Kulturowa historia książki i czytelnictwa od średniowiecza do końca XVII w.

ogólnouniwersyteckie

Umiejętność czytania tekstów w języku angielskim, mile widziana znajomość innych języków

Podstawowa wiedza z zakresu historii powszechnej, historii literatury oraz historii kultury

Kurs w formie wykładu monograficznego poświęcony ewolucji idei książki w okresie średniowiecza i wczesnej nowożytności. W trakcie kursu szczegółowy nacisk położony pozostanie na omówienie roli, jaką książka drukowana i rękopiśmienna odegrała w rozpowszechnianiu tekstów literackich wraz z komentarzami, tekstu Biblii, idei religijnych i koncepcji naukowych w Europie tego czasu. W trakcie kursu równie istotna będzie również perspektywa użytkowników średniowiecznej i nowożytnej książki oraz praktyki indywidualne i społeczne związane z książką pojmowaną jako przedmiot materialny (techniki notowania i komentowania, różne style lektury, transmisja komentarzy, czytelnictwo kobiet, akty przemocy wobec książek, cenzura).

Kurs w formie wykładu monograficznego poświęcony ewolucji idei książki w okresie średniowiecza i wczesnej nowożytności. Omówiona zostanie ewolucja książki drukowanej ku jej nowoczesnej postaci oraz problem długiego trwania form rękopiśmiennego przekazu tekstów oraz przyczyny stojące za tym zjawiskiem. W trakcie kursu szczegółowy nacisk położony pozostanie na omówienie społecznego oddziaływania kodeksu (drukowanego i rękopiśmiennego) w procesie rozpowszechniania tekstów literackich wraz z komentarzami oraz rozwoju badań filologicznych, upowszechnienia tekstu Biblii (w tym w językach narodowych), propagowania idei religijnych i koncepcji naukowych w Europie tego czasu. W trakcie kursu równie istotna będzie również perspektywa oddolna, a mianowicie taka, która uwzględnia praktyki użytkowników średniowiecznej i nowożytnej książki oraz praktyki indywidualne i społeczne związane z książką pojmowaną jako przedmiot materialny (techniki notowania i komentowania, różne style lektury, transmisja komentarzy, czytelnictwo kobiet, akty przemocy wobec książek, cenzura).

B. Bieńkowska, Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2015.

A. Blair, Too Much to Know: Managing Scholarly Information before the Modern Age, New Haven: Yale University Press, 2010.

P. Buchwald-Pelcowa, Cenzura w dawnej Polsce. Między prasą drukarską a stosem, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 1997

J. Burkhardt, Stulecie reformacji w Niemczech. Między rewolucją medialną a przełomem instytucjonalnym, Warszawa: Wiedza Powszechna, 2009.

R. Darnton, What Is the History of Books?, “Daedalus” 1982, Vol. 111, No. 3, s. 65–83.

E. L. Eisenstein, Rewolucja Gutenberga, przeł. H. Hollender, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004.

L. Febvre, H.J. Martin, Narodziny książki, przeł. A. Kocot, M. Wodzyńska-Walicka, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.

A. Grafton, The Footnote. A Curious History, Cambridge, MA: Harvard University Press, 1997 lub London: Faber and Faber, 1997.

A. Grafton, Printers’ Correctors and the Publication of Classical Texts, w: Bring Out Your Dead: The Past as Revelation, Cambridge, MA–London: Harvard University Press, 2001, s. 141–155.

A. Grafton, L. Jardine, „Studied for Action”: How Gabriel Harvey Read His Livy, “Past & Present” 1990, No. 129, s. 30–78.

J. S. Gruchała, Iucunda familia librorum. Humaniści renesansowi w świecie książki, Kraków: Universitas, 2002.

K. Houston, Książka. Najpotężniejszy przedmiot naszych czasów zbadany od deski do deski, przeł. P. Lipszyc, Kraków: Karakter, 2017.

J. Partyka, Rękopisy dworu szlacheckiego doby staropolskiej, Warszawa: Semper 1995.

P. Rodak, Pismo, książka, lektura. Rozmowy: Le Goff, Chartier, Hébrard, Fabre, Lejeune, przedmowa K. Pomian, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.

J. Scott-Warren, Reading Graffiti in the Early Modern Book, “Huntington Library Quarterly” 2010, Vol. 73, No. 3, s. 363–381.

W. H. Sherman, Used Books. Marking Readers in Renaissance England, Philadelpha: University of Pennsylvania Press, 2008.

J. Tazbir, Książka rękopiśmienna w Polsce i Rosji (XVI−XVIII w.), „Przegląd Historyczny” 1986, T. LXXVII, z. 4, s. 657−675.

I. Wiencek, O jezuicie Andrzeju Obrębskim (ok. 1567–1639). Przyczynek do dziejów klasztornej cenzury bibliotecznej, „Studia Źródłoznawcze” 2014, R. LII, s. 73–89.

UWAGA: lista artykułów i materiałów źródłowych stanowiących przedmiot dyskusji w trakcie kolejnych spotkań zostanie podana na pierwszych zajęciach.

K_W06 Uczestnik zna i rozumie metody analizy i interpretacji procesów związanych z rolą religii w kulturze i potrafi je powiązać z historią medium druku

K_W12 Uczestnik na mechanizmy funkcjonowania języka, mowy, tekstu, obrazu i rzeczy w kontekście rozwoju kultury chrześcijańskiej i potrafi je odnieść do zagadnień związanych z historią książki i czytelnictwa

K_W14 Uczestnik zna w pogłębionym i poszerzonym zakresie metody analizy kulturoznawczej, historycznej, społecznej i filozoficznej w perspektywie historycznej

K_U03 Uczestnik potrafi analizować i interpretować teksty i obrazy związane z rolą książki w kulturze chrześcijaństwa

K_U07 Uczestnik posiada umiejętność formułowania w różnych formach i w różnych mediach problemów badawczych i opinii krytycznych o tekstach kultury w oparciu o wiedzę naukową dotyczącą chrześcijaństwa i jego roli w kulturze

K_K07 Uczestnik rozumie zasady tolerancji i różnic kulturowych

K_K08 Uczestnik rozumie znaczenie bogactwa i dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Europy i świata

Aktywność na zajęciach, omówienie dwóch zagadnień wylosowanych w trakcie egzaminu