Prawa człowieka i etyka międzynarodowa

ogólnouniwersyteckie
seminaria monograficzne

zainteresowanie etyką, prawem i filozofią polityki; posiadanie umiejętność krytycznego i analitycznego myślenia

w sali

Celem seminarium jest omówienie problemów związanych z ideą praw człowieka w obszarze polityki, prawa i etyki. Problemy te będą dyskutowane nie tylko w kontekście krajowym, ale i międzynarodowych, ponieważ nie sposób dziś dyskutując takie kwestie jak zdrowie pominąć coraz bardziej zglobalizowany świat. Zajęcia będą dotyczyły analizy wybranych przypadków np. epidemii, międzynarodowej surogacji itp. z perspektywy ochrony praw człowieka, ale też szerzej z perspektywy bioetyki międzynarodowej oraz teorii globalnej sprawiedliwości. Na zajęciach będzie starali się również zdiagnozować silne i słabe strony dyskursu praw człowieka. Przydatna będzie bierna znajomość j. angielskiego.

Głównym celem seminarium jest omówienie problemów związanych z ideą praw człowieka w obszarze polityki, prawa i etyki. Problemy te będą dyskutowane nie tylko w kontekście krajowym, ale i międzynarodowych, ponieważ nie sposób dziś dyskutując takie kwestie jak zdrowie pominąć coraz bardziej zglobalizowanego świata i jego współzależności. Zajęcia będą dotyczyły analizy wybranych przypadków np. epidemii, międzynarodowej surogacji itp. z perspektywy ochrony praw człowieka, ale też szerzej z perspektywy bioetyki międzynarodowej oraz teorii globalnej sprawiedliwości. Kolejnym podstawowym celem będzie zdiagnozowanie silnych i słabych strony dyskursu praw człowieka. Jednym bowiem z podstawowych pytań jakie jest obecnie stawiane jest pytanie dotyczące tego na ile prawa człowieka mogą stanowić ugruntowanie bioetyki a także na ile określone wprowadzenia praw człowieka w życie w skali całego świata wymaga jak chcą niektórzy autorzy określonej i podzielanej wizji aksjologicznej (argument z uniwersalizmu). Założenie wspólnie podzielanej podstawy moralnej, mającej łączyć ludzi budzi jednak sprzeciw wielu teoretyków (argument z partykularyzmu kulturowego). Standardy ochrony praw człowieka w tym ochrony jego biologicznej czy prokreacyjnej egzystencji są bowiem w różnych kulturach odmienne. Etyczny i biopolityczny dyskurs praw człowieka odsłania ponadto wiele innych problemów filozoficznych między innymi kwestię suwerenności państw i rolę granic państwowych w egzekwowaniu standardów medycznych wypracowywanych przez ONZ albo problem globalnej dystrybucji zasobów i globalnej biedy.

Część I zajęć zostanie poświęcona przede wszystkim charakterystyce praw człowieka. Będzie ona obejmowała takie elementy jak historię powstania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz innych dokumentów stanowiących ramy praw człowieka; analizę treści praw człowieka, ich kolejnych generacji, źródeł legitymizacji tych praw ich krytyki z innych normatywnych perspektyw.

Część II będzie obejmowała analizę zagadnień (bio)sprawiedliwości w wymiarze międzynarodowym. Standardy biologicznej ochrony człowieka zostaną omówione na przykładach takich projektów jak Rawlsa idea prawa ludów czy koncepcja potrzeb A. Sena. Teorie te będą badane pod kątem antropologii jaka za nimi stoi w odniesieniu do życia ludzkiego (np. reprodukcji, biologiczne przetrwania etc).

Część III będzie dotyczyła analizy szczegółowych problemów wynikających z dwóch wcześniejszych części. W części tej zostaną również uwzględnione procesy globalizacyjne i związane z nimi przemiany tożsamości w zakresie indywidualnym i zbiorowym. Skupimy się przede wszystkim na filozoficznej analizie (a) napięcia między prawami obywatelskimi i prawami człowieka (b) zagadnienia suwerenności państwowej w dobie globalizacji, (c) problemach moralnych w wymiarze krajowym i międzynarodowym takich jak surogacja międzynarodowa, problem imigracji i uchodźców etc.

W. Osiatyński, Prawa człowieka i ich granice, tłum.. S. Kowalski, Kraków 2011.

M. Piechowiak, Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony, Lublin 1999.

J. Rawls, Prawo ludów, tłum. M. Kozłowski, Warszawa 2001.

M. Freeman, Prawa człowieka, Warszawa 2007

J. Mandle, Globalna sprawiedliwość, tłum. M. Dera, Warszawa 2009.

W. Morawski, Konfiguracje globalne, PWN, Warszawa 2010.

P. Singer, Jeden świat, tłum. C. Cieślinski, Warszawa 2006.

T. Narrdin, D.R. Mapel, Traditions of International Ethics, Cambridge 1992.

J. Millum, E.J. Emanuel, Global Justice and Bioethics, Oxford 2012.

A. Sen, Rozwój i wolność, tłum. J. Łoziński, Poznań 2002.

Nabyta wiedza:

- podstawowe teoretyczne i praktyczne zagadnienia z zakresu teorii praw człowieka,

- rozumienia relacji między etyką i prawem w wymiarze międzynarodowym

- znajomość podstawowych zagadnień i problemów etycznych oraz problemów z zakresu filozofii polityki jakie wynikają ze statusu praw człowieka oraz innych teorii normatywnych

- politycznych, ekonomicznych i prawnych uwarunkowań praktyki międzynarodowych

Nabyte umiejętności:

Po ukończeniu kursu student potrafi:

- krytycznie analizować teksty z zakresu tematyki zajęć oraz poglądy i argumenty innych autorów, w tym uczestników zajęć

- prawidłowo identyfikować, interpretować i analizować problemy i dylematy z obszaru etyki międzynarodowej i teorii sprawiedliwości międzynarodowej

- poprawnie konstruować zaawansowane argumenty normatywne i faktyczne, oraz formułować odpowiedzi na krytykę

- zastosować kategorie z zakresu filozofii polityki do aktualnych sporów w obrębie praw człowieka

Nabyte kompetencje społeczne:

Ukończenie kursu przyczynia się do

- wykształcenia otwartej postawy w stosunku do różnych opcji politycznych, występujących w obrębie etyki, bioetyki i filozofii polityki

- nabycia krytycznego dystansu w stosunku do problemów i sporów politycznych

- kształtowania demokratycznej kultury politycznej i obywatelskiej wrażliwości w stosunku do zagadnień z zakresu etyki międzynarodowej

Na finalną ocenę składa się:

- aktywność ( udział w dyskusjach na zajęciach) – 40 %

- przygotowanie materiałów i przeprowadzenie grupowej dyskusji (warsztatu) na temat wybranego problemu z zakresu tematyki zajęć – 50 %

- przesłanie raportu z przeprowadzonego warsztatu– 10%