Literature and the Philosophy of Law

monograficzne
ogólnouniwersyteckie

w sali

Kolejne lektury mają na celu ukazanie powiązań pomiędzy wielką literaturą a filozofią prawa i filozofią polityczną. Głównymi materiałami źródłowymi podczas kolejnych wykładów będą: Hamlet i King Lear, William’a Shakespeare’a, a także Eurypides „Medea, Aeschylus”, Oresteia i Sophocles ‘a Ajax. Wszystkie teksty źródłowe będą w języku angielskim. Chociaż materiałem źródłowym będą teksty literackie, poruszone zostaną wszystkie główne tematy starożytnej i współczesnej filozofii politycznej i prawnej. Klasyczne lektury z zakresu filozofii politycznej będą przywoływane w zależności od okoliczności (np. Arystoteles, Platon, Tomasz z Akwinu, Machiavelli, Hobbes, Locke, Tocqueville, Marx, Mill i in.). W stosownych przypadkach omówione zostaną współczesne i historyczne dyskusje na temat orzecznictwa anglosaskiego i kontynentalnego.

Kolejne lektury mają na celu ukazanie powiązań pomiędzy wielką literaturą a filozofią prawa i filozofią polityczną. Głównymi materiałami źródłowymi podczas kolejnych wykładów będą: Hamlet i King Lear, William’a Shakespeare’a, a także Eurypides „Medea, Aeschylus”, Oresteia i Sophocles ‘a Ajax. Wszystkie teksty źródłowe będą w języku angielskim. Chociaż materiałem źródłowym będą teksty literackie, poruszone zostaną wszystkie główne tematy starożytnej i współczesnej filozofii politycznej i prawnej. Klasyczne lektury z zakresu filozofii politycznej będą przywoływane w zależności od okoliczności (np. Arystoteles, Platon, Tomasz z Akwinu, Machiavelli, Hobbes, Locke, Tocqueville, Marx, Mill i in.). W stosownych przypadkach omówione zostaną współczesne i historyczne dyskusje na temat orzecznictwa anglosaskiego i kontynentalnego.

Przykładowe tematy wykładów:

Przykładowy wykład numer 1 - Agamemnon, pt. 1 lub Oresteia.

Temat: teatr grecki i performatywne aspekty osobowości

Podczas wykładu zostanie przedstawiony świat, który Ajschylos prezentuje w Oresteii. Tekst jest fragmentem literatury, która początkowo była interpretowana jako dramatyczny spektakl. Jest on związany z koncepcją osoby. Również osoby mają aspekt performatywny i reprezentacyjny. Aspekt performatywny obejmuje wszystko, co osoba może powiedzieć lub zrobić prywatnie lub publicznie. Aspekt reprezentacyjny obejmuje sposoby, w jakie osoby mogą być konstruowane lub rozpoznawane społecznie, prawnie, filozoficznie, religijnie i kulturowo. Agamemnon będzie służył jako model osoby, która podlega interpretacji filozoficznej.

Przykładowy wykład nr 2 - The Libation Bearers, pt. 2 lub The Oresteia.

Temat: Determinizm i osobista odpowiedzialność moralna

W trakcie wykładu poważnie potraktowany zostanie deterministyczny wymiar sytuacji Orestesa. Także wielu współczesnych sądzi, że znajduje się w sytuacji, w której nie ma realnej możliwości odmiennego działania; w tym przypadku Orestes musi zabić swoją matkę. Jednak w świecie Greków matkobójstwo powinno skutkować karą śmierci, będąc jednym z najbardziej moralnie nagannych i legalnie potępianych czynów. Część wolności osób, moralnie i prawnie, jest jak widać nieuchronnie związana koniecznością. Czy osobowość jest możliwa tam, gdzie panują pewne formy determinizmu? Czy możemy mówić o stopniowaniu osobowości w sposób, w jaki możemy mówić o gradacji odpowiedzialności moralnej? Czy może „osoba” jest pojęciem (tj. Osobą lub rzeczą)? Czy możemy na różne sposoby odpowiedzieć na te pytania, mówiąc o osobach prawnych, osobach filozoficznych, naszej własnej osobowości lub o postaciach w literaturze (osoby fikcyjne)? Orestes będzie służył jako model „osoby”, który podlega interpretacji filozoficznej.

Przykładowy wykład nr 3 - The Kindly Ones, pt. 3 lub The Oresteia.

Temat: Publiczna legalność i prywatna moralność

Współczesne rozwiązania związane z „prawem do prywatności” zostały poprzedzone długim rozwojem koncepcji praw i obowiązków osób. Przyjmuje się założenie, że nasze publiczne i prywatne istnienie dzieli sfery życia i działania: publicznie suwerenne jest prawo; prywatnie to osoba jest suwerenna. Takie założenie nie było podzielane przez starożytnych (nawet jeśli pewne założenia pojawiają się podczas procesu Orestesa w trzeciej sztuce lub Orestei). Podział prawa publicznego i prawa prywatnego, pozbawia prywatne życie związku z moralnością, co sugeruje sprawa Orestesa. Zabił swoją matkę „nie bez sprawiedliwości” – to zdanie jest zagadkowe w kontekście, w jakim zostało wypowiedziane. Pytanie brzmi: czyja sprawiedliwość jest odpowiednia? I dlaczego? Oresteia umożliwia powiązanie konkurencyjnych wizji sprawiedliwości – ateńskiego Areopagu, publicznie ogłoszonego prawa i systemu ławy przysięgłych a wszystko to w jakiś sposób jest związane ze światem bogów. Jakie inne rozwiązania można pogodzić z pozornie sprzecznymi wymaganiami sprawiedliwości, które przedstawia nam ta sztuka?

1. The Oresteia, Aeschylus. Hugh Lloyd-Jones (translator), University of California Press. ISBN: 978-0520083288; or: Gerald Duckworth & Co. ISBN: 978-0715616833

2. Medea by Euripides

http://www.gutenberg.org/files/35451/35451-h/35451-h.htm

3. Sophocles, ‘Ajax’

o https://records.viu.ca/~johnstoi/sophocles/ajax.htm

4. William Shakespeare, ‘Hamlet’

o http://www.gutenberg.org/ebooks/1524

5. William Shakespeare, ‘King Lear’

o http://www.gutenberg.org/ebooks/1128

Wiedza:

Po zakończeniu kursu student zna:

- metody filozoficzne oraz ich związek z literaturą

- podstawowe problemy teoretyczne i filozoficzne w zakresie greckiego rozumienia osobowości, prawa i społecznej funkcji literatury poetyckiej w społeczności politycznej, wie, jak różnią się one od pojęć wczesno-nowożytnych i współczesnych.

- podstawowe kategorie dyskursu politycznego, prawnego i etycznego, ich związki z determinizmem i osobistą odpowiedzialnością moralną

Umiejętności:

Po zakończeniu kursu student potrafi:

- znaleźć elementy polityczne i prawne w wielkiej literaturze

- wskazać warunki historyczne współczesnych konstrukcji prawnych, takich jak „prawo do prywatności”

- przeprowadzić analizę teoretycznego, normatywnego i historycznego wymiaru tragedii z wykorzystaniem koncepcji filozofii politycznej i prawnej

- rozpoznać filozoficzny wymiar konkurujących ze sobą starożytnych i współczesnych wizji sprawiedliwości

- analizować argumenty na temat tragedii

- przedstawić argumentację na dany temat i jest w stanie bronić swego własnego wywodu

- twórczo wykorzystywać wiedzę filozoficzną i metodologiczną, formułując hipotezy i tworząc krytyczne argumenty

- formułować i rekonstruować argumenty formułowane z różnych perspektyw filozoficznych, mając jednocześnie świadomość różnic i podobieństw między tymi perspektywami

Kompetencje społeczne:

Po zakończeniu kursu student:

- ma bardziej otwarte podejście do różnych opcji i opinii w zakresie etyki, filozofii politycznej i literatury

- ma krytyczny dystans do problemów i sposobu ich formułowania w tekstach literackich

- podejmuje i inicjuje działania badawcze

- jest rzetelny, rozważany i zaangażowany w planowanie i przeprowadzenie badań

- ma głębsze zrozumienie i wrażliwość na różne tragiczne elementy lub zjawiska kulturowe

- jest w pełni świadomy wartości i filozoficznego znaczenia tragedii.

końcowy sprawdzian pisemny