Geografia wyborcza Europy Środkowo-Wschodniej

ogólnouniwersyteckie

Geografia wyborcza jako nauka. Zjawisko wyborów. Prawno-ustrojowe uwarunkowania wyborów. Polityczne uwarunkowania zachowań wyborczych. Z historii wyborów w Polsce. Wybory w Polsce po 1989 r. Przestrzenne zróżnicowanie wyników wyborów w Polsce. Uwarunkowania zachowań wyborczych w Polsce. Wybory w wybranych krajach Europy środkowej i wschodniej (Litwa, Ukraina, Białoruś, Niemcy). Uniwersalne uwarunkowania zachowań wyborczych w Polsce oraz innych krajach środkowej i wschodniej Europy. Wykorzystanie geografii wyborczej.

Geografia wyborcza jako nauka

• Miejsce geografii wyborczej pośród dyscyplin naukowych (geografia wyborcza jako część geografii politycznej).

• Rozwój geografii wyborczej.

• Metody badań geografii wyborczej.

• Główne problemy geografii wyborczej.

• Wybory jako zjawisko przestrzenne.

Prawno-ustrojowe i polityczne uwarunkowania wyborów

• systemy polityczne a wybory.

• systemy wyborcze i ich cechy – ordynacje wyborcze i ich typy.

• organizacja wyborów: okręgi wyborcze, progi wyborcze, systemy liczenia głosów.

• Tradycje polityczne (społeczeństwo obywatelskie).

• Zróżnicowanie sceny politycznej.

Z historii wyborów w Polsce

• Rzeczpospolita Obojga Narodów (1569-1795).

• Okres zaborów 1795-1918 (Królestwo Polskie, Królestwo Galicji, Królestwo Pruskie).

• II Rzeczpospolita.

• Okres Polski Ludowej.

• III Rzeczpospolita.

Przestrzenne zróżnicowanie wyników wyborów w Polsce

• Okres międzywojenny.

• Wybory w czasach PRL.

• Pierwsze częściowo wolne wybory 1989 r.

• Wybory z lat 1990-2004.

• Wybory z lat 2005-2019.

Uwarunkowania zachowań wyborczych w Polsce

• Zróżnicowanie społeczno-ekonomiczne ludności.

• Zróżnicowanie miasto-wieś.

• Geografia wyborcza miast a geografia wyborcza wsi.

• Oddziaływanie dawnych granic i przynależności państwowej (m. in. spuścizna zaborów).

• Tożsamość regionalna.

• Zachowania wyborcze grup regionalnych (Kaszubi, Ślązacy, Górale).

• Zachowania wyborcze mniejszości narodowych (Niemcy, Białorusini).

• Zachowania wyborcze mniejszości wyznaniowych (prawosławni, ewangelicy).

• Dwa modele polskiej kultury narodowej.

Wybory w wybranych krajach Europy środkowej i wschodniej (Litwa, Ukraina, Białoruś, Rumunia, Niemcy, Rosja i inne).

• Z historii wyborów.

• Przestrzenne zróżnicowanie wyników wyborów.

• Uwarunkowania zachowań wyborczych.

Uniwersalne uwarunkowania zachowań wyborczych w Polsce oraz innych krajach środkowej i wschodniej Europy.

• Uwarunkowania kulturowe (tradycja a nowoczesność).

• Uwarunkowania społeczne (elity a lud).

• Kultura polityczna (władza a obywatele).

• Uwarunkowania ekonomiczne (właściciele a pracownicy najemni).

Bartkowski J (2003) Tradycja i polityka: Wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne i polityczne. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.

Flis J (2014) Złudzenia wyboru : społeczne wyobrażenia i instytucjonalne ramy w wyborach do sejmu i senatu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Florczyk A, Żukowski T (1990) Nowa geografia polityczna Polski. In: L. Kolarska-Bobińska et al (ed), Wyniki badań – wyniki wyborów 4 czerwca 1989. PTS, Warszawa, pp 275-297.

Huntington S. P. (1998) Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Muza S.A., Warszawa.

Kavetskyy I (2010) Przestrzeń wyborcza Polski i Ukrainy: Ujęcie porównawcze. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.

Kovács Z, Vida G (2015) Geography of the new electoral system and changing voting patterns in Hungary. Acta Geobalcanica 1 (2), pp 55-64.

Kowalski M (2000a) Geografia wyborcza Polski: Przestrzenne zróżnicowanie zachowań wyborczych Polaków w latach 1989-1998. IGiPZ PAN, Warszawa.

Kowalski M (2005b) Raport z badań przeprowadzonych w Kijowie w grudniu 2004 roku przez studentów i pracowników Studiów Wschodnich UW. Biblioteca Europae Orientalis 23 (Didactica 1), UW Studium Europy Wschodniej, Warszawa.

Kowalski M (2014) Czy Wielkopolska była prawicowa? Przestrzenne zróżnicowanie zachowań wyborczych w Polsce w latach dwudziestych XX wieku. Prace i Studia Geograficzne 54, pp 89-105.

Kowalski M. (2015) Przestrzenne zróżnicowanie wyników wyborów do Sejmu z 1957 roku, Acta Universitatis Lodziensis Folia Geographica Socio-Oeconomica, 21, s. 73–84.

Kowalski M. (2019) Spatial differences in voting behaviour among the inhabitants of rural areas in Eastern Europe, [w:] Red. Jerzy Bański, Three decades of transformation in the East-Central European countryside, Springer, Cham,, s. 143-163.

Lipset S M, Rokkan S (1967) Party systems and voter alignments: cross-national perspectives. Free Press, New York.

Raciborski J (1997) Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego w latach 1989-1995. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.

Riabchuk M (2003), Dwie Ukrainy. Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Wrocław.

Zarycki T (1999) The new electoral geography of Central Europe. Open Society Institute, Budapest.

Zarycki T (2015) The electoral geography of Poland: between stable spatial structures and their changing interpretations. Erdkunde 69 (2), pp 107–124.

Wiedza

 posiada elementarną wiedzę ogólną z zakresu geografii wyborczej Europy Środkowo-Wschodniej

 rozumie istotę procesów społeczno-gospodarczych w kształtowaniu postaw wyborczych

 zna podstawowe pojęcia z zakresu geografii wyborczej

 wykazuje się wiedzą o społeczeństwach regionu

 posiada wiedzę na temat lokalnych stosunków politycznych

 zna specyfikę społeczno-gospodarczą, narodowościową i wyznaniową regionu oraz genezę i istotę konfliktów społeczno-politycznych

Umiejętności

 posiada umiejętność analizowania i opracowywania wybranych zagadnień dotyczących zachowań wyborczych w Europie Środkowo-Wschodniej

 posługuje się podstawowymi pojęciami z zakresu geografii wyboirczej, umie analizować materiały źródłowe, dostrzega współzależności między różnymi zjawiskami o charakterze politycznym, kulturowym i społeczno-gospodarczym

 posiada umiejętności umożliwiające mu rozpoznawanie oraz analizowanie procesów społecznych i zjawisk wyborczych na obszarze Europy Środkowo-Wchodniej

 potrafi dotrzeć do źródeł niezbędnych do przygotowania pracy naukowej, korzystać z zasobów bibliotecznych i archiwalnych, konstruować założenia pracy, stawiać tezy i wyciągać wnioski

 posługuje się właściwą metodologią i terminologią

 umie stosować kategorie socjologiczne do analizy zjawisk społecznych

 potrafi identyfikować regiony konfliktowe

 rozróżnia specyficzne powiązania systemowe

Kompetencje

 jest specjalistą przygotowanym do pracy w: (1) administracji krajowej i samorządowej, (2) instytucjach międzynarodowych, (3) przedsiębiorstwach oraz (4) organizacjach pozarządowych organizujących współpracę międzynarodową z krajami regionu

 zdobyta wiedza i umiejętności powinny pomóc absolwentowi w przystosowaniu się do wymogów pracodawcy

 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia

 docenia znaczenie nauk humanistycznych i społecznych i odnosi zdobytą wiedzę do projektowania działań zawodowych związanych z normami społecznymi i ładem międzynarodowym

 dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z własną i cudzą pracą, poszukuje optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki

 jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach naukowych

 jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów

Zajęcia oceniane są na podstawie obecności, aktywności studentów oraz testu egzaminacyjnego. Student powinien wykazać się podstawową wiedzą z zakresu geografii wyborczej w oparciu o wskazaną literaturę.