The Great Capitalism Debate

ogólnouniwersyteckie

Czym jest kapitalizm i skąd się wziął? Czy został wynaleziony w Europie, a może jedynie przez Europejczyków „ukradziony” innym cywilizacjom? Niniejsze zajęcia pozwolą studentom zapoznać się z mnogością głosów oraz odpowiedzi (pochodzących z dziedziny historii, socjologii, nauk politycznych, ekonomii czy antropologii) na te pytania dotyczące natury oraz genezy kapitalizmu.

Debata o istocie i pochodzeniu kapitalizmu stanowił jedną z centralnych dyskusji akademickich (i politycznych) XX wieku. W ciągu ostatnich kilku dekad, literatura przedmiotu zaczęła podążać w dwóch, pozo, pozornie sprzecznych kierunkach.

Pierwszy punkt widzenia przekonuje, że kapitalizm jest praktycznie tak stary jak ludzkie społeczeństwo. Autorzy tacy jak Jack Goody czy David Graeber, podążajac drogą wytyczoną przez Andre Gunder Franka, twierdzą, że kapitalizm ma co najmniej 5 tys. lat i sięga do narodzin wielkich starożytnych cywilizacji - a nawet do jeszcze bardziej archaicznych zakamarków naszej społecznej przeszłości.

Drugi nurt pokazuje, że kapitalizm jest znacznie młodszy niż wcześniej sądziliśmy. Przez dziesięciolecia panujący konsensus identyfikował brytyjską rewolucję przemysłową jako moment narodzin kapitalizmu. Wiodący teoretycy - zwłaszcza Immanuel Wallerstein – twierdzili, że można moment pojawienia się zalążku zachodniego kapitalizmu zidentyfikować w rzekomej ekspansji handlowej krajów Zachodu w XVI wieku. Najnowsze badania, na czele z publikacjami Kennetha Pomeranza i historykami zmian klimatycznych, zmuszają nas jednak do uznania, że odejście od tradycyjnego modelu gospodarowania nastąpiło znacznie później - w latach 30. lub nawet w latach 70. XIX wieku.

Kurs ten odsłoni przed studentami szeroki wachlarz głosów i teorii próbujących odpowiedzieć na dwa najbardziej elementarne pytania: jak działa kapitalizm i jak powstał? Czy kapitalizm jest wynalazkiem europejskim, a może został (jak twierdzi Jack Goody) przez Europejczyków „ukradziony” innym cywilizacjom? Będziemy czytać niektóre z podstawowych tekstów w Debacie o Wielkim Kapitalizmie, jak również najnowsze publikacje.

Szczegółowy sylabus zostanie przekazany studentom na pierwszych zajęciach. Wszystkie lektury zostaną udostępnione studentom w formie elektronicznej.

Basic literature:

1. Janet Abu-Lughod, Before European Hegemony: The World System A.D. 1250-1350, Oxford: Oxford UP, 1991.

2. Giovanni Arrighi, The Long Twentieth Century: Money, Power and the Origins of Our Times, London: Verso, 1994.

3. Jairus Banaji, Theory As History: Essays on Modes of Production and Exploitation. New York: Heymarket Books, 2011.

4. The Brenner Debate: Agrarian Class Structure and Economic Development in Pre-industrial Europe, Cambridge: Cambridge UP, 1987.

5. John L. Brooke, Climate Change and the Course of Global History: A Rough Journey, Cambridge: Cambridge UP, 2014.

6. Andre Gunder Frank, ReORIENT: Global Economy in the Asian Age, Berkeley: University of California Press, 1998.

7. David Graeber, Debt. The First 5000 Years. New York: Melville House, 2011.

8. Jack Goody, Metals, Culture and Capitalism: An Essay on the Origins of the Modern World, Cambridge: Cambridge UP, 2012.

9. Andreas Malm, Fossil Capital: The Rise of Steam Power and the Roots of Global Warming, London: Verso, 2016.

10. Sidney Mintz, Sweetness and Power: The Place of Sugar in Modern History, London: Penguin, 1986.

11. Prasannan Parthasarathi, Why Europe Grew Rich and Asia Did Not: Global Economic Divergence, 1600-1850, Cambridge: Cambridge UP, 2011.

12. Kenneth Pomeranz, The Great Divergence: China, Europe, and the Making of the Modern World Economy, Princeton: Princeton UP, 2001.

13. James C. Scott, Against the Grain: A Deep History of the Earliest States, New Haven: Yale UP, 2017.

14. Walter Scheidel, The Great Leveler: Violence and the History of Inequality from the Stone Age to the Twenty-First Century, Princeton: Princeton UP, 2017.

W zakresie wiedzy student:

(1) Zna i rozumie paradygmat interdyscyplinarności badań z zakresu przestrzennych aspektów historii ekonomii.

W zakresie umiejętności student:

(1) Ma umiejętności językowe w zakresie języka angielskiego zgodne z wymaganiami określonymi dla poziomu B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego.

(2) Uczestniczy w dyskusji naukowej w oparciu o lekturę publikacji naukowych.

W zakresie kompetencji społecznych student:

(1) Współdziała i pracuje w grupie, przyjmując w niej różne role.

Obecność i aktywność na zajęciach (20%), jedna prezentacja wybranego tekstu (30%) oraz (do wyboru) egzamin ustny lub esej (50%)