Walka politycznych byków, czy kalkulacja graczy? Jak zmierzyć walkę o władzę w zgromadzeniu? Indeksy siły i ich zastosowania w naukach społecznych.

ogólnouniwersyteckie

- Gotowość przeczytania krótkich tekstów w języku angielskim.

- Chęć lepszego zrozumienia mechanizmów rządzących politycznymi zgromadzeniami.

W nadchodzącym intensywnym okresie wyborczym w Polsce szczególnie cenna będzie umiejętność prowadzenia precyzyjnych i rzetelnych analiz znaczenia uczestników politycznych zgromadzeń decyzyjnych – analiz, które byłyby wolne od spekulatywnych, obciążonych emocjami wniosków dotyczących wyborów i referendów, parlamentarzystów, klubów parlamentarnych, ale również głosowań akcjonariuszy itp.

Podczas tych zajęć studenci poznają narzędzia służące tym celom. Będą mogli, wspólnie ze mną, odkrywać nie ujawniane lub nieświadome motywy działań politycznych „graczy”.

Modele decyzyjne zostaną przedstawione na tle znanych teorii socjologicznych. Studenci poznają również ograniczenia stosowalności poznanych modeli przy analizie procesów społecznych.

Do zrozumienia materiału NIE będzie niezbędna biegłość matematyczna. Podstawowymi narzędziami wykorzystywanymi podczas zajęć będą proste parametry – indeksy siły – precyzyjnie charakteryzujące wzajemne relacje między głosującymi.

Celem zajęć jest udostępnienie uczestnikom narzędzi użytecznych do badania znaczenia uczestników zgromadzeń decyzyjnych. Jest to szczególnie przydatne w nadchodzącym intensywnym okresie wyborczym w Polsce.

Umożliwi to m.in. lepsze zrozumienie, często nie ujawnianych lub nieświadomych, mechanizmów mających nieraz decydujący wpływ na wyniki działania zgromadzeń politycznych. Poznane narzędzia pozwolą na oddzielenie podczas analiz czynników o charakterze emocjonalnym od racjonalnej gry. Narzędzia przedstawione podczas zajęć należą do kanonu nauk o polityce i procesach decyzyjnych w ekonomii czołowych ośrodków badawczych w USA i Wielkiej Brytanii (m.in. UCLA, Caltech, LSE).

Modele decyzyjne, które uczestnicy zajęć będą mieli możliwość poznać podczas zajęć zostaną przedstawione na tle teorii socjologicznych pozwalających na właściwą interpretację wyników. Ważnym elementem zajęć będzie również poznanie ograniczeń stosowalności modeli formalnych do analizy procesów społecznych.

Proponowany kurs będzie odróżniał się zasadniczo od analogicznych zajęć prowadzonych na kierunkach ekonomicznych i matematycznych. Pomimo osadzenia przedstawianych propozycji na modelach formalnych, do ich zrozumienia NIE będzie niezbędna znaczna biegłość matematyczna. Odwołanie się jednak do jasno sformułowanych założeń teorii wieloosobowych gier kooperacyjnych pozwoli na precyzyjny opis własności prezentowanych narzędzi i ich możliwych zastosowań. Dzięki temu możliwa będzie rzetelna analiza znaczenia uczestników rozmaitych zgromadzeń decyzyjnych a nawet przewidywanie ich zachowań, np. głosujących wyborców, akcjonariuszy, parlamentarzystów, klubów parlamentarnych itp., która nie musi odwoływać się do publicystycznych dywagacji i spekulatywnych opinii. Podstawowymi narzędziami, które będą wykorzystywane podczas zajęć będą proste parametry – indeksy siły – precyzyjnie charakteryzujące wzajemne relacje między uczestnikami zgromadzeń decyzyjnych. Przedstawionych zostanie szereg najważniejszych indeksów siły: m.in. Shapleya-Shubika, Banzhafa, Johnstona, Deegana-Packela.

Studenci poznają ponadto modyfikacje najważniejszych indeksów siły, pozwalające na analizę sytuacji zbiorowego podejmowania decyzji w warunkach istnienia przestrzeni ideologicznej w zgromadzeniu.

Podczas zajęć zostanie przedstawiona również koncepcja rekonstrukcji przestrzeni ideologicznej na podstawie głosowań. Studenci zapoznają się też z podstawami analizy procesów decyzyjnych w zgromadzeniach z bardzo dużą liczbą graczy (tzw. gier oceanicznych), np. uczestników prawyborów, referendów.

Opierać się będziemy głównie na tekstach polskich, jednak oczekuję od uczestników gotowości zapoznania się z wybranymi tekstami w języku angielskim.

Poznane pojęcia będą ilustrowane prostymi, łatwymi do wyobrażenia heurystycznymi przykładami oraz przykładami oz rzeczywistości politycznej Polski, Unii Europejskiej i USA.

Najważniejsze teksty:

Bożykowski, M. i M. Jasiński. 2014. Struktura cząstkowej jednolitości graczy i ich znaczenie w zgromadzeniu. Hybrydowe indeksy siły. „Decyzje” 21: 5-30.

Brams, S.J., Lucas, W. i Straffin, P.D. (red.). 1982. Political and related models, New York: Springer Verlag. (wybrane rozdziały).

Holler, M. 2002. How to sell power indices. working paper: 1-17.

Jasiński, M. 2000. Czy zawsze większy jest silniejszy, czyli jak zmierzyć siłę uczestników zgromadzeń decyzyjnych? „Studia socjologiczne” 1-2: 49-77.

Jasiński, M. 2003. Stanowisko ideologiczne a znaczenie uczestnika zgromadzenia decyzyjnego „Studia socjologiczne” 1.,

Jasiński, M. 2009. Nicea, Konstytucja, kompromis… – o znaczeniu procedur w zgromadzeniach decyzyjnych, „Decyzje” 1: 81-118. Jasiński, M. 2009. Decyzje w dużych grupach – gry oceaniczne w naukach społecznych „Decyzje” 12: 25-52.

Jasiński, M. 2012. Przestrzeń polityczna oparta na politycznych faktach. Modelowanie przestrzeni ideologicznej ex-post „Decyzje” 17: 5-28.

Jasiński, M. 2013. Przestrzenna generalizacja wartości Shapleya dla gier prostych jako mocny punkt w chaosie ideologii „Decyzje” 20: 49-66.

Jasiński, M. 2013. The terms of cooperation’s stability. What is the reason of flow between coalitions?, "Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych" 32: 55-76.

Jasiński, M. 2015. Indeksy hybrydowe w grach oceanicznych, czyli racjonalny tłum w strukturze ideologicznej „Decyzje” 23: 71-104.

Malawski, M. 2008. Wartość Shapleya, „Decyzje”10: 27-58.

Owen, G. 1977. Values of Games with a Priori Unions. W: Mathematical Economics and Game Theory, R. Henn i O. Moeschlin (red.). New York: Springer: 76-88.,

Straffin, P.D. 2001. Teoria Gier. Warszawa: WN „Scholar”. (wybrane rozdziały).

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne

K_W05 posiada podstawową wiedzę strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach

K_W06 posiada podstawową wiedzę na temat instytucji regionalnych, krajowych i międzynarodowych oraz zagadnień europejskiej integracji

K_W11 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne

K_W18 zna podstawowe metody i techniki badań społecznych oraz wie jakie dobrać metody badawcze w celu rozwiązania prostych problemów badawczych

K_W23 posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W27 posiada podstawową wiedzę na temat polityki oraz uczestnictwa społeczeństwa sferze publicznej

K_W35 jest świadomy wyboru określonej perspektywy teoretycznej i dostrzega konsekwencje tego wyboru

K_U02 potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia społeczne (polityczne, kulturowe, gospodarcze) przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych

K_U05 potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych

K_U09 umie zastosować normy i zasady etyczne w praktyce badawczej

K_U10 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę akademicką w praktyce społecznej

K_U11 potrafi dobrać odpowiednie metody i techniki badawcze w celu przeprowadzenia analizy konkretnego problemu społecznego

K_U17 potrafi formułować sądy na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywać społeczne konsekwencje tego działania

K_U20 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji

K_K03 potrafi dzielić się posiadaną wiedzą socjologiczną

K_K05 potrafi uczestniczyć w dyskusji

K_K06 potrafi argumentować stawiane tezy

K_K07 umie dokonać krytycznej analizy źródeł

K_K11 zna i przestrzega zasad etyki zawodowej, w tym zasad poszanowania własności intelektualnej

K_K12 potrafi właściwie korzystać ze źródeł informacji naukowej

K_K14 szanuje opinie innych osób (np. te wyrażane w trakcie dyskusji grupowej)

aktywność na zajęciach,

egzamin pisemny (z możliwością poprawienia oceny za pomocą uzgodnionej wcześniej ze mną wyjątkowo udanej pracy semestralnej lub prezentacji)