Finanse lokalne

gospodarka przestrzenna

obowiązkowe

Brak wymagań formalnych, ale od studentów oczekuje się znajomości podstawowych pojęć związanych z finansowaniem samorządów oraz systemu finansowania samorządów terytorialnych w Polsce.

w sali

W ramach przedmiotu studenci poznają:

- teoretyczne zasady konstrukcji systemu finansowania samorządów i jego rolę w funkcjonowaniu finansów publicznych

- przykłady rozwiązań dotyczących finansowania samorządów terytorialnych w różnych krajach europejskich

- wybrane techniki planowania finansowego i zarządzania finansami w samorządach terytorialnych

- podstawowe metody analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa komunalnego

I. Wykład

1. Zasady konstrukcji systemu finansowania samorządu zgodnie z teorią „fiscal federalism”

2. Korzyści wynikające z decentralizacji finansowej

3. „Drabina autonomii finansowej” w odniesieniu do poszczególnych kategorii dochodów samorządowych

4. Podatki lokalne

- pożądane cechy podatków lokalnych

- typy systemów podatków lokalnych w Europie

5. Transfery do budżetów samorządowych

- potrzeba transferów i wyrównywania potencjału finansowego samorządów. Pojęcia równości poziomej i pionowej, pasażera na gapę

- klasyfikacje transferów: subwencje i dotacje, transfery ryczałtowe i proporcjonalne. Konsekwencje mikro i makroekonomiczne poszczególnych typów transferów

- zasady budowy systemu alokacji transferów. Znaczenie potencjału dochodowego, potrzeb wydatkowych i kosztów jednostkowych wykonywania zadań

- zróżnicowanie potrzeb wydatkowych na przykładzie wielkich miast

- systemy transferów dla samorządów w krajach europejskich

6. Instrumenty dłużne w finansowaniu zadań samorządów

- złota reguła zrównoważonego budżetu

- argumenty za wykorzystaniem kredytów do finansowania inwestycji; „warunki brzegowe” ograniczające zadłużenie

- argumenty za koniecznością regulacji rynku zadłużenia samorządów

- typy instrumentów dłużnych: kredyty, pożyczki, obligacje, zagadnienie ratingu

- powiązanie wielkości zadłużenia z nadwyżką operacyjną budżetu

- regulacje zadłużenia samorządów w krajach europejskich

7. Instrumenty polityki podatkowej samorządów: koncepcje „median voter”, teoria cyklu politycznego, polityka podatkowa w praktyce polskich samorządów

8. Planowanie budżetowe

- zasady planowania budżetowego

- teoria małych zmian A. Wildavsky’ego

- koncepcja defensywnego planowania budżetowego

9. Wpływ sytuacji kryzysowych na politykę finansową samorządów

- koncepcje teoretyczne (m.in. Wolman, Mourtizne, Clark)

- wpływ globalnego kryzysu finansowego 2007-2010 na sytuację finansową – zagadnienia teoretyczne i praktyka krajów europejskich

10. Metody średniookresowego planowania finansowego w samorządach

- powiązanie ze strategią rozwoju lokalnego

- zasady tworzenia Wieloletnich Prognoz Finansowych i Wieloletnich Programów Inwestycyjnych

II. Ćwiczenia

Zajęcia 1.

Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstw komunalnych – wprowadzenie.

(praca ze sprawozdaniami finansowymi przedsiębiorstwa komunalnego)

Forma zaliczenia: wypełniona tabela z zadanymi do wyszukania elementami sprawozdań finansowych oraz analiza struktury bilansu (pionowa) i jej zmian w czasie

Zajęcia 2.

Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstw komunalnych – wskaźniki.

Forma zaliczenia: ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa komunalnego w oparciu o wybrane wskaźniki (w odniesieniu do średniej dla branży, uwzględniając analizę zmian w czasie)

Zajęcia 3, 4

WPF –Wieloletnia prognoza finansowa: układanie WPF z elementami WPI dla danej gminy.

Elementy zaliczenia: tabela WPF, opis, elementy WPI

Zajęcia 5.

WPI – wieloletni program inwestycyjny - etap oceny wniosków i wyboru

Forma zaliczenia: przygotowany wniosek inwestycyjny, udział w dyskusji

Zajęcia 6.

Analiza Nakłady-Korzyści (Cost Benefit Analysis) (dyskontowe metody oceny przedsięwzięć inwestycyjnych): obliczanie NPV (wartość zaktualizowana netto) i IRR (wewnętrzna stopa zwrotu).

Forma zaliczenia: wypełniona w grupach tabela z interpretacją wyników

Zajęcia 7.

Końcowy test zaliczeniowy

Swianiewicz, P. (2011) Finanse lokalne: koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Warszawa: Municipium.

Łukomska, J. Swianiewicz P. (2015) Polityka podatkowa władz lokalnych w Polsce, Warszawa: Municipium.

Pakoński K. (2001) Zintegrowane zarządzanie finansami zorientowane na cele, poradnik Programu USAID: Partnerstwo dla Samorządu Terytorialnego, Warszawa: Municipium.

Pakoński K. (red.) (2000) Budżet, poradnik Programu USAID: Partnerstwo dla Samorządu Terytorialnego, Warszawa: Municipium.

Kopańska, A., Kula, G., Siwińska-Gorzelak, J., Bukowska, G., & Młochowska, M. (2018). Autonomia fiskalna i jej wpływ na działania samorządów. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Kawala J., Bagiński T., Jędrzejewski Z. (2001) Sposób na finansowanie inwestycji komunalnych. Jak skutecznie przygotować inwestycję pod wymogi funduszy pomocowych, Kraków: LEMTECH Konsulting Sp. z o.o.

Pylak K. (2009) Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych, Czy Twój projekt przyniósł oczekiwane korzyści? Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Mackiewicz M., Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Tomalak M. (2007) Budżet i finanse 2007. Poradnik dla samorządów, Warszawa: Municipium

Bień W. (2005) Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Warszawa: Difin.

Szymanowicz M. (red.) (2000) Restrukturyzacja usług komunalnych w gminie, Warszawa: Municipium.

Efekty uczenia się: K_W07, K_W08 / K_U06, K_U08, K_U09, K_U10 / K_K02, K_K03, K_K08 / S1_W10 / S1_U05

Student zna i rozumie znaczenie teorii z zakresu finansów publicznych wykorzystywanych w gospodarce przestrzennej. Zna system norm i reguł dotyczących polityk finansowych będących podstawą formułowania zasad polityki przestrzennej na różnych szczeblach samorządu terytorialnego, współdziałania administracji samorządowej i rządowej, współdziałania z instytucjami europejskimi.

Absolwent potrafi samodzielnie formułować i proponować sposoby rozwiązania problemów dotyczących kwestii finansów publicznych oraz świadczenia usług publicznych w zakresie gospodarowania przestrzenią.

Absolwent potrafi identyfikować zadania z zakresu gospodarki przestrzennej, w tym zadania nietypowe, interdyscyplinarne, integrujące wiedzę z innych dziedzin tj. z ekonomii i zarządzania. Potrafi także pozyskiwać i krytycznie dobierać dane z literatury, baz danych oraz innych źródeł, także w języku obcym. Potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji i krytycznej analizy skuteczności i przydatności stosowanej wiedzy, a także wyciągać wnioski oraz formułować i wyczerpująco uzasadniać opinie.

Absolwent jest gotów samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę w zakresie lokalnych polityk finansów publicznych, stosując interdyscyplinarność podejść badawczych.

Zaliczenie pisemne materiału z wykładów; zaliczenie pisemne materiału z ćwiczeń, samodzielne i grupowe prace wykonywane w trakcie ćwiczeń

Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na zajęciach – zgodnie z zasadami przyjętymi w regulaminie studiów na UW.

Na końcową ocenę składają się nastepujące elementy:

- 60% - zaliczenie pisemne wykładów – zaliczenie składa się z krótkiego testu obejmującego pytania otwarte i półotwarte oraz krótkiego eseju na zadany temat

- 24% - test końcowy obejmujący materiał z ćwiczeń (pytania otwarte i zamknięte)

- 16% - ocena prac wykonywanych w trakcie ćwiczeń.

Brak.