Socjologia przestępczości: spory wokół polityki karania

ogólnouniwersyteckie

w sali

Celem zajęć jest krytyczna analiza współczesnych naukowych dociekań dotyczących przemian kontroli społecznej w odniesieniu do zjawiska przestępczości. Omówione zostaną podstawowe wątki debaty toczącej się wokół rozmaitych rozwiązań z zakresu polityki kryminalnej. Dotyczą one, m.in.: skuteczności mechanizmu prewencji ogólnej (deterrence), zmian organizacji pracy policji, oparte na teorii „wybitych szyb”, problemów współczesnego więziennictwa, postulatów szerszego wykorzystania negocjacji w sprawach karnych, jak również kontrowersji wiążących się z coraz szerszym wykorzystaniem nowoczesnych technologii w celu zapewnienia bezpieczeństwa. Uczestnicy dowiedzą się, jakie są podstawowe argumenty pojawiające się w sporach wokół rozmaitych propozycji „radzenia sobie” z przestępczością oraz w jakim stopniu poszczególne argumenty zostały potwierdzone (lub zakwestionowane) w badaniach empirycznych.

Pierwsza część wykładu poświęcona będzie analizie skali przestępczości i jej uwarunkowań. W tej części omówione zostaną podstawowe teorie przestępczości i kontroli społecznej oraz wyniki badań testujących założenia tych teorii. Kolejna część wykładu poświęcona będzie analizie konkretnych propozycji z zakresu polityki kryminalnej i penitencjarnej. Do tych ostatnich należą, m.in.: postulat zaostrzenia przepisów prawa karnego, którego zasadność jest uzależniona od rezultatów badań odstraszającego działania sankcji prawnych (prewencja ogólna), reform więziennictwa (w tym kontrowersje związane z prywatyzacją więzień), szerszego stosowania kar alternatywnych wobec kary pozbawienia wolności oraz mediacji w sprawach karnych, propozycja konsekwentnego karania sprawców nawet drobnych wykroczeń w duchu teorii „wybitych szyb”, prewencja kryminalna oparta na możliwie szerokim zastosowaniu monitoringu przestrzeni publicznej za pomocą kamer i wykorzystywanie programów komputerowych w celu identyfikacji „niebezpiecznych” miejsc i osób. Przedstawione zostaną podstawowe kontrowersje i dylematy, jakie wiążą się z wprowadzeniem każdej z tych propozycji.

Poniższa lista ma charakter orientacyjny i może zostać uzupełniona o dodatkowe, nowsze pozycje – szczegółowy spis lektur podany zostanie na początkowych zajęciach.

Kiersztyn, A. (2008) Czy bieda czyni złodzieja? Związki między bezrobociem, ubóstwem a przestępczością, WUW, rozdział 1 i 2 (reszta dla chętnych)

Wilson, J.Q. (1977), Thinking About crime, Vintage Books, rozdział „The Police and the Community” („Policja i przestępczość” – tłumaczenie)

Tilley N., Farrell G. & Clarke R.V. (2015) Target Suitability and the Crime Drop. In: Andresen M.A., Farrell G. (eds) The Criminal Act. Palgrave Macmillan, London

Dzierzgowski, J. (2007) David Garland i kultura kontroli, Kultura i Społeczeństwo, nr 3, s. 93-114

Selznick, P. (1966). Justice without trail. Law enforcement in Democratic Society, rozdz. 3. A sketch of the Policeman's working personality.

Wacquant, L. (2009). Punishing the Poor. The Neoliberal Government of Social Insecurity.

Christie, N. (2004). “Dogodna ilość przestępstw”.

Wilson, J.Q. & G. Kelling (1982). Broken Windows: The police and neighdorhood safety. The Atlantic Monthly.

Kelling, G.W. & C. Coles (2000) Wybite szyby, Media Rodzina, Poznań.

Taylor, R. (2006). Critic Incivilities reduction policing, zero tolerance, and the retreat from coproduction: Weak foundations and strong pressures. W: Police Innovation: Contrasting Perspectives, D. Weisburd & A. Braga (Eds.). Cambridge: Cambridge University Press., s. 98-114.

Pfeiffer, C., M. Windzio, & M. Kleimann (2007) Media, zło i społeczeństwo. Wykorzystanie mediów i ich wpływ na postrzeganie przestępczości i postawy wobec polityki karnej. Archiwum Kryminologii, t. 28: 33-55.

Schlosser, E. (1998). The Prison-Industrial Complex. The Atlantic Monthly.

Levitt, S. & S. Dubner (2011). “Freakonomia. Świat od podszewki”, Rozdz. 4 „Gdzie się podziali wszyscy przestępcy?”

Van Ness, D.W. (1993). New wine and old wineskins: Four challenges of restorative justice, Criminal Law Forum 4(2): 251–276

Chan, J., Moses, L.B. (2015). Is Big Data challenging criminology? Theoretical Criminology 20(1): 21-39

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)

K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk

K_W03 posiada pogłębioną wiedzę o strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach

K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych

K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego

K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej

K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii

K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W12 posiada pogłębioną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi

K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych

K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Egzamin (test)

Liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 4

Zasady zaliczenia poprawkowego: egzamin ustny

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 2h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu) – 15h