Religie, społeczeństwo, zagospodarowanie przestrzeni

fakultatywne

.

w sali

Zajęcia mają na celu wskazanie na wzajemne powiązania zachodzące między religią, społeczeństwem i zagospodarowaniem przestrzennym. Szczególny nacisk będzie położony na różnice, ale też na podobieństwa w zagospodarowaniu przestrzeni w 3 głównych religiach: chrześcijaństwie, judaizmie i w islamie. W obrębie chrześcijaństwa - między tradycją Zachodnią (katolicko-protestancką, łacińską) i Wschodnią (prawosławną, bizantyjsko-ruską).

Zrozumienie i uchwycenie powiązań między religią (społeczeństwem) i przestrzenią wymaga przedstawienia głównych nurtów badawczych i osiągnięć współczesnej geografii religii oraz jej powiązania z innymi dyscyplinami geografii (geografią kultury, geografią człowieka), a także z historią, religioznawstwem czy teologią. W tym kontekście omówione zostaną kluczowe pojęcia służące wyjaśnianiu zjawisk religio-kulturowych. Następnie, scharakteryzowane będą różne religie i wierzenia oraz założenia gospodarowania przestrzenią płynące/wynikające z ksiąg świętych oraz z lokalnych tradycji i zwyczajów. W śród poruszanych zagadnień będą min.: obiekty sakralne (świątyni, kościoły) - preferencje lokalizacji i charakterystyczne elementy architektoniczne mające wyrażać treści religijne; mała architektura sakralna - jej funkcje religijne i społeczne; cmentarze i nekropolie, w tym ich funkcje estetyczne i rekreacyjne, pochówek w różnych religiach; ośrodki i trasy pielgrzymkowe w chrześcijaństwie (katolicyzmie i prawosławiu) i islamie oraz w hinduizmie. Zwrócona zostanie również uwaga na współczesne zjawiska społeczno-kulturowe oraz ich wpływ na zachowania religijne. Zajęcia mają również sprzyjać dyskusji na temat uwarunkowań sakralizacji i desakralizacji przestrzeni.

Podczas zajęć odbędą się wycieczki do miejsc kultu religijnego różnych wyznań w Warszawie i okolicy.

Nakład pracy studenta niezbędny do osiągnięcia założonych efektów uczenia wynosi 3 ECTS +3 *25 = 75h

- udział i aktywność na zajęciach (30 h);

- praca własna studenta (30 h), obejmuje: zapoznania się z literaturą przedmiotu, 1-2 teksty naukowe do przeczytania przed każdymi zajęciami (20 h); przygotowanie i wygłoszenie prezentacji lub przygotowanie wycieczki (5 h), wykonie pracy pisemnej (eseju) (5h);

- udział w 2 wycieczkach do miejsc kultu religijnego (10 h).

- konsultacje (5 h)

Eliade M., 1957, Sacrum a profanum, Wyd. Aletheia (2008)

Olson E., Hopkins P., Kong L., 2013, Introduction – Religion and Place: Landscape, Politics, and Piety. In: Hopkins P., Kong L., Olson E. (eds) Religion and Place. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-007-4685-5_1

Jackowski A., 2003, Święta przestrzeń świata. Podstawy geografii religii, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Kong L., 2001, Mapping 'new' geographies of religion: Politics and poetics in modernity, Progress in Human Geography, Vol. 25, 2, pp: 211-233

Wybrane teksty:

Encyklopedia religii świata. T. II Zagadnienia problemowe, 2002, Wydawnictwo akademickie Dialog, Warszawa

lub Religie świata. Encyklopedia PWN, 2008, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Wybrane przez studentów teksty z czasopism : Peregrinus Cracoviensis i Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego:

- nr 17/2012 Sacrum w krajobrazie

- nr 21/2013 Obiekty religijne w krajobrazie

- nr 22/2013 Cmentarze i ogrody w krajobrazie

K_W05, K_W12, K_U1, K_U04, K_K 02

Wiedza. Student:

‐ potrafi scharakteryzować główne nurty i koncepcje badawcze oraz osiągnięcia współczesnej geografii kultury oraz geografii religii, wyjaśniające zróżnicowanie zjawisk społeczno-kulturowych (religijnych) w Polsce i na świecie;

‐ potrafi wyjaśnić kluczowe dla geografii religii pojęcia: religia, sacrum, krajobraz religijny, krajobraz sakralny, sakralizacj/desacralizacja przestrzeni;

‐ potrafi nazwać i scharakteryzować podstawowe religie i ruchy religijne w Polsce i na świecie w powiązaniu ze specyfiką etniczną i narodową omawianych społeczności;

‐ omawia zasady zagospodarowania obszarów i miejsc (obiektów) pełniących funkcje religijne w skali lokalnej i regionalnej z uwzględnieniem zasad ładu przestrzennego i rozwoju zrównoważonego;

‐ ma uporządkowaną wiedzę odnoszącą się do zjawisk społeczno-kulturowych w kontekście zachowań religijnych na różnych obszarach świata ;

‐ ma świadomość wpływu zróżnicowania religijnego na sytuację kulturową i polityczną regionów świata.

Umiejętności. Student:

‐ potrafi zastosować wiedzę z zakresu historii oraz geografii religii do analizy i interpretacji zjawisk i procesów społeczno-kulturowych zachodzących w Polsce i na świecie;

‐ potrafi przygotować referat na podstawie literatury przedmiotu oraz przedstawić go za pomocą prezentacji;

‐ posiada umiejętność prezentacji zagadnień szczegółowych z zakresu problematyki kulturowo-religijnej świata z uwzględnieniem metod naukowych.

‐ wykorzystać wiedzę teoretyczną z zakresu geografii religii do opisu i rozwiązania problemu badawczego

Kompetencje społecznie. Student wykazuje gotowość do:

‐ aktualizacji wiedzy z zakresu geografii religii, wzbogaconej o wymiar interdyscyplinarny;

‐ oceny różnorodności kulturowej świata oraz akceptuje zasady zachowania wynikające z szacunku i życzliwości wobec przedstawicieli innych kultur i religii;

‐ prowadzenia dialogu międzykulturowego/międzyreligijnego.

Stosowne będą zróżnicowane metody kształcenia, w tym aktywizujące: dyskusja, analiza tekstów źródłowych, wypowiedź pisemna oraz różne formy pracy: praca indywidualna , grupach, zbiorowa, wycieczka umożliwiające osiągniecie założonych efektów uczeni się.

Przedmiot kończy się oceną:

- aktywności studentów podczas zajęć, obejmującą: przygotowanie i wygłoszenie referatu w formie prezentacji PP (10 pkt) oraz udział w dyskusji (10 pkt ),

- pracy pisemnej (eseju) (5 pkt);

- kolokwium na ostatnich zajęciach (10 pkt).

Aby uzyskać pozytywną ocenę z zajęć należy zdobyć minimum połowę zebranych punków za wymienione aktywności.

Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Dopuszcza się jedną nieobecność usprawiedliwioną.