Mieszkalnictwo i zamieszkiwanie

obowiązkowe

w sali

Część A: Zamieszkiwanie w perspektywie socjologicznej

Część B:Polityka mieszkaniowa

Część C: Kultura mieszkania. Polski wiek XX

CZĘŚĆ A: konwersatorium

CZĘŚĆ B: wykład

CZĘŚĆ C: warsztat

CZĘŚĆ A

Zajęcia mają na celu uzmysłowić uczestnikom i uczestniczkom względność, umowność i historyczność modelu zamieszkiwania, jaki uznajemy obecnie za powszechny. Omówione zostaną kluczowe teksty teoretyczne, pojęcia i zagadnienia socjologii zamieszkiwania oraz przykładowe formy zamieszkiwania w wybranych środowiskach mieszkaniowych. Tematyka zajęć obejmuje, między innymi, następujące zagadnienia: klasowość i czynniki demograficzne wpływające na zamieszkiwanie, wzorce zamieszkiwania w okresie Polski Ludowej i współcześnie, doświadczenia związane z wynajmowaniem mieszkań, suburbanizacją, miniaturyzacją lokali mieszkaniowych oraz zamieszkiwaniem w sytuacjach substandardowych. Ta część kursu kładzie duży nacisk na samodzielną pracę studentów – przygotowanie referatów na zadane tematy, określone na początku zajęć przez prowadzącego.

Część B

Kurs poświęcony będzie przybliżeniu podstawowych zagadnień związanych z polityką mieszkaniową realizowaną w Polsce oraz w wybranych krajach europejskich. Uczestnicy i uczestniczki zapoznają się z historią zaangażowania podmiotów publicznych w mieszkalnictwo, ramami współczesnej polityki mieszkaniowej oraz dobrymi praktykami realizowanymi w Polsce i Europie. Przeanalizują także związek mieszkalnictwa z innymi obszarami życia publicznego, takimi jak polityka społeczna, przestrzenna i klimatyczna.

Podczas kursu omówimy szczegółowo następujące zagadnienia:

1. Historia polityki mieszkaniowej – włączenie mieszkalnictwa w agendę polityczną; rozwój i zastój polityki mieszkaniowej w Europie w XX i XXI wieku; historia polskiej polityki mieszkaniowej

2. Ramy współczesnej debaty o polityce mieszkaniowej (konferencja Habitat, stanowiska ONZ, Banku Światowego i Unii Europejskiej, Krajowa Polityka Miejska)

3. Polska polityka mieszkaniowa: mieszkaniowy zasób gminy, dotacje rządowe i ich struktura, dodatki mieszkaniowe, programy mieszkaniowe

4. Mieszkalnictwo a polityka społeczna i przestrzenna

5. Wielowymiarowość ubóstwa mieszkaniowego

6. Inicjatywy oddolne: spółdzielczość mieszkaniowa i mieszkalnictwo nieformalne

7. Prawo do mieszkania: koncepcja i realizacja

CZĘŚĆ C

Zajęcia poświęcone będą analizie reprezentacji mieszkań i problematyki mieszkaniowej pochodzących z różnych źródeł (powieści, reportaży, literatury poradnikowej, czasopism lajfstajlowych, filmów, seriali, utworów muzycznych itp.) i różnych okresów historycznych. Skoncentrujemy się na XX wieku i pierwszej dekadzie wieku XXI. Będziemy przyglądać się temu, jak różne teksty kultury odzwierciedlają i problematyzują istotne zawęźlenia związane z politykami mieszkaniowymi, zmianami obyczajowości, przemianami ekonomicznymi, wzorcami kultury. Będziemy też analizować wybrane fenomeny związane z mieszkalnictwem z uwzględnieniem perspektywy regionalnej i globalnej. Zastanowimy się nad krytycznym potencjałem różnego rodzaju mieszkaniowych narracji, a także nad tym, w jakiej mierze reprezentacje, korzystające z różnych mediów mogą nam posłużyć jako materiał do badania historii kultury mieszkaniowej, a jakie są ich ograniczenia.

CZĘŚĆ A:

Davis M., Planeta slumsów, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2009.

Dobrzeniecki-Łukasiewicz R., Domy bezdomne, adaptacja wybranych przestrzeni przez osoby bezdomne, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica” 19(4)/2018, s. 53–77.

Erbel J., Poza własnością. W stronę udanej polityki mieszkaniowej, Wysoki Zamek, Kraków 2020.

Fiedorczuk N., Wynajęcie, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2012.

Jewdokimow M., M. Łukasiuk (red.), Socjologia zamieszkiwania, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, Warszawa 2014.

Kajdanek K., Suburbanizacja po polsku, Nomos, Kraków 2012.

Kaltenberg-Kwiatkowska E. (red.), Mieszkanie. Analiza socjologiczna, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1982.

Karpińska M., D. Leśniak-Rychlak (red.), Dom polski w transformacji, Instytut Architektury, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Warszawy, Kraków-Warszawa 2016.

Leśniak-Rychlak D., Jesteśmy wreszcie we własnym domu, Instytut Architektury, Kraków 2018-2019.

Łukasiuk M., Za otwartymi drzwiami. Udostępnianie mieszkania w kontekście prezentacji na społecznej scenie, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica”, 19(4)/2018, s. 92–110.

Mielczarek Z., Fajnie, „Rzut”, nr 27/2021, s. 14-23.

Skowrońska M., Dynamika i zróżnicowanie praktyk przyjmowania gości na przykładzie poznańskiej klasy średniej, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica”, 19(4)/2018, s. 11–32.

Skowrońska M., Jak u siebie. Zamieszkiwanie i komfort, Nomos, Kraków 2015.

Woroniecka G. (red.), Co znaczy mieszkać. Szkice antropologiczne, Trio, Warszawa 2007.

CZĘŚĆ B:

Audycka, B., Ruszkowska-Cieślak, M., Mieszkalnictwo w Polsce. Dobre praktyki, Warszawa 2017;

Hall, P. (2014). Cities of tomorrow: an intellectual history of urban planning and design since 1880. John Wiley & Sons.

Hegedus, J., Lux, M., & Teller, N. (Eds.). (2013). Social housing in transition countries (Vol. 10). Routledge.

Muzioł-Węcławowicz, A., Salamon, M., Mieszkalnictwo w Polsce, Warszawa 2015;

Muzioł-Węcławowicz, A., Nowak, K., Raport o stanie polskich miast. Mieszkalnictwo społeczne, Kraków 2019;

Twardoch A., System do mieszkania. Perspektywy rozwoju dostępnego budownictwa mieszkaniowego, Warszawa 2019;

Whitehead, C., & Scanlon, K. J. (2007). Social housing in Europe. London School of Economics and Political Science.

CZĘŚĆ C:

Wybrana literatura:

Glensk U., Historia słabych. Reportaż i życie w dwudziestoleciu (1918-1939)", Kraków 2014

Tyrmand L., Życie towarzyskie i uczuciowe, wyd. różne

Hłasko M., Ósmy dzień tygodnia, wyd. różne

Cegielski J., Stosunki mieszkaniowe w Warszawie w latach 1864-1964", Warszawa 1968

Mazur E., Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa, 1921-1939: materialne warunki bytu robotników i inteligencji, Warszawa 1993

Jarosz D., Mieszkanie się należy. Studium z peerelowskich praktyk społecznych, Warszawa 2010

Białoszewski M., Chamowo, Warszawa 2009

Kiecko Emilia, Przyszłość do zbudowania: futurologia i architektura w PRL , Warszawa 2018

Wybrane czasopisma:

“Źycie WSM. Biuletyn informacyjny Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej”

“Dom, Osiedle, Mieszkanie”

“Ty i ja”

“Cztery kąty”

“Dom i wnętrze”

Wybrane filmy i seriale:

“Czterdziestolatek”, reż. Jerzy Gruza

“Panelstory”, reż Věra Chytilová 1979

“Plac Zbawiciela”, reż. Joanna Kos-Krauze, Krzysztof Krauze, 2006

Egzamin końcowy z części A,B,C