Socjologia zbiorowej przemocy VII. Radość masakry

ogólnouniwersyteckie

Bierna znajomość języka angielskiego

Są to kolejne zajęcia w cyklu, którego celem jest analiza i próba wyjaśnienia różnych przypadków wojen, ludobójstw, czystek etnicznych i masakr jako specyficznych typów zbiorowej przemocy. Tym razem przedmiotem seminarium będą różnorodne masakry – od masakr czasów pokoju, poprzez masakry w czasie wojen i rewolucji po te, które stały się częścią projektów ludobójczych. Celem zajęć jest zrekonstruowanie „logiki” tych aktów przemocy, które często dla sprawców stają się świętami („radosne masakry”), pełnymi transgresji.

Są to kolejne zajęcia w cyklu, którego celem jest analiza i próba wyjaśnienia różnych przypadków wojen, ludobójstw, czystek etnicznych i masakr jako specyficznych typów zbiorowej przemocy. Do tej pory w ramach cyklu przeprowadzono następujące zajęcia:

I. Wojny, ludobójstwa, masakry

II. Eliminacjonizm i transformacja społeczna

III. Gender, ludobójstwo i przemoc

IV. Wojna, okrucieństwo, zagłada

V. Pamięć, religia, ideologia

VI. Tortury jako technologia prawdy

Uczestniczenie w zajęciach nie wymaga zaliczenia poprzednich zajęć cyklu.

Tym razem przedmiotem seminarium będą różnorodne masakry – od masakr czasów pokoju, poprzez masakry w czasie wojen i rewolucji po te, które stały się częścią projektów ludobójczych. Celem zajęć jest zrekonstruowanie „logiki” tych aktów przemocy, które często dla sprawców stają się świętami („radosne masakry”), pełnymi transgresji.

Z perspektywy makrospołecznej masakrom możne przypisać określone „funkcje”. Masakrę można postrzegać jako wentyl bezpieczeństwa dla dewiantów lub też jako narzędzie mordowania wroga przy pomocy „ludzi zbędnych”. Może to być racjonalne narzędzie, które wymaga żmudnej pracy – przygotowania wykonawców przy pomocy propagandy i ludobójczej socjalizacji. Może to być także silna instytucja kultury, cykliczna krwawa łaźnia, służący stabilizacji kultur (także w sensie demograficznym). Wreszcie, można spojrzeć na masakrę przez pryzmat kultury zemsty, jako odwecie na społeczności, której przedstawiciel naruszył nasz honor.

To co jednak decyduje o specyfice masakry, to jej wewnętrzna logika. Esencją masakry jest przemoc i okrucieństwo. Sprawcy dopuszczają się łamania rozlicznych tabu: zabijają ludzi i masakrują zwłoki; gwałcą wrogów naruszając tabu wieku, skalania czy nawet płci; naruszają normy religijne; trwonią dobra materialne. Masakra, mimo iż można postrzegać ją jako antystrukturę, nie tylko zapewnia sprawcom władzę absolutną w czasie mordu, ale i wzmacnia władzę zbrodniczego ustroju.

Problemy te zostaną przedyskutowane na seminarium na przykładzie konkretnych studiów przypadku. Literatura teoretyczna służyć będzie jako wsparcie dla analizy danych empirycznych.

J.D. Dower, War Without Mercy. Race and Power in the Pacific War; A.L. Hinton (red.), Annihilating Difference. The Anthropology of Genocide; M. Mann, The Dark Side of Democracy. Explaining Ethnic Cleansing; R. Melson, Revolution and Genocide. On the Origins of the Armenian Genocide and the Holocaust; R. Gellately, B. Kiernan (red.), The Specter of Genocide. Mass Murder in Historical Perspective; M.I. Midlarsky, Ludobójstwo w XX wieku; L.S. Newman, R. Erber (red.), Zrozumieć zagładę. Społeczna psychologia Holokaustu; A. Götz., ‘Final Solution’. Nazi Population Policy and the Murder of the European News; Ch. Browning, Ordinary Men. Reserve Police Battalion 101 and the Final Solution in Poland; F. Chalk, K. Jonassohn, The History and Sociology of Genocide. Analyses and Case Studiem; E. Fromm, Anatomia ludzkiej destrukcyjności; L. Kuper, Genocide. Its Political Use in the twentieth Century; S.J. Kaufman, Modern Hatreds. The Symbolic Politics of Ethnic War; T. Scheff, Bloody Revenge. Emotions, Nationalism, and War; W. Sofsky, Traktat o przemocy.

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne

K_W05 posiada podstawową wiedzę strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach

K_W08 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych

K_W11 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne

K_W22 posiada podstawową wiedzę na temat najważniejszych zagranicznych, międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych

K_W23 posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W28 posiada podstawową wiedzę na temat procesów leżących u podstaw stabilności i zmiany społecznej, a także rozumie na czym polegają te procesy

K_W29 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych

K_W35 jest świadomy wyboru określonej perspektywy teoretycznej i dostrzega konsekwencje tego wyboru

K_U02 potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia społeczne (polityczne, kulturowe, gospodarcze) przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych

K_U05 potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych

K_U07 potrafi dokonać prostej analizy konsekwencji procesów zachodzących we współczesnych społeczeństwach

K_U15 potrafi na podstawie posiadanej wiedzy omówić działania prezentowane jako rozwiązania konkretnych problemów społecznych (w skali mikro i makro)

K_U20 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji

K_K03 potrafi dzielić się posiadaną wiedzą socjologiczną

K_K05 potrafi uczestniczyć w dyskusji

K_K06 potrafi argumentować stawiane tezy

K_K07 umie dokonać krytycznej analizy źródeł

K_K14 szanuje opinie innych osób (np. te wyrażane w trakcie dyskusji grupowej)

Warunek konieczny zaliczenia: obecność na zajęciach (do dwóch nieobecności w semestrze – w tym zwolnienia lekarskie; nadliczbowe nieobecności należy zaliczyć na dyżurze). Siódma nieobecność oznacza nieodwołalne skreślenie z listy.

Składowe oceny końcowej:

• Wygłoszenie referatu na podstawie wskazanej lektury – 25%

• Aktywność na zajęciach (merytoryczny udział w dyskusji) – 25%

• Egzamin ustny – 50%