjalna, Wrocław 1979.

7. Górski, E., José Ortega y Gasset i kryzys ideologii hiszpańskiej, Wrocław 1982.

8. Górski, E. (red.), Problemy człowieka we współczesnej myśli hiszpańskiej, Kraków 1982.

9. Sánchez, F. L., Pensamiento en la literatura española, Poznań 1992.

10. Beorlegui C., Historia del pensamiento latinoamericano. Una búsqueda incesante de la identidad, Universidad de Deusto, Bilbao 2004.

11. Cerutti Guldberg H., Filozofia naszoamerykańska = Filosofía nuestroamericana, przeł. J. Wojcieszak, Warszawa 2011.

12. Cerutti Guldberg H., Filosofía de la liberación latinoamericana, México 1983.

13. Derwich K., Modrzejewska M., Latin American Thought, Kraków 2016.

14. Fornet-Betancourt R., Estudios de filosofía latinoamericana, México 1992.

15. Gómez-Martínez J. L., Pensamiento iberoamericano.Siglo XIX, URL: http://www.ensayistas.org/critica/generales/gomez3.htm

16. Teorías sin disciplina (latinoamericanismo, poscolonialidad y globalización en debate), ed. S. Castro-Gómez y E. Mendieta, México 1998, URL: http://www.ensayistas.org/critica/teoria/castro/

17. Zea L, El pensamiento latinoamericano, edición digital 2003, URL: http://www.ensayistas.org/filosofos/mexico/zea/pla/

18. Positivismo argentino. Simuladores de la razón.Muestra biblio-hemerográfica sobre el positivismo como corriente de pensamiento hegemónica en Argentina entre 1880 y el Centenario, URL: http://www.bn.gov.ar/catalogo/positivismo-argentino-simuladores-de-la-razon-4

20. Tamayo Acosta J. (2009). La Teología de la Liberación. En el nuevo escenario político y religioso, Tirant lo Blanch.

21. Mignolo W. (2007), La idea de América Latina. La herida colonial y la opción decolonial, Barcelona: Gedisa.

22. Viveiros de Castro E. (2015), The Relative Native: Essays on Indigenous Conceptual Worlds. HAU.

23. Danowski D., Viveiros de Castro E. (2016), The Ends of the World.Polity.

Wiedza:

K_W01

K_W10

Student zna główne nurty hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej

K_W02

K_W03

Student zna terminologię używaną w opisie głównych nurtów hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej

K_W05

K_W11

Student zna cechy szczególne hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej, czynniki warunkujące ich ewolucję

Student zna sylwetki i poglądy przedstawicieli poszczególnych prądów myśli hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej

K_W10

Student ma podstawową wiedzę dotyczącą powiązań hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej z myślą filozoficzną innych krajów i regionów.

Umiejętności:

K_U02

K_U04

Student potrafi wskazać cechy szczególne hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej i jej poszczególnych nurtów

K_U02

K_U05

Student potrafi wskazać związek między nurtami hiszpańskiej myśli filozoficznej i konkretnymi wydarzeniami z historii Hiszpanii, które miały wpływ na jej ukształtowanie; potrafi usytuować poszczególne nurty myśli hispanoamerykańskiej w kontekście społeczno-politycznym.

K_U05

Student umie wskazać wpływ, jaki hiszpańska myśl filozoficzna wywiera na utwory literackie

K_U01

K_U03

Student potrafi korzystać ze źródeł i literatury obcojęzycznej dotyczącej hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej myśli filozoficznej

K_U03

K_U06

Student selekcjonuje i porządkuje informacje uzyskane w procesie uczenia się

Kompetencje społeczne:

K_K01

Student rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie

K_K06

Student ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Hiszpanii i Hispanoameryki

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest regularne uczęszczanie na zajęcia (dopuszczalne są dwie nieobecności) oraz zaliczenie egzaminu pisemnego obejmującego materiał omawiany na zajęciach. Ocena finalna składa się z ocen z dwóch testów pisemnych obejmujących materiał pierwszej i drugiej części zajęć.